- آسمونی
- مجله اینترنتی
- ورزشی
- اطلاعات فوتبالی
- داستان جام ملتهای اروپا؛ یورو 1960
داستان جام ملتهای اروپا؛ یورو 1960
مرحله مقدماتی یورو 1960
در ساعت 19 بیست و هشتم سپتامبر 1958، «آلفرد گریل» اتریشی سوت آغاز دیدار تیم‌های شوروی و مجارستان را به صدا درآورد تا انتظاری سه دهه‌ای پایان پذیرد. اولین بار در سال 1927 بود که «هانری دولونای» دبیرفدراسیون فوتبال فرانسه پیشنهاد برگزاری مسابقاتی بین تیم‌های ملّی اروپایی را در قالب یک تورنمنت مطرح ساخت امّا این پیشنهاد تا اواسط دهه 50 مورد توجه قرار نگرفت.
با افزایش تیم‌های فوتبال در قارّه سبز و تأسیس یوفا در 1954، طرح برگزاری مسابقات باشگاهی و ملّی در اروپا به شکل جدّی‌تر بررسی شد و سرانجام در کنگره یوفا در 1957 قرار شد که مرحله نهایی بازی‌ها در سال 1960 برگزار شود. «هانری دولونای» در سال 1955 از دنیا رفته بود و به این ترتیب قرار شد که نام وی بر روی جام مخصوص بازی‌ها حک شود و یادش گرامی داشته شود. فرمول مسابقات نیز فرمول دولونای بود که در جامهای جهانی 1934 و 1938 نیز مورد استفاده قرار گرفته بود. این فرمول برگزاری بازی‌های مقدماتی و نهایی به صورت حذفی بود.
مسابقات مقدماتی به صورت رفت و برگشت برگزار می‌شد و به جای اجرای قانون «بازی تکراری»- که تا آن زمان در جام‌جهانی برگزار می‌شد - برای نخستین بار تفاضل گل اهمیت یافت. با این حال استقبال بزرگان اروپایی از این بازی‌ها بسیار کم بود. بازی‌های مقدماتی با حضور 17 تیم و به صورت تک‌حذفی آغاز شد و در نخستین دیدار 100572 نفر در استادیوم «لنین» در مسکو شاهد پیروزی (3-1) شوروی در برابر مجارستان شدند در این بازی «آناتولی ابلین» در دقیقه چهارم گل اول شوروی را به ثمر رساند و نام خود را به عنوان زننده نخستین گل در تاریخ جاودانه ساخت.
با توجه به آن که برای برگزاری بازی‌ها به صورت حذفی باید تعداد تیم‌ها به 16 تیم کاهش می‌یافت، چکسلواکی و ایرلند جنوبی در برابر هم قرار گرفتند که چکسلواکی پس از یک برد (4-0) و باخت (0-2) ایرلند را حذف کرد. در مرحله اوّل مقدماتی نتایج ذیل رقم خورد. با دقّت در اسامی تیم‌ها متوجه می‌شوید که همه بزرگان غایب بودند!
غیبت قدرت‌های اروپا در دور مقدماتی
شوروی (4-1) مجارستان
فرانسه (8-2) یونان
رومانی (3-2) ترکیه
اتریش (6-2) نروژ
یوگسلاوی (3-1) بلغارستان
پرتغال (5-2) آلمان شرقی
اسپانیا (7-2) لهستان
چکسلواکی (7-3) دانمارک
مشاهده می‌کنید که هیچ خبری از ایتالیا، انگلستان، آلمان غربی (قهرمان جهان در جام‌جهانی 1954 و مقام چهارم جام در 1958) سوئد (نایب قهرمان جام‌جهانی 1958)، ولز و ایرلندشمالی (دو تیم حاضر در یک چهارم جام‌جهانی 1958) نیست و تنها شش تیم (شوروی – یوگسلاوی – اتریش – مجارستان – فرانسه و چکسلواکی) در جام‌جهانی 1958 حضور داشتند!
ورود سیاست به یورو – 1960
هشت تیم انتخاب شده، مرحله دوم مقدماتی را در حالی آغاز کردند که خط حمله سه نفره فرانسه (فونتن، ونسان، کوپا) پس از آتشبازی در جام‌جهانی و زدن 23 گل در 6 مسابقه، باز هم آتشین ظاهر شد و با هت‌تریک «ژوست فونتن» اتریش را (5-2) در هم کوبید. در پایان دیدارهای رفت و برگشت نتایج زیر به دست آمد و سه تیم مرحله نهایی بازی‌ها مشخص شدند.
فرانسه (9-4) اتریش
یوگسلاوی (6-3) پرتغال
چکسلواکی (5-0) رومانی.
امّا دیدار شوروی و اسپانیا برگزار نشد. زیرا حکومت ژنرال فرانکو در اسپانیا هنوز پس از سه دهه فراموش نکرده بود که شوروی بزرگترین حامی جمهوری دوم اسپانیا و جبهه مخالف فرانکو در جنگهای داخلی اسپانیا بود. به همین دلیل اجازه سفر به شوروی داده نشد و روس‌ها بدون مسابقه به دور آخر رسیدند!
چهار تیم برتر جام
چهار مسابقه از ششم تا دهم جولای 1960 تعیین کننده چهار تیم برتر جام شد! فرانسه به عنوان میزبان مرحله نهایی بازی‌ها انتخاب شد و دلیل این امر فرانسوی بودن مؤسس بازی‌ها بود. امّا از بد حادثه ریموند کوپا (بهترین بازیکن جام‌جهانی 1958) و ژوست فونتن (بهترین گلزن همان جام) هر دو مصدوم بودند با این حال فرانسوی‌ها در برابر 26370 تماشاگر استادیوم «پارک دوپرنس» دوبار با نتایج (2-1) و (4-2) از یوگسلاوی پیش افتادند. تنها یک ربع به پایان بازی مانده بود که ناگهان همه چیز تغییر کرد. کنز (75) و «یرکوویچ» (78 و 79) سه گل زدند و یوگسلاوی با برد (5-4) هم به فینال رسید و هم پرگل‌ترین دیدار تاریخ جام ملّت‌های اروپا را رقم زد.
سه روز بعد فرانسه حریف چکسلواکی شد که در برابر شوروی (0-3) مغلوب شده بود. چکها این دیدار را (2-0) بردند و سوم شدند.
یک فینال شرقی!
وقتی «آرتور ادوارد الیس» بریتانیایی سوت آغاز اولین فینال جام ملّت‌های اروپا را به صدا درآورد، تنها 17966 نفر به استادیوم «پارک دوپرنس» آمده بودند. فرانسویان فینالی با حضور فرانسه را می‌خواستند و دیگر برای کسی مهم نبود که این دیدار، تکرار فینال المپیک 1956 است یا نبردی بین دو فاتح فوتبال در دو المپیک 1956 و 1960. در بازی فینال «لویاشین» دروازه‌بان افسانه‌ای شوروی، ستاره میدان بود و یک تنه در برابر رقیب ایستاد. امّا سرانجام در اواخر نیمه اول دروازه خود را باز شده دید. امّا در همان آغاز نیمه دوم «اسلاوا مترولی» گل مساوی را زد و کار به وقت اضافی رسید. یوگسلاوها نیرویی برای نبرد در وقت اضافی نداشتند. گل دقیقه 113 «پونه دلنیک» کار یوگسلاوی را تمام کرد و روس‌ها بار دیگر با پیروزی براین رقیب، قهرمان یک تورنمنت معتبر شدند تورنمنتی که ابداً مورد توجه ژرمن‌ها و بریتانیایی‌ها واقع نشده بود. بعدها زننده گل پیروزی شوروی گفت:
مسابقات و گلهای رد و بدل شده در آن به راستی کم‌نظیر بودند و اوج زندگی ورزشی بازیکنان حاضر در مسابقه‌ها... و آن درخشان‌ترین لحظه زندگی‌ام بود. همچون یک ستاره در آسمان!
