استان گیلان یکی از استان‌های سرسبز شمال ایران می‌باشد که در کنار دریای خزر قرار گرفته است. استان گیلان به جنگل‌های انبوه و شهرهای توریستی فراوانش شهرت دارد. شهرهای استان گیلان در تعطیلات بسیار پرتردد می‌شود. بهترین زمان برای سفر به گیلان در فصل بهار و اواخر تابستان است. اما فصل پاییز و زمستان هم بسیار زیبا می‌شود. در ادامه با آسمونی باشید تا به معرفی استان گیلان و جاذبه‌های گردشگری آن بپردازیم.

موقعیت مکانی استان گیلان

استان گیلان در جنوب دریای خزر تعلق دارد و با استان‌های اردبیل در غرب، استان مازندران جدا می‌کند. گیلان دهمین استان پرجمعیت و دومین استان پرجمعیت شمال ایران پس از استان مازندران است. مرکز گیلان شهر رشت است. بر اساس تقسیمات کشور سال ۱۳۷۵ این استان به مرکزیت رشت، ۱۲ شهرستان، ۳۵ شهر ، ۳۰ بخش، ۹۹ دهستان و ۲۷۶۳ آبادی دارد.

تاریخچه استان گیلان

تاریخ گیلان با تکیه بر پاره‌ای اشاره ها و کاوش های باستان شناختی به دور پیش از آخرین یخبندان (بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار سال پیش) می‌رسد. با مهاجرت آریایی‌ها و دیگر اقوام به این سرزمین، از آمیزش مهاجران و ساکنان بومی منطقه، قوم های جدیدی پدید آمـدند که در این میان دو قوم گیل و دیلم اکثریت داشتند. از همان آغاز، فرمانروایان این قوم از آزادی کامل برخوردار بوده اند و هیچ گاه در برابر بیگانگان و یا در مقابل حکام دیگر، تسلیم نشده‌اند و حتی به اطاعت دولت ماد در نیامده‌اند.

در قـرن ششم پیش از میلاد،‌ گیلانیان با کوروش هخامنشی متحد شدند و دولت ماد را سرنگون کردند. در زمان ساسانیان، گیلان استقلال خود را از دسـت داد و اردشیر بابکان به یاری ارتشی مرکب از ۳۰۰ هزار مرد جنگی و نزدیک به ۱۰ هزار سواره گیلان را تسخیر کرد. پس از پیروزی عرب های مسلمان بر ایرانیان،‌ گیلان به مأمن علویان تبدیل شد. در حدود سال ۲۹۰ هجری قمری، مردم گیلان و دیلم کم کم به مذهب علویان روی آوردند و در گسترش آن نیز کوشش بسیار کردند.

سلسله دیلمیان در دوران فرمانروایی خود به بغداد لشگر کشیدند و خلیفه عباسی را شکست دادند. مغولان در زمان اولجایتو موفق شدند برای مدت کوتاهی این سرزمین را تصرف کنند. گیلانیان در به قدرت رسیدن صفویان نقش مهمی را ایفا کردند. در زمان سلطنت شاه عباس اول،‌ گیلان استقلال خود را از دست داد. در سال ۱۰۷۱ هجری قمری، قوای روسیه به دستور پتر کبیر به گیلان حمله برد و رشت را تا سال ۱۱۴۵ هجری قمری در اشغال خود نگه داشت. گیلک ها در پیروزی انقلاب مشروطیت نیز سهمی عمده داشتند . آنها در سال ۱۲۸۷ هجری قمری تهران را فتح کردند. نقش مردم گیلان در نهضت میرزا کوچک خان جنگلی نیز از نمونه های درخشان تاریخ این سرزمین است.

شهرستان‌های استان گیلان

آستارا
آستانه‌اشرفیه
املش
بندر انزلی
تالش
سیاهکل
شفت
رشت
رودبار
رودسر
رضوان‌شهر
صومعه‌سرا
فومن
لاهیجان
لنگرود
ماسال

نقاط دیدنی استان گیلان

استان گیلان دیدنی‌های توریستی زیادی را در دل خود جای داده است که در ادامه به معرفی شهرها و دیدنی‌های استان گیلان می‌پردازیم:

شهر رشت

شهر رشت مرکز استان گیلان است. این شهر در دوره پیش از اسلام و دست کم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی که حکومت ساسانی رو به فروپاشی می‌رفت، حکمرانی مستقل این دیار را گیلان‌شاه می‌نامیدند. پس از غلبه مسلمانان بر ایران، اولین بار که نامی از رشت به میان آمد،‌ سال شصت و یک هجری قمری بود. در زمان صفویه به ویژه در دوره شاه اسماعیل صفوی ، سرزمین گیلان به دو بخش :‌ بیه پس به مرکزیت رشت و بیه پیش به مرکزیت لاهیجان تقسیم می شد.

حکومت بیه پیش از 943 هجری قمری به خان احمد گیلانی رسید و شاه طهماسب اول صفوی، حکومت بیه پس را نیز به او سپرد.سرانجام شاه عباس اول صفوی گیلان را تسخیر کرد. در سال 1045هجری قمری ، شهر رشت به دست استپان رازین روسی غارت شد. در سال 1722 میلادی نیز سپاهیان پتر کبیر ، رشت را تسخیر کردند. سپس روس های بلشویک در جریان تعقیب هواداران تزار رشت را به تصرف خود درآوردند.

رشت در طول تاریخ خود ، وقایع اسف انگیز فراوانی را از سر گذرانده است . در زمستان 1246 هجری قمری، طاعون شدید در گیلان شایع شد و در حدود شش هزار نفر را از پای درآورد. 56 سال بعد، شهر به آتش کشیده شد و خسارات فراوان دید . در سال 1316 هجری قمری در رشت شورش نسبتاً دامنه داری علیه قانون خراج راهداری کارگزاران روس که از ساکنان دهستان ها دریافت می کردند، به وقوع پیوست.

به هنگام جنگ جهانی اول شهر رشت در معرض تاخت و تاز سپاهیان روس و بعد نیروهای انگلیسی و شورشیان محلی قرار گرفت و خرابی بسیار در آن به بار آورد. در سال 1920 میلادی ارتش سرخ باکو را تصرف کرد و وارد بندر انزلی شد.

این کار موجب شد که حکومتی ضد انگلیسی به ریاست میرزا کوچک خان در رشت تشکیل شود. انگلیسی ها رشت را تخلیه کردند و با آتش زدن انبارهای خود و انهدام پل سفید رود ، رهسپار بغداد شدند . قوایی از تهران عازم سرکوبی انقلابیون شد . به موجب قرارداد 1339 هجری قمری ( 1921 میلادی ) که بین دولت‌های ایران و اتحاد جماهیر شوروی منعقد شد، گیلان و رشت از نیروهای روسی تخلیه شد. امروزه شهرستان رشت به عنوان مرکز راههای بازرگانی گیلان و بازار تجارت و واردات و صادرات مطرح است و به عنوان مرکز استان امکانات جهانگردی فراوانی دارد.

مراکز دیدنی و تاریخی رشت

آرامگاه میرزاکوچک خان، مدرسه شاپور‌‌ رشت، آرامگاه میرنظام الدین، آرامگاه دکترحشمت، کاروانسرای لات، چشمه آب شورلاکان، چشمه چشماگل سه‌شنبه، مسجدصفی، مسجدجامع جور، بقعه آکاشا، بقعه آقاسیددانیال، بقعه خواهر امام.

آستانه اشرفیه

آستانه اشرفیه یکی از مراکز مهم مذهبی و زیارتی گیلان است. وجود مقبره حضرت سید جلال الدین در این شهر ، اهمیت آن را دو چندان کرده است. این شهر در گذشته کوچان نامیده می شد.

جلال الدین اشرف (ع) فرزند امام موسی کاظم (ع) در قرن چهارم هجری قمری به این شهر نقل مکان کرده، ولی در هیچ منبعی از آن ذکری به میان نیامده است . در حال حاضر ، آستانه اشرفیه یکی از شهرستان های پر اهمیت مذهبی ، زیارتی و کشاورزی گیلان است.

مراکز دیدنی و تاریخی اشرفیه

آرامگاه دکترمعین، آرامگاه آپیرجنگلی، آرامگاه آقاسیدمحمد، بقعه شیدجلال الدین اشرف.

شهر بندر انزلی

قدیمی ترین زمانی که در متون تاریخی از انزلی یاد شده، سال 863 هجری قمری است که در آن زمان یک دهکده کوچک بوده است. از اوایل دوره صفویه، این ناحیه مورد توجه انگلیسی‌ها، روس ها و دولت مرکزی ایران که پایتخت آن قزوین بود، قرار گرفت. انگلیسی‌ها درتجارت ابریشم گیلان با دایر کردن شرکت تجارتی در مسکو ، راه رشت - بندرانزلی - بادکوبه به اروپا را رونق بخشیدند و انزلی به عنوان دروازه اروپا معروف شد. با روی کار آمدن پهلوی اول و توجه وی به بندر انزلی ، این بندر بازسازی و اسکله های جدیدی در انزلی و غازیان ساخته شد و اداره بندر و کشتیرانی مجهز گشت. در حال حاضر بندر انزلی یکی از زیباترین شهرهای گیلان و مجهزترین بندر کرانه های دریای خزر است که سالانه هزارن تن کالا توسط کشتی، از آن خارج و یا به آن وارد می شود.

مراکز دیدنی و تاریخی انزلی

کاخ میان پشته، عمارت معتمدی، عمارت گمرک، عمارت شهرداری، بقعه بی بی حوریه، تالاب انزلی.

شهر تالش

تالش و تالیش را به عربی طبلستان می گویند. هشتپر مرکز این شهرستان وسیع است که در گذشته سفارود و پس از آن ، کرگان رود نام داشت. تا زمان افشاریه، بخش جنوبی شهرستان تالش تابع حکومت لسگر بـود و بـخش میـانی آن تـا آستـارا تحـت فـرمان حـکومـت نـاو و طول قرار داشت و بخش شمالی آن را گشتاسفی یا گشتاسبی می‌خواندند و مرکز حکومتی آن لنکران بود.

پس از انعقاد قرارداد عهد نامه گلستان و ترکمنچای، تالش گشتاسبی از پیکر ایران جدا شد و سپس تالش اسپهبد و تالش کسگر که عمدتاً تحت سلطة خوانین نمین اردبیل بود، دو قسمت شد. قسمت شمالی آن در محدوده شهرستان آستارا، تا سال 1342 تابع اردبیل باقی ماند و قسمت جنوبی آن به پنج خان نشین به نام‌های کرگانرود، اسالم، تالش،‌ دولاب (رضوان شهر )، شاندرمن و ماسال تقسیم و خمسة‌ طوالش نامیده شد. تالش در یک منطقة زیبای جنگلی قرار دارد و مرکز آن شهر هشتپر است.

مراکز دیدنی و تاریخی تالش

کاخ ضرغام السلطنه، آرامگاه سیدشرفشاه.

شهر رودسر

شهرستان رودسر در زمان های قدیم به بخشی از رانکوه در شرقی ترین ناحیه گیلان تعلق داشت. این منطقه از شمال به دریای خزر، از جنوب به رودبار (عمارلو) و از غرب به دیلمان و لاهیجان محدود می شد. قدیمی‌ترین نام رودسر کوتم است که شهر کوچکی در رانکوه بوده است. پس از آن، این شهرستان هوسم نام گرفت و آنچنان که در متون تاریخی آمده است، در سال 375 ه . ق بازاری نیکو و مسجد جامع بزرگی داشته است. بعدها این شهر به دلایل نامعلومی رو به خرابی نهاد و در اواخر قرن نهم ه.ق به رودسر (شهری که میان دو رود واقع است) تغییر نام داد. رودسر امروزی یکی از شهرهای بسیار زیبای استان گیلان است.

مراکز دیدنی و تاریخی رودسر

قلعه بندبن قاسم آباد، پل آجری تمیجان، چشمه آب معدنی سجیران، مسجدجامع امیربنده کلاچای، قعه آقاسیدمعین و آقاسیدمبین.

شهر رودبار

با آنکه پیشینة تمدن رودبار و نواحی پیرامون آن ، به دو هزار سال پیش از میلاد مسیح می رسد، در متون تاریخی کمتر به نام این شهر اشاره شده است. پس از اسلام طوایفی از شام و حلب به رودبار مهاجرت کردند و در آن ساکن شدند. بعدها، در زمان نادرشاه افشار، گروهی از کردهای قوچان و نواحی شمال خراسان نیز ناگزیر به سکونت در این شهر شدند. رودبار مرتفع ترین منطقة استان گیلان و منطقه ای کوهستانی می‌باشد. این شهر را می‌توان دروازة ورودی گیلان از طریق مرکز کشور دانست. کوههای بسیار زیبای این ناحیه، به صورت رشته های موازی با دره های جالب توجه فضای طبیعی دلنشینی را پدید آورده اند. زلزله 31 خرداد 1369 این شهر را ویران کرد. امروزه ، علیرغم بازسازی های فراوان، هنوز رونق پیشین را باز نیافته است.

مراکز دیدنی و تاریخی رودبار

آرامگاه آقاسیدمحمودمرندی، بقعه امامزاده محمدحنیفه، چشمه آب معدنی سنگرود، چشمه آب گرم ماستخور، محوطه باستانی مارلیک، روستای هرزویل، پل تاریخی لوشان شفت.

(شفت از نواحی بسیار قدیمی با پیشینه تمدنی کهن در گیلان به شمار می آید که در متون مختلف تاریخی، بارها از آن نام برده شده است. مرکز شفت،‌ گوراب شفت خوانده می‌شد که در نزدیکی روستای نصیرمحله امروزی قرار داشت و آثاری از آن بجای مانده است. از مراکز دیدنی این شهرستان به قلعه رودخان شفت می‌توان اشاره کرد.)

شهر فومن

فومن در دوران اسلامی به عنوان مرکز بخش بیه پس ( بخش غربی گیلان ) شناخته می شد. فرمانراوایان این منطقه را عمدتاً از خانواده آل اسحاق می دانند که نسب خود را به خاندان های باستانی ایران از جمله به اشکانیان می رسانیدند. در زمان امیر دیباج ، فومن به تصرف مغولان درآمد. پـس از قـدرت یـافتن دودمان صفوی و تصمیم شاه عباس به برچیدن حکومت های محلی، خان احمد (آخرین فرمانروای لاهیجان از دودمان آل کیا) و محمد امین‌خان آخرین فرمانروای فومن از دودمان آل اسحاق نیز از سپاه قزلباش شکست خوردند و سرتا سر گیلان زیر فرمان حکومت صفویه درآمد. قیام جنگلی ها از تولم آغاز شد و فومن، پناهگاه مهم میهن پرستان و آزادی خواهان شد. در حال حاضر، شهرستان فومن از مناطق زیبا و آباد استان گیلان است که ارزش های بسیار جالب گردشگری دارد.

مراکز دیدنی و تاریخی فومن

بقعه عون بن علی، چشمه آب معدنی رمرمه، چشمه آب معدنی علی زاخوانی.

شهر لاهیجان

بنای شهر لاهیجان به لاهیج ابن سام ابن نوح نسبت داده می شود. این شهر، در گذشته دارالاماره یا دارالامان و سپس لاهیجان المبارک خوانده می شد. لاهیجان در سال 705 ه.ق به دست اولجایتو فتح شد و امیر تیمور به آن لشکر کشید. پس از تیمور، سید امیر بیک و اعقاب وی - از سادات کیانی - بر شهر لاهیجان حکومت کردند. پس از سقوط حکمرانان کیانی، حاکمان صفوی در این شهر حکومت کردند. از حوادث ناگوار و مهم در تاریخ لاهیجان، طاعون در سال 703 ه.ق ، آتش سوزی سال850 ه.ق لاهیجان و اسعال آن توسط روس ها در سال 1725 میلادی است. در سال 1230 ه.ق لاهیجان دچار زلزله شد و در سال 1246، بار دیگر طاعون در آ ن کشتار کرد. لاهیجان یکی از مراکز اصلی جنبش جنگلی ها بود. در حال حاضر لاهیجان یکی از شهرهای زیبای استان با امکانات فراوان جهانگردی است.

مراکز دیدنی و تاریخی لاهیجان

بقعه چهارپادشاهان، آرامگاه باباولی، آرامگاه سیدعلی غزنوی، آرامگاه امامزاده میرشمس الدین، تالاب امیرکلایه، خانه قدیمی محمدصادقی، آرامگاه شیخ زاهد گیلانی، آرامگاه میرشمس الدین لاهیجی، آرامگاه کاشف السلطنه، پل خشتی لاهیجان، پل خشتی تجن گوله، پل خشتی نیاکو، تی تی کاروانسرا

شهر لنگرود

نام لنگرود برای نخستین بار در سال 512 ه . ق در متون تاریخی ذکر شده. این سال مصادف با مرگ سلطان محمد پسر ملک شاه آلب ارسلان است. در دوره صفویان، خصوصاً در دوره سلطنت شاه عباس اول، شهر لنگرود مرکز حوادث مهمی بوده است. فرار احمد خان حاکم لاهیجان از لنگرود و دستگیری اعضای خانواده وی توسط کیا فریدون حاکم گیلان و تحویل آنها به شاه عباس ، از جمله رویدادهای مهم این دوره شهر است. نادر برای سرکوب تاتارهای شرق مازندران و توسعه تجارت و دستیابی به دریا، لنگرود را برای ایجاد پایگاه دریایی و کارخانه کشتی سازی انتخاب کرد و در توسعه آن کوشید . در زمان قاجار نیز لنگرود مورد توجه قرار گرفت. این شهر ، امروزه یکی از مناطق مهم استان گیلان است و در میان شهرهای شرق گیلان از موقعیت جالب توجهی برخوردار است.

مراکز دیدنی و تاریخی لنگرود

بقعه دوازده امام، خانه منجم باشی، خانه دریابیگی، پل خشتی لنگرود.

شهر آستارا

آستارا، شهری کوچک در ساحل غربی دریای خزر و در شمالی‌ترین نقطه استان گیلان و آخرین نقطه مرزی ایران و جمهوری آذربایجان است. آستارا از شرق به دریای خزر، از شمال به آستارای جمهوری آذربایجان، از غرب به شهرستان اردبیل و از جنوب به منطقه تالش نشین گرگان محدود است. رود آستارا که از کنار راه شوسه آستارا - اردبیل می‌گذرد، آستارای ایران را از آستارای جمهوری آذربایجان جدا می سازد در منطقه آستارا علاوه بر زبان ترکی آذربایجانی زبان تالشی‌ نیز رایج است ولی در اثر مهاجرت‌های زیاد از اهمیت آن کاسته شده‌است. آستارا یکی از زیباترین شهرهای شمال استان گیلان است.

مراکز دیدنی و تاریخی آستارا

آبشار لاتون (بارزاو)، آبگرم علی داشی، آبگرم کوته کومه، آسیو شوان (آسیاب آبی)، امامزاده ابراهیم وقاسم، باغ ملی، بقعه پیر قطب الدین، بقعه سید محمد دوست، بقعه‌ شیخ تاج الدین محمود خیوی، دوستاق خانه (خانه دیو یا زندان)، ساحل صدف، طرق مظفری، قلعه شیندان، قلعه تک آغاج، منطقه حیران، پارک حیاط وحش لوندوی، بهشت کاکتوس‌ها، باغ پرندگان آستارا.

غذاهای استان گیلان

غذاهای استان گیلان با سبزی‌های معطری چون خالواش و چوچاق تهیه می‌شود که طعم دلپذیری به غذاهای محلی می‌دهد. غذاهایی چون خورش کباب، ترش کباب، آش قلیه، ماهی دودی و .. بسیار در این استان معروف و شناخته شده می‌باشد.

تصاویر استان گیلان