گزارش از كارگاه پيوند ميان ايده و مواد اجرايى در تئاتر فجر

جمعه ١٣ بهمن ١٤٠٢
مرجان دلپسند

در چهل و دومین جشنواره بین المللی تئاتر فجردر سال۱۴۰۲ با اساتید و مدرسان برجسته ایرانی در حوزه نمایش از جمله فرهاد مهندس پور همراه بودیم. در روز نهم بهمن هفتمین کارگاه آموزشی تخصصی با عنوان "پیوند میان ایده و موارد اجرایی "با تاکید بر تحلیل متون نمایشی به عنوان ماده اولیه کارگردانی برای رسیدن به رویداد و عمل در صحنه نمایش بر گزار گردید .مهندس پور در این کارگاه آموزشی به تمرکز بر متن و استخراج جمله به جمله محتوا در راستای تحلیل اولیه کارگردان برای اجرا و تبدیل شدن به عمل پرداخت. به گفته این مدرس کارگردان برای رسیدن به شیوه اجرایی باید به تحلیل متن پرداخته و برای اجرا اتودهایی داشته باشد تا در نهایت نمایشنامه به اجرا تبدیل شود.

در واقع مواد اولیه و تحلیل های واژه به واژه کارگردان از نمایشنامه است که به روند اجرایی شدن و رسیدن بازیگر به نقش کمک خواهد کرد. اتودهای کارگردان برای رسیدن به شیوه اجرایی بر اساس کلید واژه عمل و رویداد انجام خواهد شد. این روند باید به عمل،کنش و رویداد تبدیل شود و تماشاگر روی صحنه شاهد زنجیره ای از رویدادها باشد. به گفته این هنرمند و مدرس تئاتر شیوه اجرایی بر اساس متن به عنوان ماده اولیه کارگردان شکل می گیرد و با همین دلیل تحلیل درست پیوند دهنده بازیگر با نقش خواهد بود و در نهایت به ارتباط با مخاطبان می انجامد. در این کارگاه بر استفاده کارگردان از کلید واژه های مصدری ،فعلی و انجام دادنی که منتج به شکل گیری رویداد می شود ،تاکید شد . به گفته وی هدایت بازیگر توسط کارگردان نباید با توصیف شاعرانه و انتزاعی انجام شود.

بازیگر با نقش دست به اجرا و عمل می زند،پس این هدایت باید او را به سمت فعل و عمل هدایت کند.او در بخشی از سخنانش به امضای کارگردان در آثار نمایشی اشاره کرد و گفت :برخی بر این باورند که هر کارگردان باید امضای خودش را برای ارائه نمایش هایش داشته باشد .اما آنچه ضروری است نوآوری و نگاه متمایز در هر اجراست. هر نمایش نامه نیازمند شیوه اجرایی مختص به خود اوست و طبق این جمله داشتن نگاهی یکسان با متون نمایشی متفاوت کارگردان را از خلاقیت دور کرده و نمایش ها را به تکرار می کشاند.هر کارگردانی برای روی صحنه بردن نمایش چارجوب و قواعد خاص خود را دارد .

اما این قواعد برای هر اجرا را باید در شیوه و قالب حدید با نمایش بگذارد و این امر تنها زیر سایه رویداد امکان‌پذیر است . بر این اساس هر کلید واژه در نمایشنامه هزاران شکل و انرژی داشته و از اندازه خاصی برخوردار است که میزان توجه و مردان با آن بر اساس متن و تحلیل کارگردان از آن مشخص خواهد شد و در نهایت منجر به اجرا و رویدادی خواهد شد که با نگاه و رویکرد زیبا شناسانه هنرمندان به مخاطبان انتقال پیدا می کند. تحلیل و بررسی متن در این کارگاه با خوانش قسمت های کوتاهی از نمایشنامه "لیرشاه" و "مکبث" دو شاهکار ویلیام شکسپیر برای شرکت کنندگان انجام شد.کارگاه تخصصی فوق با محوریت کارگردانی در تئاتر و با حضور هنرمندان و دانشجویان تئاتر در کارگاه نمایش تئاتر شهر برگزار شد.