آشنایی با زندگی قناری اهلی

آسمونی : قناری پرنده‌ای کوچک، زیبا، دلپذیر و فرح بخش است که میتواند باعث آرامش و شادی پرورش دهندگان خود گردد.

این پرنده به دو صورت اهلی و وحشی وجود دارد و جثه‌ای کوچک دارد و طول بدن آن بین 13 تا 24 سانتی متر بوده و به طور متوسط در حدود 17سانتی متر می‌باشد.

بزرگ ترین گونه قناری، نژاد فری پاریسی است که طول بدن آن به 24 سانتی متر میرسد. این پرنده از خانواده سهره‌ها بوده و رنگ‌های متنوعی دارد. قناری مانند مرغ عشق و فنچ دانه خوار است. پای قناری دارای سه انگشت رو به جلو و یک انگشت رو به عقب می‌باشد. بنابر این برخلاف مرغ عشق بالا رونده نبوده و شاخه نشین محسوب می‌شود.

منشأ این پرنده جزیره مادیرا، جزیره آزوریس و جزایر قناری است که این سه جزیره در اقیانوس اطلس قرار دارند و دو جزیره اول متعلق به کشور پرتغال و جزایر قناری متعلق به کشور اسپانیا می‌باشد. قناری‌ها برای زندگی در قفس بسیار مناسب هستند. آن‌ها پرندگان مقاومی بوده و قابل تربیت می‌باشند و عمری نسبتاً طولانی دارند که بین 15 تا 20 سال برآورد شده‌است.

نام علمی قناری Serinus Canarius Canarius می‌باشد و نام انگلیسی آن Canary و نام فرانسوی آن Canaries و نام آلمانی آن Kanarische ونام ترکی آن Kanarya است و در زبان عربی به آن کنار، الکناری و هزار گویند.

نام فارسی آن قناری است. امروزه پرورش این پرنده در ایران بسیار متداول شده و افراد زیادی اقدام به تکثیر این پرنده نموده و جوجه¬های آن را به علاقه‌مندان می‌فروشند. جنس نر این پرنده آواز می‌خواند و جنس ماده فقط برای جوجه کشی و تکثیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 پرورش قناری

خاستگاه اصلی این پرنده «جزایر قناری» می‌باشد و در اواخر قرن پانزدهم میلادی اسپانیایی‌ها قناری را به عنوان یک پرنده زینتی به اروپا آوردند و از آن جا به سایر قاره‌های جهان راه یافت. جزایر قناری مجمع‌الجزایری مرکب از هفت جزیره در اقیانوس اطلس، نزدیک به ساحل مراکش است که در حال حاضر یکی از هفده منطقه خودمختار اسپانیا است. پایتخت آن«لاس پالماس» است.

مراکش نیز بر این جزیره‌ها ادعای مالکیت دارد. نام قناری از نام این جزایر گرفته شده، چرا که این پرنده بومی این منطقه (و نیز منطقه مادیرا) است. نام منطقه از نام لاتین آن Insularia Canaria گرفته شده که به معنی «جزیره سگان» است.

این نام را رومیان به خاطر سگ‌های وحشی که در آن‌جا پراکنده بودند به این جزایر دادند. جغرافی دانان عرب به این جزایر، «جزایر خالدات» می‌گفتند و معتقد بودند که این جزایر نقطه آغاز نصف‌النهار می‌باشند. قناری در این جزایر به صورت وحشی تا ارتفاع 1700 متری یافت می‌شود.

قناری‌های وحشی در آن جا زندگی اجتماعی دارند و گاه تا صد عدد نیز با هم دیده می‌شوند. در قرن پانزدهم میلادی که این جزایر به تصرف اسپانیایی‌ها درآمد. سربازان اسپانیایی شیفته این پرنده وحشی شده و سعی کردند که تعدادی از آن‌ها را صید کرده و در قفس نگهداری کرده و در هنگام مراجعت به اسپانیا آن‌ها را به عنوان سوغات به همسران و یا بستگان خویش هدیه کنند.

در ابتدای امر این پرنده مختص افراد ثروتمند بود. بدین ترتیب در قرن پانزدهم اسپانیا به بزرگ ترین پرورش دهنده و صادر کننده قناری تبدیل شد و سال‌ها اسپانیایی‌ها قناری را از مجمع الجزایر قناری به اروپا صادر می‌کردند.

در اسپانیا راهبان به کار تکثیر و پرورش و فروش این پرنده اقدام می‌کردند، اما آنان فقط قناری نر می‌فروختند، چون نمی‌خواستند کسی بتواند از این پرنده جوجه کشی کند و تجارب تکثیر آن را انحصاراً در دست خود داشتند، ولی در سال 1555 میلادی یک کشتی تجاری اسپانیایی که حامل تعداد زیادی از این پرنده‌های خوش الحان بود در نزدیکی سواحل ایتالیا و در مجاورت جزیره آلبا به گل نشست و ملوانان کشتی ناچار شدند پرنده‌های مزبور را آزاد کنند و چون جزایر سواحل ایتالیا از لحاظ آب و هوا با جزایر قناری چندان اختلافی نداشت.

پرنده‌های مزبور در همان جا مسکن گزیده و به سرعت تکثیر و زاد و ولد کردند و تعداد آن‌ها رو به فزونی یافت و چندی نگذشت که اهالی محل متوجه این پرنده‌های خوش الحان شده و با نصب تله آن‌ها را صید کرده و به جوجه کشی از آن‌ها پرداختند و موفق شدند که آن‌ها را به کشورهای دیگر صادر نمایند و چندی نگذشت که سایر کشورهای اروپایی خصوصاً آلمان نیز به جرگه پرورش دهندگان قناری اضافه شدند و اندک اندک ملت‌های اروپایی با این پرنده خوش الحان آشنا شده و بدان علاقه‌مند شدند.

به طوری که قبل از جنگ جهانی اول و دوم کشور آلمان بزرگ ترین تولید کننده قناری در جهان بوده‌است ولی پس از جنگ دوم جهانی ایالات متحده آمریکا بزرگ ترین تولید کننده این پرنده محسوب می‌گردد. بعدها رفته رفته پرورش این پرنده در کشورهای فرانسه و انگلیس متداول گردید و طبقه اشراف اروپا نیز به پرورش این پرنده اهتمام ورزیده و توجه خاصی بدان مبذول می‌کردند به صورتی که در تابلوهای نقاشی آن زمان، این پرنده در کنار صاحبان خود دیده می‌شود.

در قرن نوزدهم میلادی ناپلئون به مصر حمله کرد و مصر را به تحت سلطه خود در آورد و بدین گونه مصریان نیز با پرورش و نگهداری این پرنده آشنا شده و از اولین ملت‌های مسلمان بودند که به نگهداری از آن پرداختند.

تعیین جنسیت قناری

تعیین جنسیت قناری اهمیت زیادی دارد زیرا که قناری‌ها از زمان بلوغ شروع به آواز خواندن می‌کنند و صدای زیبای قناری بیشتر توسط جنس نر تولید می‌شود، به همین دلیل جنس نر این پرنده نسبت به جنس ماده از لحاظ اقتصادی ارزش بیشتری دارد و باقیمت بالاتری به فروش می‌رسد.

تعیین جنس قناری از روی مشخصات ظاهری کار دشواری است و نیاز به تجربه و دقت کافی دارد، برخی از پرورش دهندگان با تجربه می‌توانند از روی برخی مشخصات ظاهری و رفتاری و آواز خوانی پرنده جنس آن را تشخیص دهند.

نژادهای قناری

قناری‌ها از نظر نوع به سه دسته تقسیم می‌شوند:

بر پایه رنگ مانند:

سرخ، زرد، موزاییکی، برنزی، عاجی، قهوه‌ای

بر پایه نوع آواز مانند:

قناری آوازخوان آمریکایی، قناری آواز خوان روسی و قناری آواز خوان ایرانی.

بر پایه شکل و ترکیب مانند:

قناری جیبر، قناری جیبوس، قناری یورکشایر

مهم ترین نژادهای قناری

در زیر مهم ترین نژادهای قناری معرفی می‌شوند:

1- قناری تیم برادوی اسپانیایی

2- قناری آوازخوان آمریکایی

3- قناری رولر

4- قناری بلژیکی

5- قناری واتر اسلاگر

6- قناری بوردر

7- قناری رازا اسپانیولا

8- قناری مونیخی

9- قناری برنی

10- قناری فایف

رفتار شناسی قناری

قناری‌ها قلمرو دارند برای همین باید هر جفت در یک قفس باشند. گاهی ممکن است مرغ ماده با نر دعوا کند، این امر به مفهوم آن است که مرغ ماده، برای جفت گیری آماده نیست و باید آنها را از هم جدا نمود.

برای راحتی، بسیاری از تکثیر کننده‌ها دو قفس را با یک دیوار سیمی از هم جدا می‌کنند و وقتی دو پرنده به یکدیگر عادت کردند و از میان آن دیوار سیمی با یکدیگر شروع به عشق بازی کردند، آن دیوار سیمی برداشته می‌شود.

تولید مثل قناری

وقتی پرنده ماده آماده تخم گذاری شد اقدام به ساخت لانه خواهد کرد. آنان به یک لانه فنجانی شکل بدون سقف در گوشه بالای قفس و مواد لانه سازی نیاز دارند. موادی مثل نخ و کاغذ و دستمال کاغذی پاره شده و سایر مواد نرم برای این منظور مناسب هستند.

طی مدت 4 یا 5 روز پرنده اقدام به تخم گذاری می‌کند و به مدت دو هفته بر روی تخم‌ها می‌خوابد و در این مدت به ندرت لانه را ترک می‌کند. وقتی جوجه بدنیا آمد باید غذاهای مقوی مانند تخم مرغ برای پدر و مادرش فراهم شود تا آنها جوجه‌هایشان را تغذیه کنند.

جوجه‌ها بعد از 18 روز لانه را ترک می‌کنند. والدین آنها را برای حدوداً یک هفته پس از این نیز تغذیه می‌کنند. وقتی پرنده ماده دوباره تصمیم به تخم گذاری بکند ممکن است به مسنترین جوجه‌ها حمله بکند. در این موقع دیوار سیمی میان قفس مفید خواهد بود تا پرنده نر بتواند از میان سیمها جوجه‌ها را تغذیه بکند تا زمانی که ماده دوباره تخم‌گذاری بکند.

کاربرد در معادن

سابق بر این قناری اهلی در معادل ذغال سنگ انگلیس به عنوان آژیر خطر استفاده می‌شد.

چنانچه گاز دی‌اکسید کربن یا متان در معدن نشت کند قناری زودتر از معدنکاران خواهد مرد. بنابراین معدنکاران چنانچه ناراحتی یا مرگ قناری را مشاهده می‌کردند سریع معدن را ترک می‌کردند. در زبان انگلیسی عبارت "قناری در معدن ذغال سنگ" اشاره به سیستم وسیله یا انسانی است که به عنوان سیستم اخطار اولیه کار می‌کند.