چرا مردم در محرم عزاداری می کنند ؟
امام حسین علیه السلام با هدف اصلاح ، دگرگونی ونوسازی در تمام ابعاد شخصی واجتماعی گام برداشت؛ راه و روش و منش آن حضرت نیز تفسیر کننده اهتمام و تلاشایشان برای ماندگاری دین ناب ، در طول تاریخ است ، حماسه بزرگ کربلا تبلور یکحرکت اصلاحی است که امام آن را برای یک دگرگونی عظیم آفرید ، حرکتی که سببتداوم آیین پیامبر صلی الله علیه و آله در طول تاریخ بشر گشت.
اما قبل از تحقق حماسه عاشورا ، پیامبران ، به ویژه خاتم آنان صلی الله علیه و آله وامام علی علیه السلام وسپس وقوع آن ، همه امامان : و تمامی بازماندگان حادثه عاشورا ، بر آن امام همامگریه کردند و پیوسته به یادش مجالس عزا و سوگواری برپا نمودند. اکنون این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که فلسفه عزاداری و اشک ریختن چیست؟ چرارسولخدا صلی الله علیه و آله و امامان معصوم در سوگ شهادت امام حسین علیه السلام و یارانشمیگریستند؟ و چرا مسلمانان ، به ویژه شیعیان در ماههای محرم و صفر بلکه در ایام سالمراسم عزاداری برپا میکنند؟
نکته دیگری که در این مطلب آسمونی مورد تحقیق و بررسی قرار خواهد گرفت ایناست که چگونه محرم و صفر سبب احیای توحید و دین خدا میگردد؟ و این مراسمعزاداری برای سالار شهیدان ، در سایه چه اندیشهای سبب استحکام دینداران در عمل بهموازین شرعی و ره یافتی به حکمت و اهداف قیام عاشورایی حسین بن علی و همهیارانش میشود؟
پس از بیان شواهد تاریخی و روایی و بررسی تأثیرات اجتماعی عزاداری به ایننکته خواهیم رسید که همان گونه که حادثه عاشورا نقش تعیین کنندهای در روشن شدنراه هدایت مردم داشته است ، بزرگداشت و یادآوری آن خاطره جاوید موجب میگردد کهجامعه بشری به ویژه اسلامی در الگو پذیری از آن راهیان نور بکوشند و جامعه از برکات وثمرات فردی و اجتماعی آن بهرهمند گردند.
چرا باید حادثه عاشورا را گرامی بداریم؟
چرا باید بعد از گذشت نزدیک به چهارده قرن ، یاد آن حماسه غمانگیز را زنده نگهداریم و مراسمی برای آن برپا کنیم؟ هر انسانی به سادگی در مییابد که حوادث گذشته هر جامعه و آیینی میتواند درسرنوشت و آینده آن آثار عظیمی داشته باشد. بسیاری از حوادث که در جای خود دارایآثار و برکاتی غیر قابل انکار بودهاند ، میتوانند با بازنگری و بازسازی مراتب و اهداف آن رادوباره در جامعه بیابند.
در همه جوامع بشری مرسوم است که از حوادث گذشته خود یاد میکنند؛ و به آنهااحترام میگذارند ، بلکه عقلای عالم برای بزرگداشت دانشمندان و مخترعان و قهرمانانملی و دینی خود آیینهای بزرگداشتی منظور مینمایند ، این کار بر اساس یکی ازمقدسترین خواستههای فطری که از آن به حسّ حقشناسی تعبیر میشود ، رخ میدهد.
افزون بر این ، گاهی یاد آن خاطرهها ، همانند تجدید واقعی آنها سبب تأثیریهمانند وقوع آن ، میشود ، بنابراین هدف از عزاداریها و مراسم حماسه عاشورا ، احیایفلسفه عاشورا و استمرار بخشیدن به قیام خونین امام حسین علیه السلام است.
گرامیداشتن عاشورا و عزاداری در طول تاریخ
- احیا و زنده داشتن نهضت عاشورا موجب زنده نگه داشتن و ترویج دائمیمکتب قیام و انقلاب در برابر طاغوت هاست و تربیت کننده و پرورش دهنده روح حماسهو ایثار است.
- عزاداری نوعی پیوند محکم عاطفی با مظلوم انقلابگر و اعتراض به ستمگراست و به تعبیر استاد شهید مطهری : « گریه بر شهید شرکت در حماسه اوست. »
- زنده نگه داشتن عاشورا سبب میشود گذشت قرون نتواند میان پیوند روحیجامعه و مکتب ، جدایی ایجاد نماید ، و سبب میشود ، امت اسلام از تأثیرات و انحرافاتدشمنان در امان باشند و مکتب را در پیچ و خم روزگار از تصرفها و بدعتها محافظتنماید و از همین رو است که استعمارگران برای نابودی ملتهای اسلامی میکوشند تارابطه آنان را با تاریخ پر افتخار صدر اسلام قطع نمایند تا با ایجاد خلا ، زمینه القایفرهنگ خود را فراهم آورند.
فلسفههای سازنده و تربیتی
- الهام روح انقلاب ، آزادگی ، شهادتطلبی ، ایثار و حقیقت جویی؛
- پیوند عمیق عاطفی بین امت و الگوهای راستین؛
- آشنایی تودههای مردم با معارف دینی؛
- پالایش روح و تزکیه نفس.
ضرورت برگزاری مجالس حسینی
در سخنان نورانی امامان معصوم تأکید زیادی برای تشکیل مجالس دینیشده است .
پیامبر صلی الله علیه و آله میفرماید :
« علیکم بمجالس الذکر. » بر شما لازم است کهمجالس دینی را تشکیل دهید و در آنها شرکت کنید و در جای دیگر میفرماید : « ارتعواریاض الجنه قالوا : یا رسول اللّه ما ریاض الجنّه قال : مجالس الذکر. » هرگاه بهباغهای بهشت برخورد کردید ، در آن حاضر شوید. سؤال کردند که باغهای بهشتچیست؟
فرمود : مجالس ذکر و اجتماعاتی که در آنها یاد خدا و اهل بیت و امام حسین زنده شود.
امام رضا علیه السلام نیز فرمودند : « من جلس مجلسا یحیی فیه امرنا لم یمت قلبه یومیموت القلوب. » هر کسی که در مجلسی شرکت کند که امر ما در آن زنده میشود ، دلشدر آن روزی که دلها مرده است ، نمیمیرد.
امام خمینی در این باره میفرماید :
« الان هزار و چهارصد سال است که این منبرها ، با این روضهها و با اینمصیبتها و با این سینه زنیها ما را حفظ کردهاند. »
با توجه به آنچه بیان شد ، ضرورت برگزاری مجالس سوگواری روشن است. دلالتآمیزتر از آنچه بیان شد.
فواید مجالس عزاداری محرم
هدایت مردم
رسالت تمامی پیامبران الهی هدایت مردم است. هدایت با حرکت دادن انسان ازظلمات به سوی نور و از جهل به علم انجام میپذیرد. از سوی دیگر عقل انسان بهتنهایی نمیتواند هدایتگر او باشد. عقل میتواند نگرش انسان را قوی سازد ، اما جهت وسوی نگرش و بسیاری از مسائل دینی و حقیقی جهان اگر چه مخالف عقل نیست ، درحیطه و حوزه ادراک عقلی نیز نیست. این سوی و جهت نگرش و همچنین تأکید برادراکات عقلی توسط پیامبران الهی صورت میپذیرد.
قیام امام حسین علیه السلام به منظور جهت دادن به مردم صورت گرفت ، زیرا وقتیمشاهده کرد که مردم در هیاهوی تبلیغاتی دشمنان و حاکمان فاسق دچار سرگردانیشدهاند ، حاضر شد خون خود را در راه خدا بدهد تا مردم از حیرت ضلالت و گمراهی بهسوی حقیقت نور هدایت شوند.
مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام نیز همین رسالت را ، دارا هستند که در جهانیکه نظامهای سرمایه داری ، با ترویج فرهنگ خویش دست و پای انسانها را با غل وزنجیرِ شهوت و هواهای نفسانی بسته است ، و سبب خلا معنویت در زندگی امروز انسانشده مجالس حسینی باعث بیداری و رهایی انسان از قید شهوتها گردد. آنچه در اینمجالس رخ میدهد ، چیزی جز معنویت و جلا دادن به روحهای خسته نیست.
شناساندن انسان کامل
آنچه بیشتر در مجالس حسینی یاد میشود اوصاف و صفات و اهداف قیام آنحضرت است. از این رو مخاطب این مجالس در مییابد که حسین انسان کامل ووارستهای است که نه به سبب هوای نفس و یا از روی لهو و لعب ، بلکه برای اصلاح امت وانسانیت جان خود را در طبق اخلاص گذاشت. بدین سان یادآوری آن حضرت و یارانشسبب الگوسازی برای انسانهایی میشود که سرگذشت او را میشنوند.
اگر مجالس عزاداری به صورت صحیح برگزار شود ، سبب میگردد که الگوهایناب از الگوهای بیارزش شناخته شود و به گونهای موجب استحکام ارزشهای الهی درجامعه گردد ، بنابراین خاطره امام و یاوران باوفایش تکرار تاریخ را متذکر میشود ووفاداری و شناخت و الگو قرار دادن انسان کامل ، پیامد این مجالس است.
ایجاد معنویت در جامعه
مهمترین اثری که بر برگزاری مجالس عزاداری مترتب است ، این است که جامعهانسانی که در پی مشکلات خویش از معنویت و صفای باطن دور گشته است ، لااقل برایمدتی حال و هوای دیگری بیابد و شیعیان در مدتی از زمان در جوی از معنویت و صفا قرارمیگیرند و سبب زنده سازی و احیای دل و تقویت ترس و امید به رحمت الهی میگردد تادر پی آن جامعه به سوی اصلاح و سازندگی معنوی و مادی ناب به پیش رود.
بنابراینآنان که به درستی و با خلوص نیت به عزاداری میپردازند ، پس از گذشت و تکرار اینمعنویات ، شخصیتی خدایی پیدا میکنند و بینش و معنویت آنان رشدی غیر قابل انکار ، پیدا خواهد کرد.
کنجکاوی جوانان و نوجوانان درباره برگزاری این مراسم ، و دریافتن آنان ، دلیلبرگزاری مراسم سوگواری و در نتیجه رسیدن به اهداف امام حسین علیه السلام و شناختشخصیت آن حضرت ، بدون اراده ، تأثیری عمیق در دل خواهد گذاشت.
8 سال پیش
عالیییییییییییییییییییی