شهر طالقان از به هم پیوستن چهار منطقه به نامهای شهرک، گلینک، کولج و پردهسر تشکیل شده است که شهرک به عنوان هسته اصلی آن است و شهر طالقان، گاه شهرک هم ...
سرفصل های این مطلب:
طالقان در دره بزرگی در میان کوههای البرز قرار دارد و منطقهای متشکل از حدود 80 روستای کوهستانی است که طول آن از شمال شرق به جنوب غرب حدود 80 کیلومتر و عرض آن حدود 15 کیلومتر است و حدود 1300 کیلومتر مربع مساحت دارد. این منطقه ییلاقی یکی از بخشهای شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان تهران است که در 130 کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده، از شمال به سلسله جبال البرز و رامسر و کرج، از جنوب به هشتگرد و ساوجبلاغ و از غرب و جنوب غربی به قزوین محدود میگردد.
شهر طالقان از به هم پیوستن چهار منطقه به نامهای شهرک، گلینک، کولج و پردهسر تشکیل شده است که شهرک به عنوان هسته اصلی آن است و شهر طالقان، گاه شهرک هم نامیده میشود. زبان مردم طالقان فارسی است و به لهجه تاتی سخن میگویند.
برای رسیدن به طالقان، از اتوبان کرج به جاده سمت راست آن وارد شوید و از شهرهای کرج، هشتگرد، آبیک عبور کنید. چهار کیلومتر بعد از آبیک، به جاده انحرافی و اختصاصی طالقان میرسید. پس از عبور از زیاران و طی مسافت 28 کیلومتر از کناره اتوبان برفراز گردنه ابراهیم آباد، به طرف شمال حرکت کنید تا وارد دره طالقان شده و به شهرک طالقان برسید.
مهمترین رودخانه طالقان، طالقان رود است که از حاشیه جنوبی شهر میگذرد و به شاهرود می ریزد. فاصله آن تا منطقه شهرک هفت کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا 1840 متر است. در ناحیه شمال، قلل و گردنههایی طالقان را از مازندران و قزوین جدا میکند. ارتفاعات جنوبی طالقان نیز این منطقه را از دشت جدا نموده است.
در حد فاصل میان دو رشتهکوهی که منطقه طالقان را در بر گرفتهاند، رودخانه شاهرود از شرق به غرب جریان دارد. دره شاهرود، رود طالقانرود، آبهای دامنه البرز را به سفیدرود میرسانند. دره و رودخانه شاهرود کوههای میان دره چالوس و سفید رود را از شرق به غرب شکافته و آن را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم کردهاند. وجود رودخانه شاهرود اصلیترین عامل گسترش زندگی و اجتماع انسانها در طالقان است.
یکی از مهمترین عوامل جذابیت منطقه طالقان شرایط آب و هوایی و فضای سبز باغات و رودخانه و چشمههای جاری در آن است. طالقانرود در 11 کیلومتری غرب روستای شهرک به رودخانههای اندج و الموت ملحق شده و رودخانه شاهرود را تشکیل میدهند. شاهرود رگ حیاتی این منطقه است که از کوهپایههای شرقی آغاز و با طولی نزدیک به 105 کیلومتر به غرب میرود. این شریان، آب بیش از 15 رودخانه کوچک و بزرگ منطقه که از چشمهسارها و برفآبها سرچشمه میگیرند را همراه خود تا سفیدرود میبرد تا با آبهای قزل اوزن آمیخته شده و راهی دریا شوند.
دره طالقان نیز بهسان خطالرأسهایش زیبا و مسحور کننده است. طالقان درهای تاریخی و مذهبی است. روستاهای زیبای طالقان در دامنههای جنوبی و شمالی در ارتفاع 1400 تا 2600 متری از سطح دریا در امتداد رودخانه و کنار چشمهسارها پراکنده شدهاند.
تعداد چشمههای دایمی منطقه طالقان 399 و چشمههای فصلی 57 دهنه است. مهمترین این چشمهها عبارتند از:
میزان بارندگی نسبتاً زیاد این منطقه کوهستانی، چشمهساران فراوان و رودخانههای فصلی و دائمی آن منشاء وجود و پیدایش آبشارهای زیادی است و این پدیده از جمله جلوهها و زیباییهای طبیعی طالقان محسوب میشود. وجود آبشارهای متعدد فصلی و دایمی در انحنای کوهها و دامنه ارتفاعات چشم را مینوازد و جلوهای خاص به منطقه داده است. آبشارهای معروف طالقان عبارتند از:
تا کنون در حدود 900 غار در ایران به ثبت رسیده است. یکی از معروفترین آنها غار پراو است که شهرت جهانی دارد. در طالقان نیز چند غار به ثبت رسیده که از جمله آنها میتوان به غارهای ذیل اشاره کرد:
آنچه به ارتفاعات و قلههای طالقان زیبایی درخور و ظرافتی دلچسب و جانافزا میدهد وجود مزارع سرسبز و پرگل و گلگشتهای باطراوت و مفرح و تفرجگاههای دامنهای است. گوناگونی و زیبایی دامنههای کوههای طالقان یکی از ویژگیهای کمنظیر این منطقه است.
در فواصل بین کوه های طالقان روستاهای متعدد و مزارع نسبتا همواری وجود دارد که طالقان را به لحاظ طبیعی از جلوههای چندگانهای از زیباییهای توأم با دشت و کوه بهرهمند میسازد. طالقان تنها عزیمتگاه کوهنوردان نیست بلکه تفرجگاهی معتدل برای خانوادهها نیز هست. این ویژگی به ویژه در سالیان اخیر توجه و علاقه بسیاری از گردشگران را جلب نموده است و با توجه به نزدیکی این بخش به کانونهای اصلی جمعیت شهری نظیر تهران، اجرای برنامههای یکروزه برای بهره مندی از گلگشتهای طالقان امکانپذیر است.
از معروفترین گلگشتهای طالقان میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
قرار گرفتن در سلسله جبال البرز و وجود خاک حاصلخیز و میزان رطوبت بالا و وجود چشمهسارهای متعدد باعث سرسبزی منطقه طالقان شده است. درختانی گردو، سیب، زرشک کوهی، بادام کوهی، چنار، بید و همچنین وجود گیاهان علفی و دارویی و زینتی از جمله ریواس، تره کوهی، شنگ، کاسنی، صعلب، آویشن، جو شیر، بومادران، برنجاسف و گون و گلهای شقایق و... پوشش گیاهی این منطقه را تشکیل میدهند.
از پستانداران و پرندگان وحشی که در جبال شاهالبرز زیست میکنند میتوان به خرگوش، کفتار، گراز، شغال، گرگ، خرس و پرندگانی نظیر عقاب، دم جنبانک، زاغچه، قوش و کبک دری و... اشاره کرد.
طالقان از دیرباز مورد توجه کوهنوردان بوده است. شاید یکی از عمدهترین دلایل این توجه این است که رشتهکوه طالقان با یکی از بلندترین رشتهکوههای ایران یعنی تخت سلیمان هم مرز است و روستای پراچان یکی از روستاهای مبداء صعود به قله مرتفع تخت سلیمان و علم کوه و دیگر قلل محسوب میشود. این روستا از معدود اماکنی است که میتوان از آن به بیش از 26 قله با ارتفاع بیش از 3500 متر صعود نمود و سه مسیر پیادهروی مشهور به رودبارک، کلاردشت و دره سههزار دارد. این ویژگی را در کمتر روستایی در ایران سراغ داریم.