معاملات فیوچرز چیست؟

معاملات فیوچرز، یکی از قابلیت‌ها و روش‌های درآمد زایی توسط بازار‌های مالی ارز دیجیتال است که طرفداران بسیار زیادی در ایران و سراسر دنیا دارد. شناخت بازار معاملات فیوچرز، مزایا و معایب آن و روش انجام این معاملات، باعث خواهد شد تا میزان درآمد و سود شخص افزایش پیدا کند و ضرر‌های احتمالی پیش رو کاهش یابد. در صورتی که با معاملات آتی آشنایی ندارید، تا پایان این متن همراه آسمونی باشید.

آشنایی با معاملات فیوچرز

معاملات فیوچرز با معنای تحت الفظی "آتی"، نوعی از روش‌های خرید و فروش ارز دیجیتال است که در آن، فرد متقاضی ارز دیجیتال را خریداری نمی‌کند، بلکه با بستن قرارداد با صرافی و پیشبرد تحلیل‌های خود، سود دریافت می‌کند و یا متحمل ضرر می‌شود. معاملات فیوچرز، تنها در بازار‌های ارز دیجیتال دیده نمی‌شود و در سایر بازار‌های مالی معتبر نظیر فارکس نیز وجود دارد.

معاملات فیوچرز، بر خلاف اسپات بر اساس قرارداد‌های قرضی بسته می‌شود. به بیان بهتر، در بازار‌های اسپات، فرد در قبال استفاده از پول واقعی، اقدام به خرید ارز‌های دیجیتال نظیر بیت کوین، اتریوم و ... می‌کند و ارز‌های دیجیتال خریداری شده، جزو دارایی‌های فرد به حساب می‌آید و قابل انتقال به کیف پول می‌باشند. اما در بازار فیوچرز، این اتفاق جور دیگری رقم می‌خورد.

شخص با ورود به بخش فیوچرز، در ابتدا باید کیف پول فیوچرز خود را افتتاح کند. این مورد نشان می‌دهد که بخش فیوچرز از بخش اسپات کاملا مجزا است. در این حالت با شارژ کیف پول فیوچرز، شخص می‌تواند با تحلیل‌های تکنیکال، آینده بازار رمز ارز‌ها را پیش بینی کند و وارد معاملات شود. در این صورت فرد به اصطلاح یک پوزیشن باز می‌کند. اما در این حالت با باز کردن پوزیشن، فرد هیچ ارز دیجیتالی را به دست نمی‌آورد. بلکه آنرا از طبق قراردادی که در آینده اتفاق می‌افتد، از صرافی دریافت می‌کنند و به محض فرا رسیدن موعد پرداخت، معاملات بسته می‌شود و سود و ضرر این معاملات بر عهده فرد باز کننده خواهد بود. به همین دلیل است که این معاملات را فیوچرز یا آتی می‌نامند.

تفاوت معاملات فیوچرز و اسپات

برای آنکه با معاملات فیوچرز بیشتر آشنا شویم، باید معاملات فیوچرز را با اسپات مقایسه کنیم و ویژگی‌های هر کدام را مورد بررسی قرار دهیم. معاملات فیوچرز با معاملات اسپات تفاوت‌های قابل توجهی دارند که آن‌ها را از یکدیگر مجزا می‌کنند و به شناخت بهتر هر کدام می‌انجامد. 

خرید و فروش در معاملات فیوچرز

یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های معاملات فیوچرز و اسپات، در نحوه خرید و فروش ارز دیجیتال می‌باشد. در معاملات اسپات، تنها راه کسب درآمد، خرید یک ارز دیجیتال و هولد کردن آن تا زمان افزایش قیمت و سپس فروش آن است. به عنوان مثال، در سال 2014 که بیت کوین ارزش نسبتا پایینی داشت و با قیمت 333 دلار معامله می‌شد، دانشگاه MIT با برگزاری یک نظر سنجی به منظور آشنایی دانشجویان خود با ارز‌های دیجیتال و توسعه فضای دانشگاه، 500 هزار دلار بیت کوین را بین دانشجویان خود که نظر سنجی را تکمیل کرده بودند اهدا کرد. 

این در حالی بود که سهم هر یک از شرکت کنندگان حدود 100 دلار می‌شد که با قیمت آن زمان بیت کوین، مقدار 0.3 بیت کوین می‌شد و بسیاری از دانشجویان به محض دریافت آن، بیت کوین را به پول نقد تبدیل کرده بودند و آنرا استفاده کردند. با این حال برخی از دانشجویان، بیت کوین خود را هولد کردند و در زمانی که قیمت آن افزایش شدید پیدا کرد، آنرا فروختند و به سرمایه‌ای عظیم دست پیدا کردند.

معاملات اسپات نیز به همین منوال است. در این صورت، سود کسب شده برای متقاضی تنها از طریق هولد کردن و نگه داشتن ارز دیجیتال و افزایش قیمت ممکن است. به افرادی که در این حالت، کسب درآمد می‌کنند به اصطلاح "هولدر" گفته می‌شود که به معنای نگه دارنده است.

اما معاملات فیوچرز طور دیگری رقم می‌خورد. در این بازار، علاوه بر آنکه فرد می‌تواند با افزایش قیمت درآمد کسب کند، می‌تواند با کاهش قیمت نیز سود بسیار مناسبی را به جیب بزند. در فیوچرز، قابلیت خرید استقراضی و فروش استقراضی وجود دارد که در آن در صورتی که بر اساس تحلیل‌های صحیح، آینده بازار صعودی پیش بینی شود، می‌توان با خرید استقراضی یا "لانگ گرفتن"، سود مناسبی را کسب کرد و در صورتی که آینده بازار نزولی باشد، می‌توان با فروش استقراضی یا "شورت گرفتن" سود مناسبی را به دست آورد.

سوالی که در این بخش پیش می‌آید آن است که چگونه بدون خرید ارز دیجیتال می‌توان آنرا به فروش رساند؟

پاسخ این سوال در کلمه "استقراضی" نهفته است. همانطور که قبل‌تر اشاره شد، در بازار فیوچرز بر خلاف اسپات، خرید و فروش ارز به صورت عملی صورت نمی‌گیرد و تنها از طریق قرارداد این اتفاق رخ می‌دهد. برای آنکه بهتر بتوان نحوه ثبت و عملکرد این قرارداد را شناخت باید نحوه عملکرد سفارشات لانگ و شورت را مورد بررسی قرار داد.

سفارش لانگ (Long)

در سفارش لانگ، فرد تضمین می‌کند که با پرداخت هزینه، ارز دیجیتال را با قیمت حال حاضر از صرافی دریافت کند. در این صورت، زمانی که قیمت بیت کوین افزایش می‌یابد، زمانی که فرد تشخیص دهد، قیمت از حدی بالاتر نخواهد رفت، دستور بسته شدن پوزیشن خود را می‌دهد، صرافی مقدار ارز دیجیتالی را که برای شما در نظر گرفته بود، بر می‌دارد و قیمت حال حاضر بیت کوین را به حساب شما بر می‌گرداند. در این حالت اختلاف بین قیمت ابتدایی قرارداد و قیمت حال حاضر، میزان سود شما از این معامله خواهد شد.

در صورتی که با صرافی‌های ارز دیجیتال نظیر کوینکس آشنایی ندارید، مطالعه مقاله زیر به شما پیشنهاد می‌شود:

آشنایی با صرافی کوینکس (Coinex)

در صورتی که تحلیل‌های صورت گرفته، مطابق انتظار پیش نرود و با باز کردن پوزیشن لانگ، قیمت کاهش یابد، در این حالت صرافی متحمل ضرر خواهد شد. در این حالت، از آنجایی که شما تضمین کرده بودید که قیمت افزایش خواهد یافت، صرافی مقدار ضرری که متحمل شده است را از موجودی شما برخواهد داشت و پوزیشن باز شده تسویه خواهد شد.

سفارش شورت (Short)

سفارش شورت یا فروش دقیقا بر خلاف این حالت اتفاق می‌افتد. در این حالت شما به صرافی اعلام می‌کنید که قیمت ارز دیجیتال (برای مثال بیت کوین) در آینده‌ای نزدیک کاهش خواهد یافت. با باز کردن پوزیشن شورت، شما با ثبت قرارداد، بیت کوین را به صرافی می‌فروشید و پولی را به عنوان تضمین در صرافی قرار می‌دهید. در این صورت، زمانی که قیمت بیت کوین کاهش یابد، بیت کوین را با قیمت کمتر می‌خرید و آنرا به صرافی تحویل می‌دهید. به عنوان مثال، شما بیت کوین را به ارزش 30 هزار دلار به صرافی می‌فروشید و سپس زمانی که قیمت بیت کوین به 24 هزار دلار می‌رسد، آنرا می‌خرید و بیت کوین فروخته شده به صرافی را تسویه می‌کنید، در این صورت مابه التفاوت مبلغ خریداری شده و فروخته شده، به عنوان سود شما در نظر گرفته می‌شود.

در صورتی که برآورد‌های انجام شده، طبق برنامه پیش نرود، شما مشمول ضرر می‌شوید، زیرا در این صورت دارایی را که هیچ گاه نداشتید را به قیمت بالا به صرافی فروخته اید و در حال حاضر قیمت آن افزایش یافته است! در این حالت صرافی شما را متحمل ضرر می‌کند. این موضوع را این گونه می‌توان توضیح داد که شما در طی این قرار داد باید مقدار مشخصی بیت کوین را به صرافی تحویل دهید که در زمان باز کردن سفارش آنرا در اختیار نداشته اید، در این صورت با بالا رفتن قیمت بر خلاف انتظار شما، شما باید باز هم همان بیت کوین را به صرافی تحویل دهید در نتیجه باید بیت کوین را با قیمت بالاتر از آنچه به صرافی فروخته‌اید، تهیه کنید و به صرافی تحویل دهید.

اهرم معاملاتی در فیوچرز

یکی از قابلیت‌های دیگر معاملات فیوچرز، فعال کردن اهرم معاملاتی است. در این صورت فرد متقاضی می‌تواند با تصمیمات درست خود، سود به دست آمده را چندین برابر کند. به عنوان مثال، در صورتی که فرد با 100 دلار وارد معاملات فیوچرز بیت کوین شود و اهرم معاملاتی را بر روی یک بگذارد، با فردی که با یک دلار وارد معاملات شود و اهرم معاملاتی را بر روی 100 بگذارد، در میزان بیت کوینی که خریداری می‌کند و سودی که به دست می‌آورد شرایط یکسانی خواهد داشت.

اما باید به ضرب المثل انگلیسی "High Risk, High Reward" به شدت توجه کرد.

ریسک معاملات با افزاش اهرم معاملاتی افزایش چشم‌گیر پیدا می‌کند. زیرا در این صورت صرافی مسئولیت پرداخت هزینه اضافه را برعهده می‌گیرد.

به عنوان مثال، در صورتی که شما 100 دلار داشته باشید و اهرم معاملاتی را بر روی 5 بگذارید، شما همان 100 دلار خود را وارد معامله می‌کنید و صرافی 400 دلار دیگر در اختیار شما قرار می‌دهد و مجموع هزینه پرداخت شده برای معاملات 500 دلار خواهد شد. سایر اهرم‌های معاملاتی و تاثیر آنرا می‌توان در جدول زیر مشاهده کرد:

در این صورت باید توجه داشته باشید که اگر روند قیمت خلاف جهت پیش بینی شده حرکت کند، صرافی متحمل ضرر سنگین می‌شود و باید این ضرر را به روشی از بین ببرد. در نتیجه در صورتی میزان ضرر صرافی به مبلغ سرمایه گذاری شده فرد برسد، صرافی پوزیشن را به صورت خودکار می‌بندد و شخص تمامی 100 دلار خود را از دست خواهد داد و به اصطلاح لیکوئید خواهد شد. به بیان دیگر:

100* (پرداختی کل)/(پرداختی معامله‌گر)=درصد لازم برای لیکوئید شدن

به همین صورت، می‌توان درصد لازم برای لیکوئید شدن را به صورت جدول زیر نمایش داد:

 این به آن معنی است که اگر شما در حین تحلیل دچار اشتباه شوید و روند قیمتی، خلاف جهت محاسبات پیش رود، در صورتی که اهرم معاملاتی بر روی یک باشد، شما تا زمانی که تغییرات قیمت به 100 درصد نرسیده باشد، پوزیشن شما باز خواهد ماند. اما در صورتی که لوریج بسیار بالایی مانند 100 را انتخاب کنید، در صورتی که قیمت تنها 1 درصد نسبت به قیمت خرید ارز دیجیتال تغییرات ناخواسته داشته باشد، شما کل سرمایه خود را از دست خواهید داد. در نتیجه همواره پیشنهاد می‌شود که از لوریج پایین‌تر استفاده شود و نهایتا آنرا بر روی 10% قرار دهید.

لیکوئید شدن در فیوچرز

بازار‌های مالی به خصوص کریپتو بسیار بی‌رحم هستند و در صورت بروز کوچک‌ترین اشتباه، فرد تریدر با ضرر و زیان همراه خواهد شد. این میزان بی رحمی در بازار فیوچرز به طرز بسیار بولدتری دیده می‌شود. به این منظور که افراد به منظور کسب درآمد بالا، اهرم معاملاتی را افزایش می‌دهند و با یک تغییر بسیار کم، ناگهان کل سرمایه فرد از بین می‌رود. همانطور که قبل‌تر اشاره شد، به از بین رفتن سرمایه فرد تریدر، لیکوئید شدن گفته می‌شود و علت رخداد آن، جلوگیری از ضرر صرافی می‌باشد. 

صرافی در حین باز کردن پوزیشن، به نوعی به شما اعتماد می‌کند که می‌دانید می‌خواهید چکار کنید و با اعمال اهرم، مقدار پول بیشتری که نیاز دارید را در اختیار شما قرار می‌دهد. از طرف دیگر، در صورتی که بازار خلاف جهت مورد انتظار حرکت کند، صرافی دچار ضرر خواهد شد و به نوعی باید این ضرر را برطرف کند. چه کسی بهتر از شخص باز کننده پوزیشن برای پرداخت غرامت صرافی خواهد بود؟

به همین منظور، در صورتی که حد ضرر را برای پوزیشن باز شده خود قرار نداده باشید و میزان ضرر صرافی با میزان مبلغ سرمایه گذاری برابر باشد، صرافی کل هزینه سرمایه گذاری شده شما را مصادره می‌کند و شما تمام دارایی خود را که سرمایه گذاری کرده بودید از دست خواهید داد که به آن لیکوئید شدن گفته می‌شود. این در حالی است که در بازار اسپات، هرچقدر هم که متحمل ضرر شوید، از آنجایی که آن دارایی متعلق به شماست، باز هم در نهایت به ارزش ارز خریداری شده شما دارایی خود را خواهید داشت و سرمایه خود را از دست نخواهید داد.

نکات‌های معامله‌گری در بازار فیوچرز

فیوچرز، بازار لحظه‌ها است و تحلیل‌های دقیقی را می‌طلبد. شناخت احساسات بازار (Market Sentiment)، یافتن نقاط ورود و خروج، عملکرد دقیق و به موقع، شناخت شاخص ترس و ... همگی در معاملات باز شده تاثیر گذار خواهند بود. در نتیجه باید با دید کاملا باز نسبت به فعالیت در بخش فیوچرز وارد شد. به صورت کلی، به منظور وارد شدن به بخش فیوچرز، رعایت و دقت به نکات زیر یک امر ضروری است:

1. توجه به وضعیت روحی و احساسی خود
2. سرمایه گذاری با پول اضافه و بلا استفاده
3. یادگیری شیوه تحلیل و داشتن سابقه در بازار کریپتو
4. تعیین حد ضرر و سود و پایبند بودن به حد ضرر
5. تغییر به موقع حد ضرر برای کاهش میزان ضرر و کاهش ریسک
6. جلوگیری از غالب شدن حس طمع
7. ورود و خروج به معامله در نقاط اساسی
8. شناسایی روند و همراه شدن با آن
9. رعایت نسبت حد سود به ضرر بالاتر از 1
10. سرمایه گذاری بر روی ارز دیجیتال با لیکوئیدیتی بالا و حجم بالای سرمایه گذار

رعایت نکات اشاره شده می‌تواند باعث افزایش سود و کاهش استرس فعالیت در بازار‌های مالی به خصوص کریپتو شود. در نظر داشته باشید، در صورتی که برای کسب درآمد ناچیز، بر روی یک ارز دیجیتال سرمایه گذاری شود و نسبت حد سود به حد ضرر در محدوده کمتر از یک باشد، این معامله حتی در صورت تحلیل درست و کسب سود نیز جایز نخواهد بود. در ترید و انجام معاملات فیوچرز، همواره باید حد سود از حد ضرر بیشتر باشد تا انجام این معامله عقلانی تلقی شود.