- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فرهنگ و تاریخ
- زبان و ادبیات
- معرفی واژگان عربی با ریشه فارسی

معرفی واژگان عربی با ریشه فارسی
آسمونی : واژگان عربی با ریشه فارسی یا معربات از فارسی به واژگانی گفته می شود که در زبان و ادبیات عرب بکار می رونداما ریشه فارسی دارند. هر واژه ای که در زبان عربی، ریشه و بُن عربی نداشته باشد به آن معرب (معربات) و یا تعریب می گویند.
تعریب آن است که کلمه ای غیرعربی را به شکل عربی در آورند. و یا یا آن را به همان شکل اصلی بیان کنند سیبویه می گوید: " التعریب هو أن تتکلم العرب بالکلمة الأعجمیة مطلقا، فهم تارة یلحقونها بأبنیة کلامهم، وطورا لا یلحقونها بها ". در زبان عربی کلمات بی شماری وجود دارد که تغییر یافته از واژگان فارسی و یا از زبانهای ایرانی(هندوآرین)می باشند مانند: جص از گچ و یا برقه از پرده و یا جاموس از گاومیش و همانند اینها..
تاثیر فارسی بر زبان و ادبیات عرب
در ریشهشناسی واژگان (اتیمولوژی) ( etymology) و در زبان شناسی (linguistics) به مبحث تغییرات و ریشه یابی معنی و مفهوم واژگان در دورههای مختلف تاریخی میپردازند و تغییرات واژگان را در انتقال شفاهی و کتبی از یک زبان به زبان دیگر بررسی میکنند. تاثیر زبان ها متقابل است چرا زبان فارسی و عربی بر هم تاثیر گذاشتهاند زیرا عرب ها حدود 400 سال در ایران حضور فیزیکی داشتند و تا دوره ی انقلاب مشروطه متنهای مهم به زبان عربی شبیه به فارسی نوشته میشد و از سوی دیگر ایرانیانی در ایجاد و ساختار زبان عربی نقش مهمی داشتند.
در زبان عربی واژگان بسیار زیادی وجود دارد که به آنها "معربات" یعنی عربی شده میگویند. ریشه بسیاری از معربات هنوز ناشناخته است. سازمان استانداردسازی عربی کوشش فراوانی کرده تا ریشه ی اینگونه کلمات شناسایی شود، اما به دلیل اینکه در عربی سازی واژگان بیگانه به طور کامل برهم ریخته میشود نمیتوان به سادگی اینگونه معربات را ریشه یابی کرد. گفته میشود حدود 5 هزار واژه ی معرب از کلمات رایج در زبان فارسی به زبان عربی راه یافتهاست. از جمله ی آنها بنفسج (از بنفشه)
در کتاب "الکلمات الفارسیه فی المعاجم العربیه" حدود 3 هزار کلمه عربی که از زبان فارسی به عربی راه یافته اندرا به همراه توضیحات برای هر کلمه آوردهاست. قبلا نیز جوالیقی 838 کلمه و در کتاب المنجد 321 کلمه و ادی شیر، در کتاب واژههای فارسی عربی شده، 1074 واژه فارسی را توضیح دادهاست.
راههای نفوذ فارسی در زبان عربی
فارسی به روشهای مختلفی بر عربی تاثیر گذاشتهاست و بسیاری از واژگان عربی را با خود به سایر زبانها از جمله به آسیای مرکزی و شبه قاره هند منقل کردهاست.
زبان عربی اشتقاقی و قالبی است، عربزبانان از قالبهای "افعال"، تفعیل، مفاعله، استفعال و.... بهره میبرند و با ریختن ریشه واژه در این قالبها که «باب» یا قالب نامیده میشوند، واژه میسازند. در عربی همین روش را برای ریشههای واژههای پارسی هم به کار میبرند. یا مثلا واژه کادیک بصورت قاضی معرب شده و از آن قضاوت و مقتضی و ... ساخته شدهاست.