- آسمونی
- مجله اینترنتی
- چهره ها
- چهره های سیاسی
- زندگینامه آیت الله سید کاظم شریعتمداری
زندگینامه آیت الله سید کاظم شریعتمداری
- - زندگینامه آیت الله سید کاظم شریعتمداری
- - نسب آیت الله سید کاظم شریعتمداری
- - تحصیلات آیت الله سید کاظم شریعتمداری
- - آیت الله سید کاظم شریعتمداری در دوران پهلوی
- - تلاش آیت الله سید کاظم شریعتمداری برای آزادی سید روحالله خمینی
- - آیت الله سید کاظم شریعتمداری در این زمینه میگوید:
- - حسینعلی منتظری در این باره خاطرهای را نقل میکند و میگوید:
- - در شرح حال نعمتالله صالحی نجف آبادی چنین آمدهاست:
- - آیت الله سید کاظم شریعتمداری پس از انقلاب
- - نامه آیت الله سید کاظم شریعتمداری به خمینی
- - درگذشت آیت الله سید کاظم شریعتمداری
سید کاظم شریعتمداری یکی از روحانیونی بود که از یاران و دوستان نزدیک امام خمینی (ره) بود. سید کاظم شریعتمداری در جریان انقلاب اسلامی ایران نقش بسزایی داشت. آسمونی" href="https://asemooni.com">آسمونی در این بخش زندگینامه آیت الله سید کاظم شریعتمداری را شرح می دهد.
زندگینامه آیت الله سید کاظم شریعتمداری
سید محمّدکاظم شریعتمداری (زادهٔ 15 دی 1284 در تبریز – درگذشتهٔ 14 فروردین 1365 در تهران) از مراجع تقلید شیعه و مؤسس دارالتبلیغ اسلامی قم و حامی حزب جمهوری خلق مسلمان ایران بود.
پس از انقلاب بین او و روحالله خمینی در جریان کودتای نوژه، مخالفت او با ولایت فقیه و درگیریهای حزب جمهوری خلق مسلمان ایران اختلافاتی به وجود آمد. پس از تیرهشدن رابطه شریعتمداری با حکومت، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در اقدامی بیسابقه در تاریخ شیعه او را از مرجعیت خلع کردند. سپس شریعتمداری محصور شد و تا پایان عمر در حصر خانگی ماند.
نسب آیت الله سید کاظم شریعتمداری
سید محمد کاظم شریعتمداری از سلسله ساداتی است که نسبش به علی بن حسین امام چهارم شیعیان منتهی میشود. یکی از اجداد وی ابوالقاسم جعفر بن حسین از نوادگان حسن اَفطَس بن علی اصغر بن زین العابدین بوده، که اکنون در بروجرد به امامزاده جعفر معروف است. برادر وی سید محمد صادق شریعتمداری بروجردی از روحانیون ساکن مشهد بود.
تحصیلات آیت الله سید کاظم شریعتمداری
سید کاظم شریعتمداری تحصیلاتش را در علوم دینی در تبریز آغاز کرد و قبل از سن بلوغ در درس مکاسب حاضر شد و در 18 سالگی خود مکاسب تدریس مینمود. وی در خاطراتش آغاز تحصیل را اینگونه بیان میکند:
«در اوایل تحصیل علوم دینی، در تبریز، مختصر تردیدی در خانوادهٔ ما برای ادامهٔ این رشته پیدا شد. شبی در خواب دیدم که پنجرهٔ اتاق نشیمن ما باز شد و حضرت رسول اکرم تشریف آوردند که در دست مبارکشان یک جلد کتاب شرایع الاسلام محقق حلی بود و کتاب را باز کرده و فرمودند: «فرزندم، بیا، من خودم به تو درس بگویم.» و صفحهٔ اول شرایع را از زبان پیامبر درس خواندم و از خواب بیدار شدم و دیگر تردیدمان از بین رفت و تحصیلاتم را تعقیب نمودم.»
وی پس از اتمام دروس سطح، دو سال در درس خارج میرزا صادق تبریزی و میرزا ابوالحسن انگجی که از علمای معروف تبریز بودند، شرکت نمود و در سال 1303 شمسی، برای ادامهٔ تحصیل، به حوزهٔ علمیهٔ قم رفت و در درس عبدالکریم حائری یزدی شرکت نمود و دورهٔ خارج فقه و اصول را در نزدعبدالکریم حائری یزدی تا زمان فوتش آموخت و همزمان همان درس را برای همدورههای خود مانند: حاج ملاعلی معصومی (آخوند همدانی)، سید ابوالفضل موسوی زنجانی، سید رضا زنجانی و روحالله خمینی درس میداد. بعد از مرگ سید حسین طباطبایی بروجردی در سال 1962، وی به عنوان یکی از مراجع پیشتاز با مقلدانی از ایران، پاکستان، هندوستان، لبنان، کویت و قسمتهای جنوبی خلیج فارس تبدیل شد که به همراه سید محمدرضا گلپایگانی و مرعشی نجفی در قم مشهور به آیات ثلاثه شدند که بلندپایهترین روحانیون و مراجع ایران بهشمار میآمد.
آیت الله سید کاظم شریعتمداری در دوران پهلوی
به گفته مهدی خلجی، سید محمدکاظم شریعتمداری «اسلام مداراگر با تجدد» را نمایندگی میکرد که با «اسلام انقلابی» مورد ترویج سید روحالله خمینی در تضاد بود.
تلاش آیت الله سید کاظم شریعتمداری برای آزادی سید روحالله خمینی
در 15 خرداد 1342، به سبب مخالفت روحالله خمینی با اصول ششگانه انقلاب سفید، شاه وی را دستگیر و به تهران برد و زندانی کرد. طبق قانون اساسی مشروطه مجتهدین و مراجع تقلید مصونیت از محاکمه داشتند و روحالله خمینی به عنوان مرجع تقلید معروف نبود، لذا قصد محاکمه و اعدام وی را داشتند. برای نجات روحالله خمینی از اعدام و نیز آزادسازی آقای قمّی و محلاّتی از زندان، شریعتمداری به تهران رفت و روحالله خمینی را به عنوان مرجع معرفی کرد تا از اعدام وی جلوگیری کند.
آیت الله سید کاظم شریعتمداری در این زمینه میگوید:
«ما همان موقع به تهران آمدیم و در شاه عبدالعظیم تمام علمای شهرستانها را جمع کردیم و از سید محمدهادی میلانی که در مشهد تشریف داشتند خواهش کردیم که به آنجا بیایند و چون در آن موقع راجع به سید روحالله خمینی نظر محاکمه و شدّت عمل داشتند و حتّی روزنامههای آن موقع صحبت از اعدام میکردند، از آن نظر لازم دیدیم که پیشگیری بشود. حضور ما در تهران یکی دو ماه طول کشید و تا حدودی آن خیال باطل از بین رفت و یک اعلامیّه یازده مادّهای صادر کردیم و تمام ادّعاهای دولت را رد کردیم.»
حسینعلی منتظری در این باره خاطرهای را نقل میکند و میگوید:
«من متن تلگرافی را (که تهیّه کرده بودم) خواندم که از آقای خمینی به عنوان آیتالله و مرجع عالیقدر تقلید نام برده بودم، یکی از آقایان گفت: ایشان که مرجع تقلید نیست!، چه کسی از ایشان تقلید میکند؟، گفتم من از ایشان تقلید میکنم (پس ایشان مرجع تقلید است!).»
در شرح حال نعمتالله صالحی نجف آبادی چنین آمدهاست:
«وی پس از درگذشت سید حسین طباطبایی بروجردی مقلدان را به سید روحالله خمینی ارجاع میداد تا اینکه پس از درگذشت آیتالله حکیم وی همراه با حسینعلی منتظری و ده تن دیگر از مدرسین و شخصیتهای حوزه علمیه قم در پی سؤال جمعی از طلاّب مرجعیت سید روحالله خمینی را اعلام کردند و این عمل به عنوان یک جرم بزرگ در پرونده آنان در ساواک ضبط شد.»
آیت الله سید کاظم شریعتمداری پس از انقلاب
شریعتمداری پس از انقلاب ایران، با اختیارات ولی فقیه، در اصل 110 قانون اساسی مخالفت کرد. وی مخالف اختیارات نامحدود ولی فقیه بود و به این اصل در قانون اساسی رای نداد. پس از دستگیری صادق قطبزاده به جرم تلاش برای کودتا و بمبگذاری در خانه روحالله خمینی، نام شریعتمداری به عنوان یکی از حمایتکنندگان وی مطرح شد که باعث خانهنشینی وی تا آخر عمر گشت. قطبزاده اعدام شد و احمد عباسی (داماد شریعتمداری)، جواد مناقبی و سید مهدی مهدوی به عنوان رابط به زندان محکوم شدند. در هشتم اردیبهشت ماه سال 1361 وی توسط جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از مرجعیت عزل شد.
محمدکاظم شریعتمداری مؤسس حزب جمهوری خلق مسلمان ایران نیز بود و در جریان درگیریهای اسفند 1358، هواداران او در تبریز موفق به تصرف ساختمان رادیو و تلویزیون تبریز شد؛ که با پیام روحالله خمینی به شریعتمداری برای خروج از حزب و اعدام ده تن از هوادارانش توسط دادگاه انقلاب تبریز، این حزب سرکوب و منحل اعلام شد.
حسینعلی منتظری در خاطرات خود آوردهاست که بنا به شنیدههای وی از برخی منابع حکومتی، ماجرای کودتای منتسب شده به قطب زاده ساختگی بودهاست. اگرچه قطب زاده در یک برنامه ی تلویزیونی به این کار اعتراف کرد و اسمی هم از سید محمدکاظم شریعتمداری آورد.
وی مؤسس دارالتبلیغ اسلامی بود که توسط جمهوری اسلامی مصادره شد و به دفتر تبلیغات اسلامی تغییر نام داد. حسینیهٔ شخصی وی هم به سرنوشت مشابهی دچار شد.
نامه آیت الله سید کاظم شریعتمداری به خمینی
در سال 1360 خورشیدی، سید محمدکاظم شریعتمداری که در زمان بازداشتِ سید روحالله خمینی، او را مرجع تقلید معرفی کرده بود، در نامهای به روحالله خمینی نوشت: «کارد به استخوان رسیده و اگر مقصود بیآبرو کردن بوده، بهکلی حاصل گردید و اگر مقصود سلب مرجعیت است، به مقصود رسیدند».
درگذشت آیت الله سید کاظم شریعتمداری
وی در غروب پنجشنبه 13 فروردین 1365 در بیمارستان مهراد تهران، بر اثر نارسایی کلیه درگذشت. جمهوری اسلامی هواداران او را از برگزاری مراسم تشییع منع کرد و وصیتنامه او را نادیده گرفت و جسد او را شبانه در قبرستان ابوحسین قم دفن کرد.
سید رضا صدر برادر بزرگتر موسی صدر پس از درگذشت شریعتمداری هنگامی که قصد اقامه نماز بر جسد وی را داشت بازداشت شد و یک روز را در بازداشت گذراند.
