- آسمونی
- مجله اینترنتی
- مناسبت های روز
- 4 شهریور؛ جشن شهریورگان (در ستایش و گرامیداشت شهریور ماه ، زادروز کوروش)
4 شهریور؛ جشن شهریورگان (در ستایش و گرامیداشت شهریور ماه ، زادروز کوروش)
شهریورگان یا آذر جشن از جمله جشنهای دوازدگانه سال ایران باستان بوده است و از شمار جشنهای آتش بوده است. روز چهارم از هر ماه به نام شهریور می‌باشد و چهارم ماه شهریور جشن شهریورگان می‌باشد.
آسمونی: امروزه زرتشتیان این جشن را به عنوان روز پدر درنظر می‌گیرند. به موجب یزدان‌شناسی اوستایی شهریور میان امشاسپندان یا ملائک و ایزدان شش‌گانه از لحاظ مرتبت و مقام دومین است.
نخست بهمن و دوم شهریور.
این نام در اوستا خشتر وئیریه آمده که جزء اول به معنی کشور و پادشاهی و جزء دوم به معنی آرزو شده می‌باشد پس رویهم به معنی پادشاهی یا کشور آرزو شده و مجازاً به مفهوم عام از آن بهشت نیز اراده شده است.
واژه ای اوستاییست، در پهلوی به "خشَترِوَر" و در پارسی نو به "شهریوَر" دگرگون گشته و نام یکی از شش امشاسپندان یا فروزهای ایزدی (پروردگار) است.
در اوستا سه امشاسپند یا فروزه، مادینه و زن گون و سه تای دیگر نرینه و مردگونه هستند که شهریور از فروزه های نرینه است.
این دو بخش کردن فروزه های اهورامزدا به نرینه و مادینه، گویای برابری زن و مرد در دین زرتشتی می باشد.
ایزد شهریور در جهان مینوی نماد پادشاهی آسمانی و یکی از فروزه های خدایی است و در جهان گیتی، نگهبان "ایوخشست ها" یا توپال ها (فلزات از جمله زر و سیم) است، که همیشه خواهان فر و بزرگی و نیرومندی برای مردمان بوده و همواره پشتیبان بینوایان است.
همچنین در کتاب پهلوی "بندهش"، گُل "شاه اِسپَرغم" (نازبو) را گل ویژه شهریور می خواند.
جشن شهریورگان، برای کشاورزان ایران باستان نیز روز مهمی به شمار می رفته است، زیرا که پس از جمع آوری فرآورده های کشاورزی تابستانی خود و آماده ساختن زمین برای کشت پاییزی، در این روز به شادی و پایکوبی می پرداختند.
با این کار از درگاه اهورا مزدا برای نعمت هایش ("پیی تیش همیه" اوستایی و "پ ایتی شهیم" پهلوی = "آورنده بذر" یا "برداشت دانه") سپاس گزاری کرده و با ستایش و نیایش از او خواهان برداشت های پرباری در فصل های آینده می شدند.
چنان‌که همهٔ امشاسپندان دارای دو وجه مینوی و زمینی هستند این امشاسپند در جهان مینوی نمایندهٔ قدرت و شهریاری مطلقهٔ اهورامزدا و در زمین نگاهبانی و سرپرست فلزات و جنگ ابزارها و سلاح‌ها بدو محول است.
ما نمی‌دانیم چرا شهریورگان از شمار جشنهای آتش به‌شمار می‌رفته است.
این جشن آتش‌های خانگی محسوب می‌شد.
مردم در خانه‌ها آتش می‌افروختند و ستایش خداوند و شکر نعمت‌های او می‌گزاردند.
در خانه‌ها اغلب میهمانی برپا کرده و خوراک‌های متنوع و ویژه تدارک می‌بینند و به مناسبت تغییر هوا شب هنگام در بام‌ها نیز آتش می‌افروزند اما متأسفانه بقایای این جشن نیز میان زرتشتیان فراموش شده و فقط برخی از خانواده‌های قدیم در کرمان به گونهٔ محدودی این جشن را برگزار می‌نمایند.
در دوران اخیر زرتشتیان جشن شهریورگان را به عنوان روز پدر انتخاب کرده‌اند چرا که شهریور از امشاسپندان مردگونه؛ و به معنای شهریاری بر اراده و نفس است
شیوه ی برگزاری جشن شهریورگان
شوربختانه بخاطر برگزار نشدن آیین های جشن شهریورگان در درازای زمان، به ویژه پس از یورش تازیان به ایران موجب گشته شد تا همه جزئیات آن بدست فراموشی سپرده شود. ابوریحان بیرونی، در آثار الباقیه درباره این جشن کهنسال ایرانی نوشته است: "شهریور ماه که روز چهارم آن شهریور روز است و آن به مناسبت توافق دو نام جشن است، آن را شهریورگان گویند. چم (معنی) شهریور دوستی و آرزوست. شهریور فرشته ای است که به جواهر هفت گانه از قبیل طلا، نقره و دیگر فلزات که برقراری صنعت و دوام دنیا و مردم به آنها بستگی دارد، موکل است.
" در سده ها دیرتر و دوره های تاریخی ایران، "شهریور" نیز نشانه ی "پادشاهی دادگر" گشته است و بدین روی، ایرانیان باستان در این روز پس از نیایش اهورامزدا و نیکوکاری کردن و دادن خوراک به بینوایان و نیازمندان، نزد پادشاه که او را نماینده او بر روی زمین می خواندند رفته و این جشن را به او شادباش می گفته اند. جشن شهریورگان از جشن های ایران باستان و جشن های ایرانی از دوران زرتشتیان است که برای ما به یادگار مانده.
زادروز کورش بزرگ
روز دقیق زایش کورش بزرگ نامعلوم و در هیچ یک از منابع تاریخی از جمله نوشته های هرودوت و گزنفون هم یاد نشده است، ولی برخی این روز را، زادروز بزرگ مرد تاریخ بشریت می خوانند که انگیزه آن همانندی "داراب" با شخصیت تاریخی کورش بزرگ است. با توجه به اشاره های تاریخی و شباهت های داراب در شاهنامه فردوسی و دیگر تاریخ نامه های ایرانی با گزارش های تاریخ نگاران یونانی و ایرانی در باره کورش بزرگ، می توان گمان برد که شخصیت "داراب" اساتیری، بر اساس شخصیت تاریخی "کورش" شکل گرفته است.
گزینش این روز برای بزرگداشت "پدران ایرانی"
چون جشن شهریورگان ، زادروز کورش بزرگ دانسته شده و نیز به معنای "شهریاری بر اراده و نفس" است، جامعه زرتشتیان ایران، این روز را به عنوان "روز بزرگداشت پدر"، برگزیده و همه ساله آن را جشن می گیرند و از زیباترین جشن های ایرانی می باشد.
