تیم ملی ایران و لیگ فوتبال قبل و بعد از جام های جهانی

 مهدی زارعی- هرچند جام جهانی 2022 یک استثنا برای همه جامهای جهانی و همه تیمهای حاضر در آن به شمار می آمد، اما برای ایران، خیلی عادی است که جام جهانی شروع شود و لیگ فوتبال در اواسط کار خود یا حتی روزهای ابتدایی اش باشد.

سال 1978 و زمانی که ایران برای اولین بار به جام جهانی رسید، اردوها و دیدارهای تداکاتی ایران از فروردین ماه آغاز شد تا تیم ملی در انتهای بهار، آماده به جام جهانی برود. در آن سالها لیگ فوتبال ایران در اوج سرمای زمستون آغاز می شد و رقابتهای فصل 57-56 جام تخت جمشید هم از بهمن ماه شروع شد. مسابقاتی که البته خیلی زود به خاطر تیم ملی متوقف گردید و بعد از پایان اردوها و رفتن ایران به جام جهانی و نتایج ضعیف تیم ملی در آن بازیها، دوباره در تابستان از سر گرفته شد.

ناکامی تیم ملی روی لیگ هم اثر گذاشته بود به طوری که یکی از مجلات آن زمان درباره آغاز مجدد لیگ تیتر زده بود:« حرکت مجدد جام با چرخ های زنگ زده!». البته که آن لیگ به دلیل انقلاب 57 هیچ وقت هم به پایان نرسید و تیم ملی هم بیست سالی در انتظار جام جهانی ماند.

*

تو سال 1998 هنوز خبری از لیگ برتر در فوتبال ایران نبود و هرچند همه فوتبال ایران تحت الشعاع صعود ایران به جام جهانی قرار گرفته بود، اما لیگ آزادگان قوانین مخصوص خودش را داشت و نمی توانست در خدمت تیم ملی باشد. قبل از صعود ایران به جام جهانی، لیگ 76-75 فوتبال کشورمان بیشتر از یک سال و نیم طول کشید و بعد از صعود ایران به جام جهانی بود که تیم پیروزی به رقابتهای لیگ 77-76 اضافه شد. دلیل این مساله، تعداد زیاد بازیکنای پیروزی در تیم ملی در انتخابی جام جهانی بود که امکان برگزاری بازیهای این تیم را گرفته بود. اما وقتی همه تیمها نیمی از بازیهای خودشون را کرده بودند، امکان رساندن بازیهای پیروزی به بقیه ممکن نبود و سرانجام هم بعد از برگزاری 7 مسابقه پیروزی، این تیم از لیگ کنار گذاشته شد.

آن روزها ایران برای برگزاری مسابقه و اردوی تدارکاتی، مشکل مالی و البته انزوای سیاسی نداشت و برگزاری مسابقات مختلف تیم ملی در ایران و فرانسه و ایتالیا، باعث تعطیلی لیگ می شد. اردوهای طولانی تومیسلاو ایویچ هم این تعطیلی ها را بیشتر کرد.

سرانجام لیگ فوتبال وقتی تمام شد که تیم ملی از جام جهانی برگشت و جالب اینجاست که تیم بهمن- که انبوهی ملی پوش در جام جهانی داشت- چوب برگزاری بازیهای پیاپی خود بعد از جام جهانی را خورد و به دسته دوم سقوط کرد.

**

شش سال بعد ایران هم لیگ برتر داشت و هم گروه کثیری لژیونر در فوتبال اروپا. اما باز هم برگزاری لیگ دردسرهای زیادی داشت. هرچند لیگ برتر در بهار تمام شد، اما مشکل اصلی از فینال جام حذفی بین سپاهان و پرسپولیس بود که مسوولان سازمان لیگ اصرار داشتند قبل از جام جهانی برگزار شود. آن هم دقیقا در روزهایی که فیفا ممنوع کرده بود. در دستورالعمل فیفا آمده بود که هر بازیکنی در این روزها برای باشگاهش به میدان برود، حق بازی در جام جهانی را ندارد. مسوولان لیگ هم می گفتند: بازیکنان ملی پوش در فینال جام جهانی بازی نکنند!

سرانجام فدراسیون راضی شد که فینال بعد از جام جهانی برگزار شود تا پرسپولیس آن فصل را با علی پروین شروع کند، با آری هان به فینال جام حذفی صعود و در تابستان با مصطفی دنیزلی نایب قهرمان رقابت ها گردد.

***

در سالهای 2014 و 2018 شرایط کمی بهتر شد و دلیلش تحمیل نظرات سرمربی تیم ملی- کارلوس کی روش- به فدراسیون بود. البته نمی توان کم شدن بازیهای تدارکاتی را هم بی تاثیر دانست. در سالهای اخیر با بی کفایتی مسوولان سیاسی و منزوی شدن هرچه بیشتر ایران، هر سال شانس برگزاری بازیهای دوستانه مان کمتر و کمتر شده و همین مساله باعث شده خیلی وقتها فیفا دی ها بیایند و بروند و نبود حریف تدارکاتی باعث شود که فوتبال باشگاهی کار خود را ادامه دهد.

هرچند برگزاری اردوهای بلندمدت مدتهاست که عملا منسوخ شده، اما با برگزاری فشرده لیگ در سالهای منتهی به جام جهانی، تیم ملی مان هم فرصت کرد از این اردوها بهره ببرد و حداقل در دوره قبل ضرر هم نکند.

هرچند که در این دوره، شرایط متفاوت بود و دیدیم ماحصل لیگ نیمه کاره و فقدان اردوهای بلند مدت و بازیهای تدارکاتی برای تیم ملی، چه نتیجه فاجعه باری داشت.