خبرنگارانی که در جام جهانی توریست می شوند

برای پوشش یک تورنمنت بزرگ مثل جام جهانی، چند خبرنگار نیاز است؟ شاید بتوان بهترین پاسخ را از دل خاطرات استاد عطاالله بهمنش پیدا کرد. جایی که او درباره مسابقات جام جهانی 1966 گفت:

به همراه همکار صبورم مهدی اسداللهی تجهیزاتمون رو به دست می گرفتیم و بعد از هر بازی، به دنبال سفر با اتوبوس از شهری به شهر دیگه و استادیومی به استادیوم دیگه انگلیس بودیم.

با وجود همین محدودیت ها، این دو نفر بهترین پوشش ممکن را از جام جهانی اون سال ارائه دادند. به طوری که حتی کم اهمیت ترین مسابقه هم یک صفحه کامل با ریزترین فونت ممکن مجله کیهان ورزشی را به خودش اختصاص داده بود. اسداللهی به زبان های فرانسوی و انگلیسی مسلط بود و به لطف سوابقی که در زمینه مربیگری داشت، می توانست همزمان کار چند نفر را انجام دهد. تا جایی که حتی مقابل اتوبوس تیم ملی آلمان توانست با هلموت شون و زپ هربرگر مربیان آلمانی گفتگو کند و حتی نظرات آنها درباره خیام و فرش ایرانی را هم بشنود.

بعدها همین روند اعزام نفرات باکیفیت به مسابقات بزرگ ادامه پیدا کرد تا جایی که در جام جهانی 1978 اسداللهی به عنوان یکی از ده کارشناس برتر فوتبال دنیا انتخاب شد.

زمان گذشت و شرایط رسانه به کلی در دنیا عوض کرد. در حال حاضر لازم نیست برای دیدن دو بازی جام جهانی، بلیت اتوبوس دو شهر مختلف را داشته باشیم. می توانیم همه مسابقات را از داخل گوشی، کامپیوتر یا تلویزیون تماشا کنیم و در کمترین زمان ممکن تخصصی ترین و دقیق ترین تحلیل های مربوط به هر مسابقه را ببینیم.

در ظاهر کار برای دسترسی به مسابقات راحت تر شده است. اما آیا کیفیت هم به همان نسبت بالا رفته؟ هر دوره قبل از مسابقات معتبر، دهها خبرنگار و عکاس از طرف نهادهای ورزشی کشورمان آماده حضور تو مسابقات می شوند. بسته به نوع مسابقه، ممکن است کمیته ملی المپیک یا فدراسیون فوتبال هزینه اعزام این نفرات را به عهده بگیرد. اگه خبرنگاران رسانه های مختلف، روزنامه ها و سایتها و اپلیکیشن ها را هم حساب کنیم، گاهی نزدیک صد نفر از کشورمان راهی مسابقات می شوند. اما از آنجایی که جایگاه خبرنگاران همه در کنار هم قرار دارد و البته همه تنها برای پوشش بازیهای نمایندگان کشورمان می روند، عملا حکم تماشاگر را پیدا می کنند و تفسیرهای آنها هم تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد. آن هم در حالی که فاصله جایگاه خبرنگاران از محل مسابقه آن قدر زیاد هست که آنها حتی نتوانند به درستی نقش هوادار را هم ایفا کنند.

به همین خاطر شاید بهترین کار این باشه که وظایف رسانه ها مستقل از همدیگر تعریف شود و از آنها خواست به جای اینکه همگی روی مسابقات ایران تمرکز کنند، خیلی دقیق از گوشه و کنار کشور میزبان، امکانات، پیشرفت ها یا احیانا کمی و کاستی هایش اطلاعات کسب کنند. اطلاعاتی که البته برای کشورمان هم فایده داشته باشد.

از آنجایی هم که در ایران، همه چیز بلافاصله بعد از پایان مسابقات فراموش می شود، باید به ازای هزینه هایی که در مورد رسانه ها می شود، از آنها انتظار داشت که تحلیل های خودشان از هر تورنمنت را به فدراسیون بدهند تا حداقل به ازای انبوه هزینه ها، ورزش کشورمان هم از این بابت سودی کند. امری که البته در دهه های اخیر، هیچ وقت اجرا نشده تا رسانه های کشورمان، کمترین نقش را در قبال تورنمنت های مختلف ایفا کنند.