معدن محلی است که در آن انواع فلزات و سنگها که دارای ارزش اقتصادی هستند، انباشته شده اند.معدن‌کاری یا کـان‌گری به عمل استخراج کانی‌های ارزشمند یا دیگر مواد از زمین و معمولاً از معادن گفته می‌شود. موادی که از این کانسارها به‌دست می‌آید شامل فلزهای پایه، فلزهای قیمتی، آهن، اورانیوم، زغال‌سنگ، الماس، آهک، نمک، پوتاس و موادی از این دست می‌شود.

معدن چیست؟

معدن که با نام‌هایی همچون کانسار کانی یا کانسار نیز شناخته می‌شود، در حقیقت به موقعیت و محلی از زمین گفته می‌شود که در آن انواع فلزات و سنگ‌های گران‌بها انباشته شده باشند. استخراج مواد گران‌بها از معادن به زمان دوران باستان برمی‌گردد و حتی بسیاری از شواهد تاریخی نشان می‌دهد که مس برای اولین بار در ایران شناسایی و استخراج شده است.

ساختارهای معادن

لود

در زمین‌شناسی، لود به رسوباتی از سنگ معدن فلزی که شکاف یک سازند سنگی یا رگه‌ای از سنگ را که در بین لایه‌های سنگ رسوب یا تعبیه شده است، پر می‌کند و یا درون آن قرار می‌گیرد، گفته می شود.

رگه

در زمین شناسی، رگه به ورقه های متمایز از کانی های متبلور درون یک سنگ گفته می شود. رگه زمانی به وجود می آید که مواد معدنی حمل شده توسط آب جاری حاصل از بارش، در درون توده سنگ رسوب می کنند. جریان یافتن محلول، معمولاً به دلیل گردش هیدروترمال درون سنگ است.

درز

زغال سنگ که به دلیل بهره برداری از انرژی حاصل از آن، بسیار ارزشمند است در این دسته از معادن قرار می گیرد. از این سنگ معدن، از سال 1880 به طور گسترده برای تولید توان الکتریکی در کاربردهای گوناگون استفاده شده است. معادن زغال سنگ در نقاط مختلف جهان از جمله بریتانیا، آفریقای جنوبی، استرالیا و ایران قرار دارند.

صخره

از جمله معادنی که دارای این ساختار هستند، می توان به صخره های کوارتز اشاره نمود. کوارتز یکی از رایج‌ ترین و فراوان ترین کانی ‌های موجود در پوسته زمین است. در بیشتر ذخایر کوارتز، رگه های طلا رخنمون پیدا می کنند. در بیشتر مناطق کم عمق و اکسید شده صخره های کوارتز، طلا در حالت فلزی خود ظاهر شده و به راحتی می توان آن را استخراج و از آن بهره برداری نمود. از جمله این معادن، می توان به معادن طلای ویکتوریا و اوتاگو مرکزی در نیوزیلند اشاره کرد.

ذخایر پلاسری

کانسار یا پلاسر در زمین‌شناسی، شامل تجمعی از کانی‌های ارزشمند در معدن است که در طی فرآیندهای رسوبی تشکیل می‌شوند. این نام، از کلمه اسپانیایی placer به معنای شن آبرفتی برگرفته شده است. پلاسرها منابع مهمی جهت استخراج طلا هستند.

انواع معادن

همان‌طور که گفته شد معادن می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی همچون نوع ماده انباشته شده، موقعیت قرار گیری در زمین و … دسته‌بندی شوند. به صورت کلی معادن می‌توانند به دو دسته اصلی شامل معادن سطحی و معادن زیرسطحی (زیرزمینی) تقسیم شوند.

• در معادن سطحی مواد معدنی به سطح زمین نزدیک بوده و برای دستیابی به ذخایر سنگ معدن، پوشش گیاهی سطحی، گل‌ولای و در صورت لزوم لایه‌های سنگ بستر برداشته می‌شوند.
• معادن زیرسطحی (زیرزمینی) شامل معادنی هستند که در آن‌ها برای رسیدن به سنگ معدن باید به حفر تونل یا شافت به داخل زمین پرداخت. سنگ‌های معدنی، برای فرآوری و تخته سنگ‌های باطله، جهت دفع، از طریق این تونل‌ها به سطح زمین منتقل می‌شوند

هرکدام از این معادن نیز می‌توانند با توجه به نوع ماده معدنی و شکل کانسار در دسته‌بندی‌های مختلف دیگری قرار بگیرند. در حقیقت هر ماده‌ای که نتوان از طریق کشاورزی یا ساخت مصنوعی در آزمایشگاه‌ها به دست آورد از طریق استخراج در معادن به دست می‌آید. از جمله رایج‌ترین موادی که از معادن سطحی و زیرزمینی به دست می‌آیند می‌توان به مواردی همچون فلزات پایه، فلزات قیمتی، آهن، اورانیوم، زغال‌سنگ، الماس، آهک، نمک، پتاس، زغال‌سنگ، شیل نفتی، انواع سنگ‌های قیمتی، سنگ آهک، گچ، سنگ نمک، شن و خاک رس و … اشاره کرد.

دلیل اهمیت انواع معادن در جهان

همان‌طور که گفته شد معادن زیرزمینی به واسطه پوشش فلزات ارزشمند، انواع سنگ‌های قیمتی و … می‌توانند نقش پررنگی در اقتصاد جهانی داشته باشند و به عنوان یک فاکتور مهم در ثروت کشورها شناخته می‌شوند. از جمله مهم‌ترین دلایلی که وجود معادن می‌توانند در جهان و اقتصاد جهانی اهمیت بالایی داشته باشند می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• استخراج معادن در مقیاس تجاری می‌تواند زمینه اشتغال و درآمدزایی را برای میلیون‌ها نفر فراهم کند.
• افزایش ارزش‌های زیست‌محیطی مشترک در سراسر جهان در کنار ارزش‌های اجتماعی-فرهنگی یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل اهمیت وجود معادن است.
• وجود معادن مختلف می‌توانند در کنترل و تنظیم بحران‌های مالی نقش پررنگی داشته باشند و اقتصاد یک کشور را به تعادل برسانند.
• وجود معادن می‌تواند برای ایجاد بازارهای جهانی سرمایه، کالا و خدمات مختلف اهمیت بالایی داشته باشد و کشورهایی که از معادن بیشتری برخوردار باشند می‌توانند روابط تجاری و اقتصادی وسیع‌تری با کشورهای جهان داشته باشند.

البته باید توجه داشت عوامل متعددی باید وجود داشته باشند برای آنکه معادن مختلف بتوانند در اقتصاد کشورها تأثیرگذار باشند. از جمله مهم‌ترین عوامل مؤثر در اقتصادی شدن معادن می‌توان به مواردی همچون ارزش ماده معدنی، سرمایه‌گذاری بر روی آینده، عیار ذخیره (Tenor)، تکنولوژی، غنی‌سازی و تصفیه، شکل ذخیره، عمق ذخیره، نیروهای متخصص و هزینه‌های پرسنلی، حمل‌ونقل، آب‌وهوا، مسئولیت‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و نظارتی، سیاست دولت‌ها و … اشاره کرد.