ماه محرم الحرام اولین ماه سال هجری قمری است یعنی سال قمری از روز اول محرم آغاز می شود. به همین دلیل است که عید سال نو سال قمری را جشن نمی گیرند زیرا واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش در ماه محرم اتفاق افتاده و شیعیان هر ساله در این ماه سوگواری می‌کنند. آسمونی در این بخش به معرفی ماه محرم الحرام و وقایع آن می پردازد.

ماه محرم الحرام

پس از شهادت امام حسین (ع) در محرم سال 61 هجری قمری، این ماه برای شیعیان به ماه عزا تبدیل شده و امامان معصوم(ع) و شیعیان به برگزاری عزا در این ماه همت می‌ورزیده‌اند. امام رضا(ع) فرمود:
«چون ماه محرم فرا می‌رسید، کسی پدرم را خندان نمی‌دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا روز عاشورا. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌فرمود: امروز روزی است که حسین (علیه السّلام) شهید شده است».

• میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات می‌نویسد:

«برای دوستداران خاندان پیامبر(ص) شایسته است که به ویژه در دهه اول این ماه در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذت‌های حلال را به ویژه در نهم، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول این ماه هر روز امامشان را با زیارت عاشورا یاد کنند.»

علت نام گذاری ماه محرم الحرام چیست؟

محرم اولین ماه سال قمری است، این ماه را از آن جهت محرم نامیدند که در آن جنگ و غارت حرام بود.

اعمال ماه محرم الحرام چیست؟

اعمال شب اول ماه محرم الحرام

• خواندن صد رکعت نماز

• خواندن دو رکعت نماز در رکعت اول سوره‏ حمد و سوره انعام و در رکعت‏ دوم سوره حمد و سوره یس

• خواندن دو رکعت نماز در هر رکعت سوره حمد و یازده بار سوره توحید

روز اول ماه محرم الحرام

• روزه گرفتن

• خواندن دو رکعت نماز و پس از آن خواندن این دعا:

اَللَّهُمَّ أَنْتَ الْإِلَهُ الْقَدیمُ وَ هَذهِ سَنَةٌ جَدیدَةٌ فَأَسْأَلُکَ فِیهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ الْقُوَّةَ عَلَی هَذهِ النَّفْس الْأَمَّارَةِ بالسُّوءِ وَ الاشْتِغَالَ بمَا یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ یَا کَرِیمُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا عِمَادَ مَنْ لا عِمَادَ لَهُ یَا ذَخِیرَةَ مَنْ لا ذَخِیرَةَ لَهُ یَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ یَا غِیَاثَ مَنْ لا غِیَاثَ لَهُ یَا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ یَا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ یَا حَسَنَ الْبَلاءِ یَا عَظِیمَ الرَّجَاءِ یَا عِزَّ الضُّعَفَاءِ یَا مُنْقِذَ الْغَرْقَی یَا مُنْجِیَ الْهَلْکَی یَا مُنْعِمُ یَا مُجْمِلُ یَا مُفْضِلُ یَا مُحْسنُ، أَنْتَ الَّذی سَجَدَ لَکَ سَوَادُ اللَّیْلِ وَ نُورُ النَّهَارِ وَ ضَوْءُ الْقَمَرِ وَ شُعَاعُ الشَّمْس وَ دَوِیُّ الْمَاءِ وَ حَفِیفُ الشَّجَرِ یَا اللَّهُ لا شَرِیکَ لَکَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا خَیْرا مِمَّا یَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا لا یَعْلَمُونَ وَ لا تُؤَاخِذْنَا بمَا یَقُولُونَ حَسْبیَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْش الْعَظِیمِ آمَنَّا بهِ کُلٌّ مِنْ عِنْد رَبّنَا وَ مَا یَذَّکَّرُ إِلا أُولُوا الْأَلْبَاب رَبَّنَا لا تُزغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ

شب دهم ماه محرم الحرام

• خواندن صد رکعت نماز در هر رکعت پس از سوره حمد سه مرتبه سوره توحید، و پس از صد رکعت این ذکر را بگوید: سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا باللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ

• خواندن چهار رکعت نماز در آخر شب در هر رکعت پس از سوره حمد، هر کدام از آیة الکرسی و سوره‏ های توحید، فلق و ناس را ده مرتبه بخواند و پس از اتمام نماز، صد مرتبه سوره توحید.

روز دهم ماه محرم الحرام (عاشورا)

• ذکر مصیبت و عزاداری برای شهادت امام حسین (ع)

• خواندن زیارت عاشورا

• گفتن: أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بمُصَابنَا بالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ وَ جَعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبینَ بثَارِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ [عَلَیْهِ‏] السَّلامُ، به دیگر مومنان.

• گفتن هزار مرتبه: اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ

• خواندن زیارت وارث

روز بیست و یکم ماه محرم الحرام

• روزه گرفتن

وقایع مهم ماه محرم الحرام

2 ماه محرم الحرام 

• ورود امام حسین(ع) و یارانش به سرزمین کربلا سال 61ق،سرآغاز حادثه عاشورا
• درگذشت حضرت آدم(ع)

6 ماه محرم الحرام

• شهادت حضرت یحیی(ع)

7 ماه محرم الحرام

• جلوگیری از دستیابی اهل بیت امام حسین(ع) به آب به دستور عمر بن سعد

9 ماه محرم الحرام

• تاسوعا و شب عاشورا (روزی که دشمن، حسین بن علی(ع) و یارانش را در کربلا محاصره کرد و برای جنگ با آنها اجتماع نمود. امام حسین(ع) شب را از دشمن مهلت گرفت تا به عبادت و دعا بپردازد.)

10 ماه محرم الحرام

• روز عاشورا (روز شهادت امام حسین(ع) و یارانش سال 61ق)
• شام غریبان
• انفجار بمب در حرم امام رضا(ع) سال 1415ق

11 ماه محرم الحرام

• حرکت دادن اسیران کربلا به سوی کوفه سال 61ق

12 ماه محرم الحرام

•  شهادت امام سجاد(ع) سال 94 یا 95ق (بنا بر قول دیگر شهادت ایشان 25 محرم است)

19 ماه محرم الحرام

•  حرکت اسیران کربلا به سوی شام سال 61ق

23 ماه محرم الحرام

•  بمب‌گذاری و تخریب حرم عسکریین(ع) در سامراء سال 1427ق

25 ماه محرم الحرام

•  شهادت امام سجاد(ع) سال 94 یا 95ق (بنا بر قول دیگر شهادت ایشان 12 محرم است)

26 ماه محرم الحرام

•  محاصره مکه و سنگ‌باران کعبه توسط سپاهیان یزید بن معاویه سال 64ق

28 ماه محرم الحرام

•  تبعید امام جواد(ع) به بغداد سال 220ق