نظر مراجع در مورد بیت کوین و ارزهای دیجیتال

مراجع تقلید در مورد بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیدگاه های متفاوتی دارند. اگر می خواهید در مورد نظر مراجع در مورد بیت کوین و ارزهای دیجیتال اطلاعات بیشتری کسب کنید این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید.

نظر مراجع در مورد بیت کوین و ارزهای دیجیتال

بررسی ارزهای دیجیتال از لحاظ فتواها و نظر علما

علمای شرع درباره بیت کوین و ارزهای دیجیتال دو دیدگاه متفاوت دارند.

گروه اول معتقدند که ارز دیجیتال حرام و در شریعت ممنوع است. گروه دوم استفاده از ارزهای دیجیتال را بلا مانع یا جایز می‌دانند.

دیدگاه اول: بیت کوین حرام است

علمایی مانند مفتی بزرگ مصر،‌ بخش مذهبی دولت ترکیه و مرکز فقهی فلسطین در فتواهایی بیت کوین را حرام اعلام کردند. به طور کلی علت اعلام شده این فتواها تقریبا مشترک است :

الف) بیت کوین یک پول رایج قانونی نیست.

ب) صادر کننده بیت کوین ناشناس است.

الف) بیت کوین زیر نظر قدرت مرکزی یا پشتوانه دولت نیست.

د) بیت کوین نوسانات زیادی دارد و پایدار نیست.

الف) بیت کوین را می‌توان به راحتی برای پول‌شویی و اهداف غیر قانونی مورد استفاده قرار داد.

نویسنده، هر کدام از علت های بالا را مورد نقد و بررسی قرار داده است:

در مورد قانونی بودن پول

به گزارش آسمونی تا آنجا که به قانون مربوط می‌شود، این موضوع که وقتی یک دولت چیزی را به عنوان پول قانونی انتخاب می‌کند، به طور خودکار در بین افراد آن جامعه پذیرش و مقبولیت می‌یابد، درست است. اما در اصل برای اینکه یک چیز واجد شرایط پول بودن باشد، ضرورتی در قانونی بودن آن نیست. معیار اصلی پول در شریعت، پذیرش آن توسط مردم است – چه از طریق تحمیل آن به مردم از طریق قوانین و یا از طریق پذیرش گسترده داوطلبانه مردم.

در مورد فقدان صادر کننده مرکزی

در مورد بیت کوین، از لحاظ ریاضی انکار قوانین و قواعد موجود بر روند استخراج و تراکنش‌های بیت کوین غیرممکن است زیرا فناوری رمزنگاری که مبنای بیت کوین است، این اجازه را به کسی نمی‌دهد. علاوه بر این، بیت کوین از فناوری بلاک چین استفاده می‌کند که بسیار امن‌تر از سیستم متمرکز دولت‌ها یا بانک‌های مرکزی است. به عنوان مثال، شبکه SWIFT به طور گسترده‌ای توسط بانک‌ها به عنوان یک سیستم پرداخت بین بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ماه فوریه 2016، 1 میلیارد دلار از حساب بانکی مرکزی بنگلادش دزدیده شد.

دلواپسی عمده شریعت در مورد پول به دلیل اهمیت حفظ و مراقبت از ثروت است. در طول تاریخ، در چندین مورد دولت‌ها و بانک‌های مرکزی زیادی به دلیل تورم باعث نابودی ثروت (ملی) زیادی شده‌اند: بسیاری از موارد در طول تاریخ، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی از طریق تورم ثروت را از بین برده‌اند: جمهوری وایمار آلمان در سال 1923، یونان در سال 1944، مجارستان در سال 1946، یوگسلاوی در سال 1994، اندونزی در سال 1999 و زیمبابوه 2008 نمونه‌هایی از موارد هستند.

یک مثال از عصر معاصر: سیاست پولی و کاهش اجباری نرخ تبادلات ارز در ونزوئلا شکست خورده و این کشور در در بحبوحه یک بحران اقتصادی بزرگ قرار دارد. تورم این کشور در حدود 500 درصد است. در این مورد، فقدان یک مقام مرکزی، باعث قدرت بیت کوین شده است و برخی از مردم ونزوئلا به عنوان یک ذخیره ارزش و وسیله تبادل به سمت بیت کوین حرکت کرده‌اند. آن‌ها بیت کوین را قابل اعتماد تر از ارز ملی خود یعنی bolivar می‌دانند که برای خرید یک قرص نان باید چند صد اسکناس پرداخت شود.

در مورد نوسان و ثبات قیمت

یکی از دلایلی که برخی علما بیت کوین و ارزهای دیجیتال را حرام می‌دانند، ناپایدار بودن و نوسانات بسیار زیاد این نرخ تبادل این ارز است. نوسانات یک عامل خارجی است که در تعیین اعتبار پول و ارز نقشی ندارد. قیمت‌ها همیشه بر اساس قاعده عرضه و تقاضا تغییر می‌کنند، همان‌طور که در همه دارایی‌های دیگر مانند طلا، نقره و ارزهای فیات نیز وجود دارد.

به دلیل حقیقت نوسانات، نمی‌توان بیت کوین و ارز دیجیتال را حرام اعلام کرد. در حقیقت اگر این شرط تعیین کننده بود، تجارت طلا، نقره، دلار آمریکا و یورو هم غیرشرعی است، چرا که این دارایی‌ها نیز دارای نوسان هستند. برای مثال، دو برابر مقدار طلایی که تاکنون در تاریخ تمدن بشری استخراج شده است، در بازارهای دیجیتال طلا در یک دوره سه ماه تجارت شد.

در مورد کاربردهای نامشروع و غیرقانونی

همچنین معمولاً این‌گونه استدلال می‌شود که بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال عمدتاً برای پول‌شویی و دیگر مقاصد غیر قانونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این هم یک عامل خارجی است که مستقیماً ارتباطی با معیار قانونی اسلامی یک پول ندارد.

به طور کلی، استفاده از یک چیز مشروع برای هدف نامشروع، آن را نامشروع نمی‌سازد. برای مثال می‌توان به یک روایت از حضرت محمد (ص) اشاره کرد که او فروش انگور به یک تاجر شراب را ممنوع اعلام کرده بود. این برای آن است که شراب در شریعت حرام است اما تولید و تجارت انگور برای اهداف مشروع، بلا مانع است.

در این مورد، نکته قابل توجه اینجاست که تمام ارزهای فیات فعلی برای اهداف غیرقانونی مانند پول‌شویی، کلاهبرداری و تجارت نامشروع مورد استفاده قرار می‌گیرند. اینکه دلار آمریکا در بین تمام ارزهای دیگر، بیشترین کاربرد را برای پول‌شویی و مقاصد غیرقانونی دارد، کاملاً روشن است.

دیدگاه دوم: ارز دیجیتال در اصل جایز است

برخی دیگر از علما معتقدند که بیت کوین در اصل جایز است. این دیدگاه را می‌توان با توجه به بحث قبلی درباره معیارهای پول و طلا بررسی کرد.

یک قاعده قانونی مشهور توسط فقها ارائه شده است: «الأصل فی المعاملات الإباحة». این به این معنی است در معاملات تجاری، اصل کلی قابل قبول است. به عبارت دیگر، همه چیز جایز است، مگر اینکه ما آن را کاملاً بر خلاف اصول شریعت بدانیم.

با توجه به این اصل، ارز دیجیتال در اصل جایز است. به همین ترتیب، در صورت وجود ویژگی‌های زیر، هر چیزی را می‌توان پول در نظر گرفت:

1. در میان مردم به عنوان یک چیز ارزشمند تلقی شود.

2. توسط همه یا گروه قابل توجهی از مردم به عنوان وسیله تبادل پذیرفته شود.

3. وسیله‌ای برای سنجش ارزش باشد.

4. به عنوان واحد حساب عمل کند.

بنابراین، هر ارز دیجیتال (مانند بیت کوین) که شرایط فوق را داشته باشد، به عنوان پول مقبول است.

یکی از مدرسه‌های دینی اسلامی آفریقای جنوبی، دارالعلوم زکریا، در بیانیه اعلام کرد که بیت کوین شرایط مال را دارد و بنابراین تجارت آن جایز است. با این حال، این مدرسه خاطرنشان کرد که ارزهای دیجیتال به عنوان پول واجد شرایط، باید توسط مقامات دولتی مربوطه مورد تأیید قرار گیرد.

نتایج به دست آمده در مورد نظر مراجع در مورد بیت کوین و ارزهای دیجیتال

برای نتیجه گیری درست، نویسنده مایل است برخی نکات کلیدی را روشن کند:

1- درک و آگاهی درباره قیمت ارز دیجیتال، استخراج، تراکنش‌ها، امنیت و تأثیرات سیستماتیک، در حال پیشرفت است. بنابراین، انتظار می‌رود که نسبت به شناخت هر چه بیشتر ارز دیجیتال، دیدگاه‌های شریعت آگاهانه‌تر و قابل اعتماد تر شود.

2- بلاک چین فقط پلتفرمی برای بیت کوین و ارز دیجیتال نیست. این یک دفترکل دیجیتال و غیرمتمرکز است که توانایی ثبت هر نوع اطلاعاتی را به صورت امن و غیرقابل تغییر دارد. بلاک چین می‌تواند در شریعت به عنوان یک مزیت در شفافیت و افشای حقیقت در نظر گرفته شود. بلاک چین می‌تواند به منظور احقاق اعتماد در تراکنش‌ها و مبادلات به خوبی عمل کند.

3- با توجه به شرایط فعلی بیت کوین، نویسنده با دیدگاه دوم موافق است که بیت کوین در اصل جایز است، زیرا بیت کوین با توجه به قیمت بازارهای جهانی ارزشمند است و در میان افراد زیادی مانند بازرگانان، نانوایی‌ها،رستوران‌ها و حتی خرده فروشان بزرگ مانند Overstock.com به عنوان روش پرداخت پذیرفته شده است.

علاوه بر این، ممکن است افرادی بیت کوین را به عنوان وسیله تبادل مخفی خود پذیرند. برای تصمیم گیری وضعیت شریعت و جایز بودن بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، طبقه بندی زیر در محیط قانونی و نظارتی رایج اهمیت دارد. از نظر حوزه قضایی برای ارزهای دیجیتال سه حالت کلی وجود دارد:

الف) حکومت‌های که در آن استفاده از ارزهای دیجیتال صراحتاً ممنوع است. در چنین حوزه قضایی، معامله با ارزهای دیجیتال مجاز نیست.

ب) حکومت‌هایی که در آن تنظیم کننده‌ها درباره ارزهای دیجیتال سکوت اختیار کرده‌اند و قانونی یا غیرقانونی بودن آن اعلام نشده است. در این فضاها اغلب تنظیم کنندگان به اخطارها و هشدارهای عمومی بسنده می‌کنند.

ج) حکومت‌هایی که در آن تنظیم کنندگان ارز دیجیتال را به عنوان یک دارایی و یا یک پول جایگزین پذیرفته‌اند و برای استفاده عموم مردم قوانین را تنظیم می‌کنند.

از دیدگاه شریعت، در دو حوزه قضایی آخر، معامله با بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر بلا مانع است. با این حال، حفاظت از ثروت یکی از اهداف اساسی شریعت است. بنابراین، کاربران ارزهای دیجیتال موظف به مراقب بودن هستند.

4- چشم انداز ارزهای دیجیتال به ویژه بیت کوین تبدیل شدن به یک ارز جایگزین بدون کنترل مرکزی و در یک شبکه همتا به همتا است. بازارهای ارز دیجیتال در معرض نوسانات شدید قرار دارند و احتمالاً این وضعیت تا چند سال آینده هم به همین صورت باقی بماند. در بسیاری از حوزه‌های قضایی، وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال همچنان نامشخص است که به نوسانات می‌افزاید. بنابراین، هرگونه سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال (چیزی که اکنون به صورت گسترده انجام می‌شود) توصیه نمی‌شود. همانطور که قبلاً ذکر شد، در نظر گرفتن یک پول یا ارز به عنوان کالا و سرمایه گذاری روی آن، با چشم‌اندازهای پولی در تضاد است. در روی دیگر سکه، گسترش و بهره‌مندی از شبکه‌های ارزهای دیجیتال به عنوان روش پرداخت، در صورت داشتن مزایا بهتر نسبت به سیستم‌های معمولی توصیه می‌گردد.

5- افزایش سریع محبوبیت در حوزه ارزهای دیجیتال و فناوری مربوط به آن، به ویژهافزایش ICOها (عرضه‌های اولیه سکه)، فرصت‌های سرمایه گذاری تردید آوری را ایجاد کرده است. اگر چه بررسی ICO ها خارج از بحث این مقاله است، همهسرمایه گذاران باید ملاحظات لازم را انجام دهند. جوامع مسلمان به ویژه باید بااحتیاط کنند، زیرا اخیراً کلاهبرداران زیادی در حوزه ارزهای دیجیتال با استفاده از تبلیغاتی مانند سرمایه گذاری حلال سعی در خالی کردن جیب مردم را دارند. بهعنوان یک قاعده کلی، تقریباً تمام فرصت‌های سرمایه گذاری که وعده بازگشت سرمایه را به شما می‌دهند، کلاهبرداری‌هایی از نوع پانزی و هرمی هستند که هردوی آن‌ها نامشروع و حرام هستند.