- آسمونی
- مجله اینترنتی
- سلامت
- نکات تغذیه
- چه آب آشامیدنی بخوریم؟ آب شهر ، آب معدنی ، آب تصفیه

چه آب آشامیدنی بخوریم؟ آب شهر ، آب معدنی ، آب تصفیه

آب شرب سالم و باکیفیت، نقش بسیار کلیدی و موثری در سلامت جامعه ایفا میکند. پس بهتر است به این مقوله حیاتی اهمیت و توجه بیشتری داشت. پیشنهاد میکنیم با آسمونی همراه شوید تا تفاوت آب آشامیدنی شهری را با آب معدنی طبیعی و آب خالص دریابید و بدانید که جوشاندن آبهای آلوده آلودگی آنها را برطرف میکند یا باعث شدت یافتنشان خواهد شد و پاسخ به چند پرسش دیگر که در ادامه همین مقاله به آنها خواهید رسید.
- آب شرب شهری یا آب لولهکشی چه محدودیتهایی دارد؟
از سوی دیگر با توجه به دخیل بودن چاهها در تامین آب شهری، این امکان وجود دارد که برخی از چاهها در بعضی مواقع و تحتشرایط خاصی در مجاورت فاضلابها، محل دفن زبالهها، دامداریها، کودها، مناطق زارعی و... قرار گیرد در این صورت احتمال آلودهشدن منابع آبی با میکروبهای بیماریزا یا حتی نیترات وجود دارد. در هر حال کیفیت آب لولهکشی برای مصارف شرب باید بهگونهای باشد که در زمان طولانی یا کوتاه مشکلی در سلامت مصرفکننده ایجاد نکند.
بنابراین هر میزان سرمایهگذاری برای ارتقای کیفیت آب لولهکشی شهری و به صفر رساندن ترکیبهای آلی فرار هالوژندار یا دیگر مواد آلاینده در آب شهری با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته، مدبرانه خواهد بود و باعث بهبود و ارتقای سلامت جامعه و در نتیجه صرفهجوییهای نجومی در هزینههای دارو و درمان میشود.

- آیا همه ما باید در روز 8 لیوان آب بنوشیم؟
هر چند این توصیه ممکن است بهطور میانگین یا آماری برای کل جمعیت یک کشور کموبیش مصداق داشته باشد، ولی مسلما برای تکتک افراد جامعه درست نیست مثلا در ایالاتمتحده میزان مصرف آب شرب برای هر فرد در روز بهطور میانگین حدود 2 لیتر است که این آمار باز هم بین زنان و مردان تفاوت دارد بهطوریکه مصرف غذاهای حاوی آب همراه مصرف آب شرب برای مردان بالای 18 سال بهطور متوسط، حدود 7/3 لیتر در روز و برای زنان بالای 18 سال، حدود 7/2 لیتر در روز است.
البته گفته میشود این چنین توصیههای نادرست همگانی، احتمالا از سوی برخی از تولیدکنندگان آب معدنی در کشورهای غربی و آمریکایی، صرفا در راستای تبلیغات برای فروش محصولات و سود بیشتر به وجود آمده است و اصلا پایه علمی ندارد و بنابراین بهتر است آن را برای خود یا دیگران تجویز نکنید.
بنابراین بهتر است براساس نیاز بدن آب بنوشید. در هر حال از بعد منطقی و علمی، مقدار مصرف آب برای تکتک افراد نمیتواند میزان ثابتی باشد و کاملا متغیر است و به سن، جنس، وزن، شرایط اقلیمی و آبوهوایی، نوع فعالیت، نوع غذاهای مصرفی و پارامترهای دیگر بستگی دارد. یعنی ممکن است از 8 لیوان کمتر یا بیشتر باشد.
با توجه به اینکه تمامی فعالیتها و مکانیسمهای بدن تحت فرامین و مدیریت مغز انجام میشود، یعنی مغز انسان با داشتن حدود 100 میلیارد نورون یا سلول مغزی که هر کدام از این نورونها، ماورای کامپیوتر کارایی دارند و این خود نشاندهنده تنها ذرهای از عظمت بیکران خداوند متعال است که علاوه بر مدیریت بر هزاران وظایف دیگر، قادر است تمام نیازهای بدن مثل احساس گرسنگی، تشنگی، خواب و موارد گوناگون دیگر را تا ادامه حیات بهطور پیوسته و اتوماتیک اجرا کند بنابراین ضروری است ما ارتباطمان را با سلولهای مغز بیشتر تقویت و از آنها حداکثر استفاده را کنیم و با قبول چنین توصیههایی باعث تضعیف این ارتباطات و اعلام نیازهای بدن نشویم.

همانطور که میدانیم، قریب به 50 تا 70 درصد از وزن بدن انسان را آب تشکیل میدهد، بنابراین چنانچه حدود 1 تا 2 درصد از آب بدن کم شود، در این صورت بدن برای تامین این کمبود مبادرت به اعلام نیاز برای تشنگی میکند. البته به استثنای سنین پیری که احتمالا از قابلیتهای مغز کاسته میشود و ارسال این فرامین معمولا در فرد ضعیف میشود که در این دوران شما میتوانید با بررسی رنگ ادرار این نیاز را برطرف کنید یعنی اگر رنگ ادرار زرد پررنگ یا تیره باشد، بدن نیاز به آب یا هیدراتهشدن دارد (البته منوط به اینکه از داروهای زردرنگ یا ویتامینهای گروه B مصرف نکرده باشید) اما اگر رنگ ادرار شفاف یا زرد کمرنگ است، نیازی به نوشیدن آب نیست.
بهعلاوه چنانچه مقدار کمادرار یا عدم دفع ادرار بیش از 7 یا 8 ساعت باشد، ممکن است نشانههای دیگری از دیهیدراته بودن یا کمبود آب در بدن باشند بنابراین با توجه به اینکه آب شرب سالم در دفع سموم، حفظ و نگهداری سلامت و شادابی پوست، غذارسانی به سلولها و بسیاری از موارد مهم دیگر که قبلا ذکر شده، نقش فوقالعاده کلیدی دارد پس ضروری است از این داروی معجزهآسای چندمنظوره، به اندازه نیاز بدن مصرف کنیم.
- آبآلوده به آلاینده را باید جوشاند؟
- جوشاندن آب شهری باعث ارتقای کیفیت آن میشود؟

استفاده از اشعه ماورای بنفش (UV)، ازن (O3) یا موادشیمیایی گندزدا مثل کلر یا ترکیبهای آلی کلردار هم میتواند در از بین بردن میکروارگانیسمهای مضر موثر شد. ولی استفاده از روش آخر منجر به تولید مواد جانبی زیانآور در آب میشود. از نظر علمی بهتر است فقط آب را برای یک دقیقه بجوشانید بهعلاوه حتما لازم نیست آب را تا حد نقطه جوش برسانید، چون میتوانید با کنترل شعله گاز، دمای آن را فقط برای چند دقیقه تا حرارت حدود 85 درجه سانتیگراد نگه دارید که در این شرایط نهتنها میکروارگانیسمهای مضر از بین میروند بلکه غلظت آلایندههای احتمالی در آب در مقایسه با آب جوشیده نیز افزایش نمییابد.
از آنجا که بعضی از فلزات سنگین و آلایندهها حلالیت خیلی کمی در آب سرد دارند، بهتر است وقتی میخواهید از آب لولهکشی شهری برای مصارف شرب استفاده کنید، حتما از شیر مربوط به آب سرد استفاده کنید و چنانچه آبش گرم بود، اجازه دهید کمی آب از شیر خارج شود تا دمای آن تغییر کند و سرد شود.
توجه داشته باشید، این آب گرم را دور نریزید بلکه آن را جمعآوری و برای مصارف دیگر مورد استفاده قرار دهید. در غیر این صورت نوشیدن و پختوپز با این آب گرم شیر لولهکشی میتواند سلامت را بهطور جدی در طولانیمدت به مخاطره بیندازد. با توجه به اینکه لولهکشی بعضی مدارس، قدیمی و فرسوده است یا به علت عدم جریان مستمر آب در طول سال، دچار خوردگی و زنگزدگی میشوند در این صورت خطرآلوده شدن آب با برخی از آلایندههای معدنی و حتی ارگانیسمهای بیماریزا و... از طریق این لولهها وجود دارد.
بنابراین بهتر است والدین، آب شرب مصرفی فرزندان خود را از منابع مطمئن مثل آبمعدنی یا آب لولهکشی سالم که حدود یک دقیقه جوشیده شده باشد - البته در ظروف غیرپلاستیکی - تامین کنند.
- آیا ظروف بیخطری هم برای نگهداری آب وجود دارد؟

- آیا بطریهای پلاستیکی مصرفی خطرناکند؟
- اگر بیش از نیازمان آب بنوشیم چه میشود؟
البته سلولهای بدن قادرند تا حدودی با این پدیده مقابله کنند ولی سلولهای مغز توان تحمل این چنین التهابهایی را ندارند و ممکن است فرد را با علایمی از قبیل خستگی، سردرد، خارش، بیاشتهایی، تهوع، استفراغ، اسپاسمها، گرفتگیها و ضعفهای ماهیچهای، پریشانی، توهم، کاهش هوشیاری و در بعضی موارد ایجاد حالت کما و حتی مرگومیر مواجه کند. از سوی دیگر عدم مصرف آب به اندازه نیاز بدن نیز منجر به بروز مشکلاتی در سلامت میشود، مثلا کمبود 5 درصدی مایعات بدن میتواند با کاهش حدود 25 درصدی از انرژی بدن همراه باشد.
علایم کمبود آب در بدن یا دیهیدراتهشدن عبارتند از خشکی دهان و پوست، تغییر رنگ ادرار، احساس خستگیهای مفرط یا مزمن، افسردگی، افزایش فشارخون و تصلبشریانها. لازم به ذکر است نوشابهها یا نوشیدنیهای حاوی کافئین در رفع تشنگی موثر نیستند و نیاز بدن به آب را تامین نمیکنند و برعکس باعث دیهیدراتهشدن بیشتر بدن نیز میشوند و درنتیجه این نوشیدنیها نمیتوانند جایگزین مناسبی برای آب شرب محسوب شوند.
بهعلاوه در موقع کار، ورزش، قرار داشتن در شرایط آبوهوایی گرم یا موارد دیگر، آب بدن فرد همراه بعضی از املاح مفید بهصورت تعریق از بدن خارج میشود که برای تامین و جبران این املاح، بهتر است آب شرب سالم مصرف شود. البته مصرف شیر و نوشیدنیهایی که در خانه تهیه میشوند نیز مفید است مثلا آبمیوههای خانگی و دوغ به مراتب سالمتر و از نظر املاحرسانی به بدن مفیدتر از نوع نوشیدنیهای غیرخانگی هستند.

چراکه اکسیژنزدایی نمیشوند، فاقد انواع نگهدارندهها و افزودنیهای شیمیایی مضر هستند، با آب خالص بدون املاح معدنی تهیه نمیشوند و از همه مهمتر به میزان قابلتوجهی از خطر ابتلا به بیماریهایی مثل چاقی، دیابت و پوکیاستخوان میکاهد.
- آیا نوشیدن آب خالص زیانبار است؟
البته فراموش نکنید بیشتر نوشیدنیها، داروها و... با این نوع آب تولید میشوند بنابراین مصرف آن در طولانیمدت باعث کاهش شدید املاح محلول در آب از قبیل کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و... در بدن میشود و درنهایت باعث بروز بیماریهای قلبی-عروقی، افزایش خطر شکستگی استخوان مخصوصا در کودکان، تضعیف سیستم ایمنی، مشکلاتی در اعصاب حرکتی، تولد نوزادان کموزن، تشنج بارداری یا اکلامپسی، تولدهای زودرس، افزایش ریسک ابتلا به سرطان و در برخی موارد مرگومیرهای ناگهانی خواهد شد. به علاوه کمبود املاح مفید در اینگونه آبهای خالص، ممکن است باعث ایجاد عوارض حاد مثل ضعف، خستگی، گرفتگی ماهیچهها و... در مصرفکننده شود.
بررسیهای علمی نشان دادهاند که مرگومیر بیماران قلبی در مناطقی که میزان سختی آب شرب بالاست به مراتب کمتر است. بنابراین مصرف آب شرب با میزان لازم سختی یا بیشتر از حد مجاز، مطمئنا بهتر از مصرف آب خالص با مقدار کم املاح یا بدون سختی است.
- آب معدنی «کاملا طبیعی» چیست؟

- خصوصیات آب آشامیدنی
بهعلاوه پارامترهای شیمیایی آن مثل مواد آلی فرار، آفت، حشره و علفکشها، ضدعفونیکنندهها و ریزمعدنیهای مضر احتمالی در آن لازم است در محدوده استانداردهای تعریف شده باشد. در ضمن نوشیدنیهای گازدار غیرطبیعی که با استفاده از آب عاری از یون یا آب خالص و گاز «دیاکسیدکربن» تولید یا با برخی از مواد دیگر غنیسازی میشوند، جزو آب آشامیدنی هستند. آب آشامیدنی علاوه بر برقراری تعادل بین الکترولیتها در تمام روندها مثل هضم، جذب، دفع و واکنشهای متعدد دیگر بدن نیز نقش بسیار مهمی دارد.
همچنین آب آشامیدنی با داشتن انواع موادمعدنی مفید محلول مثل منیزیم که باعث کاهش استرس، تقویت سیستم ایمنی و عضلات، پایینآوردن فشارخون و رفع خستگی میشود، کلر و بیکربناتها که در روند هضم و تعادل اسیدیته در معده و قسمتهایی از روده دخالت دارند، سولفات بهعنوان پاککننده و عامل سمزدایی، کلسیم موثر در استحکام استخوانها و دندانها، آهن موثر در اکسیژنرسانی و... برای سلامت مصرفکننده مفید خواهد بود بنابراین مصرف آب شرب سالم نهتنها برای املاحرسانی و تامین نیاز بدن موثر است، بلکه به انجام مکانیسمهای گوناگون کمک میکند.

- عرضه آبمعدنیهای تقلبی
مردم اغلب تصور میکنند که آبمعدنی داخل بطری به مراتب از کیفیت بسیار بالا و مطلوبی نسبت به آب لولهکشی شهری برخوردار است ولی متاسفانه در حال حاضر در بسیاری از کشورها برخی از تولیدکنندگان سودجو و بیوجدان به جای آبمعدنی طبیعی از آب لولهکشی شهری، آب خالص یا «آب نرم» که فاقد املاحمعدنی مفید هستند یا مستقیما از آب تصفیهنشده چاهها در داخل بطریها استفاده میکنند و سپس با تبلیغات گمراهکننده و ارائه تصاویر فریبنده از کوه، چشمه، طبیعت و... روی بطریها مبادرت به عرضه و فروش این چنین محصولات تقلبی به افراد بیگناه میکنند و سلامت آنها را به مخاطره میاندازند. معمولا این تولیدکنندگان متخلف اعتقادی به رعایت کوچکترین اصول بهداشتی در خطوط تولید و بستهبندی ندارند و با این کار به آلودگی بیشتر این محصولات تقلبی دامن میزنند.
به عنوان مثال، آزمایشهای به عمل آمده از برخی از این بطریهای به ظاهر آب معدنی از وجود انواع آلایندهها مثل مواد فرار آلیهالوژندار، آرسنیک، نیترات، کافئین، برخی مواد آلاینده آلی و معدنی و حتی باکتریها خبر میدهد. آمار و ارقام تولید آبمعدنیهای تقلبی در برخی از کشورها واقعا شرمآور است مثلا در ایالتمتحده، این آمار بین 40 تا 80 درصد تخمین زده میشود.

- آبمعدنی و استانداردهای غذایی
براساس قوانین سازمان غذا و داروی آمریکا، معمولا کل املاح معدنی قابلحل در آب (TDS) مثل کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و... در آبهای معدنی لازم است حدود 250 تا 1500 میلیگرم در لیتر باشد. از طرفی با توجه به اینکه آبمعدنی داخل بطری پلاستیکی یک محصول غذایی محسوب میشود پس لازم است تمامی قوانین مربوط به موادغذایی مشمول این محصول نیز بشود. بهعلاوه لازم است آنالیز کامل آب داخل بطری با آنالیز منشأ آبمعدنی برداشتی، کاملا منطبق و یکسان باشد.
همچنین بر نحوه توزیع و حملونقل، و شرایط نگهداری در مراکز فروش و... نیز نظارت دقیقی شود. ضروری است تولیدکننده لیست مواد و افزودنیهای بهکاررفته در ساخت ظرف یا بطری پلاستیکی که آبمعدنی یا نوشیدنی در آن ریخته میشود را روی برچسب محصول برای اطلاع مصرفکننده درج کند. به عبارت دیگر، مصرفکننده باید بهگونهای مطمئن شود که آب داخل بطری کاملا طبیعی، سالم و دارای املاح لازم در محدوده استانداردهای تعریف شده است. هرچند میزان این مواد معدنی موجود در آب معدنی برای هر منطقه جغرافیایی ممکن است، متفاوت و متغیر باشد.