- آسمونی
- مجله اینترنتی
- سلامت
- دانستنی سلامت
- اهدای عضو = اهدای زندگی
اهدای عضو = اهدای زندگی
اهدای عضو مناسبت خاصی دارد و 31 اردیبهشت را برای آن در نظر گرفته اند. اگر تابحال برای اهدای عضو اقدامی نکرده اید یا حتی به آن فکر نکرده اید بهتر است امروز را به آن تعلق دهید. اهدای عضو = اهدای زندگی، حتما شما هم این جمله و شعار را بارها شنیده اید. ما در این مقاله از آسمونی می خواهیم به تشریح اهدای عضو = اهدای زندگی، تاریخچه و سوابق و ... بپردازیم. از شما عزیزان دعوت می کنیم تا پایان همراهمان باشید.
اهدای عضو = اهدای زندگی
اهدای عضو به این معنی است که یک فرد اجازه می‌دهد تا بافت یا اندام سالم او به شخص دیگری برای پیوند اهدا شود که این پیوند می‌تواند زمانی که فرد زنده است یا پس از مرگ او صورت گیرد. پیوندهای متداول عبارتند از: کلیه‌ها، قلب، کبد، پانکراس، روده، ریه، استخوان، مغز استخوان، پوست و قرنیه. برخی از ارگان‌ها و بافت‌ها را می‌توان زمانی که شخص اهدا کننده زنده است به شخص دیگری پیوند زد مانند یکی از کلیه‌ها یا بخشی از کبد اما در بیشتر موارد اهداء عضو زمانی صورت می‌گیرد که فرد اهدا کننده مرده باشد.
طبق آمار از تاریخ یکم اوت 2016 حدود 120٬004 نفر در آمریکا در انتظار دریافت عضو از اهداکنندگان برای نجات زندگی خود هستند. از این تعداد 96٬645 نفر در انتظار پیوند کلیه هستند. در حالی که دیدگاه‌های اهدای عضو در حال مثبت است و تعداد اهدا کنندگان رو به افزایش است اما یک شکاف بزرگ بین تعداد اهدا کنندگان نسبت به کسانی که در انتظار اهدای اعضای بدن هستند در سطح جهانی وجود دارد.
روند اهدا اعضا
اهدا کنندگان اعضای بدن معمولاً در زمان اهدا مرده‌اند اما این امکان وجود دارد که در زمان اهدا، فرد اهدا کننده زنده باشد. برای اهدا کنندگان زنده، قبل از اهداء عضو از آنها آزمایش‌های گسترده‌ای گرفته می‌شود. همچنین آنها مورد ارزیابی‌های روانی قرار می‌گیرند تا پزشکان متوجه شوند که آیا واقعاً فرد اهدا کننده رضایت کامل نسبت به اهداء عضو را دارد یا خیر و در آخر در روز اهدا، فرد اهدا کننده و فردی که قرار است عضو یا بافت به او پیوند زده شود در بیمارستان حاضر می‌شوند.
برای اهدا کنندگانی که مرده‌اند، معمولاً این افراد قبل از مرگ بصورت داوطلبان با اهداء عضو خود پس از مرگ موافقت می‌کنند. اما در برخی موارد که امیدی به زنده ماندن فرد نیست (مانند زمانی که فرد ضربه مغزی می‌شود) با رضایت خانوادهٔ فرد و با توجه به اینکه کدام یک از اعضاء او قابلیت پیوند زدن را دارند، اعضای فرد را اهدا می‌کنند.
لازم است ذکر شود در این چنین مواردی که احتمال زنده بودن شخص کم است، قبل از هرگونه اقدامی، پزشکان با چندین بار آزمایش مطمئن می‌شوند که احتمال زنده بودن فرد بسیار ناچیز است. همچنین آزمایش‌هایی توسط یک متخصص مغز و اعصاب انجام می‌شود تا مشخص شود که آیا فرد می‌تواند به زندگی ادامه دهد یا خیر. درصورتی که حتی درصدی احتمال زنده ماندن شخص وجود داشته باشد، عمل پیوند انجام نمی‌گیرد.
اعضای بدن پس از مرگ ممکن است در بیمارستان و در دستگاه تهویه مکانیکی قرار گیرند یا از روش‌های دیگر برای حفظ اندام در وضعیت خوب استفاده شود. گفتی است که اهدا کنندگان و خانوادهٔ آن‌های هیچ‌کدام از هزینه‌های اهدا را پرداخت نخواهند کرد.
جراحی این فرایند بستگی به اندام‌هایی که اهدا می‌شوند دارد. پس از جراحی اندام از بدن فرد اهدا کننده توسط جراحان، اندام را در سریع‌ترین زمان ممکن به دریافت کننده پیوند می‌زنند. زیرا اکثر اعضای بدن فقط چند ساعت می‌توانند خارج از بدن سالم بمانند. زمانی که عضوی از بدن فرد اهدا کننده خارج شد، محل آن را ترمیم می‌کنند و سپس جنازه را تحویل خانواده شخص برای مراسم تدفین یا سوزاندن می‌دهند.
مرگ مغزی
مرگِ مغزی به وضعیت غیرقابل بازگشت همه عملکردهای مغز اطلاق می‌شود. درچنین وضعیتی همهٔ نورونهای مغز درنتیجهٔ هیپوکسی تخریب می‌شوند. مرگ مغزی یکی از معیارهای قطعی تعیین کنندهٔ مرگ است. هر فرد مرگ مغزی می‌تواند جان 8 نفر را نجات دهد. امکان بهبودی و بازگشت بیمار مرگ مغزی به هیچ عنوان وجود ندارد.
تاریخچه و سوابق اهدای عضو
اهداء عضو برای نخستین بار بر روی رونالد لی هریک انجام شد که کلیه برادر دو قلویش را در سال 1954 به او پیوند زدند. جراح جوزف موری، در سال 2010 برای پیشرفت در پیوند عضو برنده جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی شد.
فرایند رضایت در اهدای عضو بدن
اصطلاح رضایت معمولاً اینگونه تعریف می‌شود: پیوستن به یک موضوع طبق یک توافق و با رعایت اصول و مقررات. این تعریف در اهداء عضو مشکل میش شود بخصوص زمانی که شخص دچار مشکلات روانی است و نمی‌تواند این موضوع را درک کند و زمانی که شخص و بخصوص بستگان شخصی که امید به زنده بودن آن نیست نمی‌توانند با اهداء اعضای بدن او کنار بیایند.
در حال حاضر دو نوع رضایت وجود دارد:
- رضایت صریح و روشن، که شخص اهدا کننده بصورت مستقیم از طریق ثبت نام متناسب با کشور خود داوطلب به اهداء عضو می‌شود.
- رضایت غیر مستقیم است که وابستگان شخص اهدا کنندگان رضایت می‌دهند که اعضای فرد اهدا شوند. فقط 25 درصد از خانواده‌ها راضی به اهداء عضو می‌شوند.
قوانین و دیدگاه‌های جهانی در اهدای اعضای بدن
قوانین کشورهای مختلف برای اهداکنندگان در انتخاب، هزینه‌ها و رضایت از سوی خود و بستگان آنها، متفاوت است.
-
اهدای عضو در ژاپن
نرخ اهدای عضو در ژاپن به طور قابل توجهی پایین‌تر از کشورهای غربی است. این موضوع به دلایل فرهنگی موجود در ژاپن و همچنین برخی بی‌اعتمادی‌ها نسبت به طب غربی است که باعث شد در سال 1968 قانونی برای ممنوعیت پیوند عضو در این کشور اجرا شود. اما بعداز سی سال از آن قانون در سال 1997 ژاپن قانونی را برای اهداء عضو تنظیم کرد که در آن افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند می‌توانند اعضای بدن خود را اهدا کنند.
-
اهدای عضو در برزیل
یک کمپین که توسط باشگاه ورزشی رسیف ایجاد شده بود، باعث شد تا لیستی از افرادی که در انتظار پیوند عضو هستند تقریباً به صفر نفر برسد. درحالی که در برزیل به افراد کارت اهدا عضو داده می‌شود و قانونی وجود دارد که خانواده اشخاصی که می‌میرند می‌توانند برای رضایت اهداء عضو بدهند، اما با این حال روند اهداء عضو در این کشور رو به کاهش است
-
اهدای عضو در ایران
ایران کشوری است که شخص اهداکننده موظف به پرداخت هزینه‌های جراحی نیز می‌باشد و دولت تنها به عنوان کمک، مبلغ 1٬200 دلار به اهداکنندگان پرداخت می‌کند؛ بعلاوه یک سال استفاده محدود از بیمه درمانی. دریافت کنندگان نیز موظف به پرداخت هزینهٔ عمل جراحی شخص اهداکننده نیز هستند و هزینهٔ آن بین 2300 دلار تا 4500 دلار متغیر است. اما با تشکیل مؤسسات خیریه، بخشی از این هزینه‌ها توسط خیرین پرداخت می‌گردد.
- نخستین پیوندهای انجام شده در ایران
- 1314 خورشیدی: نخستین پیوند قرنیه.
- 1347 خورشیدی: نخستین پیوند کلیه.
- 1369 خورشیدی: نخستین پیوند مغز استخوان.
- 1372 خورشیدی: نخستین پیوند قلب و کبد.
- 1379 خورشیدی: نخستین پیوند ریه.
- 1385 خورشیدی: نخستین پیوند پانکراس و روده.
سیر قوانین اهدای عضو در ایران
- 1372 خورشیدی: تقدیم لایحهٔ پیوند اعضاء از افراد فوت شده به مجلس شورای اسلامی.
- 1376 خورشیدی: بازنگری شرح وظایف و تدوین آئین‌نامه مرکز دیالیز و پیوند اعضاء.
- 1377 خورشیدی: ابلاغ بخشنامه پیوند اعضاء اتباع خارجی.
- 1379 خورشیدی: تصویب قانون پیوند اعضا از جسد.
- 1381 خورشیدی: تصویب آئین نامهٔ مربوطه در هیئت دولت.
- 1381 خورشیدی: شکل‌گیری شبکهٔ فراهم‌آوری اعضا پیوندی در ایران.
- 1385 خورشیدی: صدور بخشنامهٔ پیوند کلیه.
پیوندکارت
پیوندکارت گونه‌ای کارتِ شناسایی است که اهداکنندگان و متقاضیانِ پیوند اعضاء آنرا دریافت می‌کنند. بانک ملّی ایران با همکاری واحد اهدای عضو دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اقدام به ایجاد کارتی دو منظوره تحت عنوان «پیوندکارت» کرده است که علاوه بر اینکه یک کارت بانکی بوده، نشان دهندهٔ عضویت فرد در سایت پیوند اعضا است.
دریافتِ کارتِ اهدا، کاری فرهنگی و با ماهیّتِ فرهنگی است و دریافت این کارت، هیچگونه هزینه‌ای ندارد. در ایران برای گرفتن این کارت، مراکز مختلفی وجود دارد. متقاضیان دریافت کارت اهدای عضو باید نخست به «وبگاهِ اهداء عضو» مراجعه کرده و فرم مخصوص ثبت نام را با مشخصات فردی خود تکمیل کرده و سپس نمونهٔ شبیه‌سازی‌شدهٔ کارت اهدای عضو خود را از سایت پرینت بگیرد.
متقاضیان با در دست داشتن پرینت کارت اهدای عضو باید به شعب منتخب بانک ملی در سراسر کشور مراجعه کرده و درخواست صدور پیوندکارت را بدهد.
ترویج فرهنگ اهدای عضو
هر ایرانی می‌تواند با افزایش آگاهیِ خود و دیگران، بالابردن سطح اطلاعات جامعه در زمینهٔ مرگ مغزی و اهدای عضو، گرفتن کارت اهدا و شرکت در طرح سفیران به ترویجِ فرهنگِ اهدای عضو کمک نماید.
