مفهوم سیستم کلر در بانک

اما کلرینگ چیست و از کی به وجود آمد:

بحث تشکیل سازمان کلرینگ سال ها قبل از تاسیس بانک مرکزی به میان آمد؛ اما به مرور زمان با تاسیس بانک مرکزی مقدمات ایجاد آن به تدریج فراهم شد و بالاخره در بهمن ماه 1340 سازمان کلرینگ به صورت یکی از ادارات تابعه بانک مرکزی به نام اداره پایاپای بانک ها شروع به کار کرد. در شهریور ماه 1347 سازمان جدیدی به نام اتاق پایاپای اسناد بانکی به وسیله بانک ها تشکیل و جانشین اداره پایاپای بانک ها شد.

در حال حاضر به غیر از بانک مرکزی، تمامی بانک های کشور عضو این سازمان هستند. CLEAR به معنی پایاپای کردن خالص مبالغ ریالی اسناد مبادله شده فی مابین بانک هاست که به واسطه آن، وجه چک های انتقالی واگذاری مشتریان شعب بانک ها، به حساب ذینفع چک واریز می شود.

مراحل انجام کلرینگ؛ از ابتدا تا ا نتها:

وقتی چکی توسط مشتری به بانک می رسد، ابتدا مشتری چک و فرم تکمیل شده حاوی مشخصات و اطلاعات چک را به بانک محال ارائه داده و رسید دریافت می کند.

از این مرحله به بعد فرایند کلرینگ به عهده بانک است. شعبه ای که چک به آن تحویل داده شده است، در پایان وقت اداری لیست چک های انتقالی که قبلاً اطلاعات آن ها را در رایانه ثبت کرده، از سیستم دریافت می کند و چک ها را پس از تطبیق دادن با مندرجات لیست و اطمینان از صحت اطلاعات داده شده به لیست ضمیمه در قبال اخذ رسید به تحصیلدار تحویل می دهد. تحصیلدار همان مسئول کلرینگ است که روزی دو بار، یک بار در ابتدای ساعت کاری و بار دیگر در انتهای ساعت کاری به شعب می رود و چک ها را تحویل می دهد یا می گیرد.

از این مرحله به بعد مسئولیت با اتاق کلرینگ است. بعد از آن تحصیلداران چک های انتقالی واصله را به واحد پایاپای بانک خود تحویل می دهند و رسید دریافت می کنند. در پایاپای بانک ها ابتدا تعداد چک ها شمارش شده و با تعداد مندرج در لیست کنترل می شود و در صورت مطابقت داشتن بر اساس بانک های عهده، تفکیک، تقسیم و بسته بندی می شوند و آنگاه برای مبادله با سایر بانک ها به اتاق پایاپای اسناد بانکی ارسال می شوند.

در اتاق پایاپای اسناد بانکی نماینده هر بانک چک های عهده سایر بانک ها که قبلاً بر اساس بانک محال علیه تفکیک و بسته بندی شده است را به نماینده آن بانک تحویل داده و در مقابل چک های خود را دریافت و به واحد پایاپای بانک خود ارسال می کند تا کارکنان واحد مذکور به طریقی که توضیح داده می شود آن ها را آماده ارسال به شعب خود کنند. در خصوص اعمال فرایند تسویه مبادلات هر بانک، کاربران اتاق پایاپای اسناد بانکی اطلاعات مندرج در تابلوی مبادلات روز جاری و برگشتی های روز قبل هر بانک را که از نماینده آن بانک دریافت کرده، در سیستم به طور یکجانبه ثبت می کنند.

سیستم پس از اعمال عملیات پردازش روی مبلغ بدهکار و بستانکار، سرانجام نتیجه خالص مبادلات هر بانک را که بیانگر میزان بدهی یا بستانکاری آن بانک است را تعیین کرده و در قالب فرم توازن تولید همان روز به نماینده هر بانک تحویل می شود. در پایاپای بانک محال علیه، کار آماده سازی چک ها به منظور ارسال به شعبه با ثبت اطلاعات چک ها در سیستم آغاز می شود. برخی پرسنل به ثبت اطلاعات چک ها در سیستم مبادرت می کنند و برخی دیگر به تفکیک فیزیکی چک ها بر اساس کد شعبه می پردازند.

در ادامه پس از انجام عملیات تفکیک، پرسنل چک ها را شمارش کرده و با لیست شعب تولید شده مطابقت می دهند و در صورت اطمینان از صحت تعداد وجمع مبلغ کل، آن ها را به لیست ها الصاق و در فهرست ثبت می کنند و صبح روز بعد به تحصیلدار مربوطه تحویل داده و رسید تحویل دریافت می کند. سپس تحصیلدار چک ها را به همراه لیست پیوست، به شعبه منتقل کرده و تحویل و تحول می نماید.

حال شعبه چه می کند:

در شعبه چنانچه در حساب جاری صاحب حساب موجودی باشد، چک پاس می شود. در صورت عدم موجودی و کسر موجودی یا هر دلیل دیگری که امکان قبول چک ها را غیر ممکن کند برای چک گواهی عدم پرداخت صادر می شود.

در انتهای کار مبلغ چک های برگشتی از جمع چک های مندرج در لیست (بردورو)کسر و مانده خالص قبولی مشخص شده و با مراجعه تحصیلدار به شعبه برگشتی ها به همراه یک نسخه از بردورو که عملیات قبولی در آن ثبت شده است تحویل وی شده و رسید دریافت می شود و نامبرده آن ها را به واحد کلرینگ منتقل می کند.

اداره پایاپای هر بانک نیز لاشه های برگشتی به همراه چک های واگذاری شده عهده سایر بانک ها مربوط به روز آتی را در روز بعد به اتاق اسناد بانکی ارسال می کند و این چرخه هر روزه اتفاق می افتد.

همچنین مطلب زیر را ببینید:

سایت های اصلی بانک های کشور