نگاهی به مسابقه ایران و ولز در سال 1357

مهدی زارعی- وقتی تیم ملی فوتبال ایران حریفان خودش را در رقابتهای جام جهانی 1978 شناخت، نگرانی بر اردوی تیم ملی ایران حاکم شد. همگروهی با هلند- نایب قهرمان دوره قبل- و اسکاتلند مدعی- که در مرحله مقدماتی چکسلواکی قهرمان اروپا را حذف کرد- عملا حذف تیم ملی را پیشاپیش قطعی کرده بود. حتی الی مک لئود سرمربی اسکاتلند وقتی اسم تیمهای همگروه اسکاتلند را در دور گروهی شنید، به قدری خوشحال شد که تمام کسانی را که اطرافش بودند در آغوش گرفت.

البته در قرعه کشی، یه وعده جالب هم داده شد. حشمت مهاجرانی سرمربی تیم ملی ایران قول داد که ایران قطعا در بازی آخر خود مقابل پرو پیروز خواهد شد. به هر شکل آماده شدن برای جام جهانی به بازیهای تدارکاتی مناسب نیاز داشت. بازیکنها ایام عید 1357 را با بدنسازی و تمرین با اسباب هایی گذراندند که تازه خریداری شده و همگی در نوع خودشان، جدیدترین وسایل بدنسازی بودند.

اما ایران در روز 16 فروردین مقابل یوگسلاوی به میدان رفت و یک تساوی(0-0) به دست آورد. البته بازی چندان چنگی به دل نزد و تنها قسمت تیم ملی ایران که عملکرد بهتری داشت، کمربند خط میانی کشورمان بود.

روز سه شنبه 29 فروردین بود که ایران در دومین بازی دوستانه خودش مقابل ولز قرار گرفت. ولزی ها که درگیر رقابتهای لیگ انگلیس بودند، قبل از بازی با ایران تنها یک جلسه تمرینی داشتند. با این حال، آنها هرگز ایران را یک تیم آماتور ندانستند. مایک اسمیت سرمربی ولز در اولین مصاحبه خود در فوردگاه مهرآباد درباره آماتور بودن ایرانی ها گفت:

شما قطعا شکسته نفسی می کنید. چون تدارکی کاملا حرفه ای داشتید و کمبودی هم ندارید. انتخاب یوگسلاوی به دلیل شباهت بازی آنها با هلند و انتخاب ما به خاطر شباهت بازی مان با اسکاتلند، نشان دهنده حرفه ای بودن شماست.

اسمیت یک توصیه مهم هم برای ایرانی ها داشت:

هر چه می توانید به قدرت بدنی تان اضافه کنید. تصور کنید که در مسابقات آرژانتین به جای 90 دقیقه، در هر بازی باید 120 دقیقه بدوید.

****

ایران در روز مسابقه با ولز در حضور نزدیک به 60 هزار تماشاگر با ترکیب ناصر حجازی، حسن نظری، نصرالله عبدالهی، حسین کازرانی، آندرانیک اسکندریان، علی پروین( کاپیتان)، حسن نایب آقا، محمد صادقی، ابراهیم قاسمپور، غفور جهانی و رضا عادلخانی  بازی را شروع کرد. روش ایران 4-4-2 بود و در برابر ولزی ایستاد که ستارگانی مثل جان توشاک و لایتون جیمز را به ایران نیاورده بود. اما در عوض جانی جونز لیورپولی، تری یوراث( داربی کانتی)، دیوید جونز( نورویچ)، کاری هریس( لیدز) و چهار بازیکن تیم رکسهام ولز در ترکیب این تیم دیده می شدند.

هرچند در ابتدای بازی قرمزپوشان ولز به دنبال سانتر میکی توماس و ضربه سر نیکی دیسی می توانستند در دقیقه دوم به گل برسند، اما ایران پس از آن بازی را در دست گرفت و در بیست دقیقه اول چند موقعیت از دست داد. از جمله دو موقعیتی که غفور جهانی در جلوی دروازه به توپ نرسید( اتفاقی که در جام جهانی در ابتدای بازی با هلند هم تکرار شد)

در دقیقه 26، جانی جونز مدافع باشگاه لیورپول از جناح چپ نفوذ کرد و با سانتر میکی توماس- بازیکن رکسهام-، تری یوراث کاپیتان ولز با ضربه سر دروازه ناصر حجازی را باز کرد که به جای تی شرت دروازه بانی، یک گرمکن زیپ دار زرد رنگ خیلی کوتاه به تن کرده بود. اما عباس مقدس زاده کمک داور مسابقه به اشتباه خطای هند اعلام کرد و گل مردود اعلام شد.

در نیمه دوم دروازه ایران چند باری تهدید شد. یک بار فیل دویر در دقیقه 54 توپ را با روی پا، پشت سر حجازی انداخت، اما توپش داخل چهارچوب نبود. فشار ولز لحظه به لحظه بیشتر شد و بالاخره روی پاس میکی توماس و ضربه فیل دوایر- مهاجم کاردیف سیتی- و خروج ناموفق حجازی سنگربان ایران، دروازه حجازی در دقیقه 71 باز شد.

ایران در ادامه مسابقه محمد پنجعلی را به جای اسکندریان، حسین فرکی را به جای غفور جهانی و حسن روشن را به جای عادلخانی به میدان فرستاد اما با وجود این که 15 دقیقه آخر، توپ و میدان در اختیار ایران بود، گلی به ثمر نرسید و ولز(1-0) برنده شد.

****

بعد از بازی فرانک اوفارل- سرمربی ایرلندی تیم ملی ایران که جای خود را به حشمت مهاجرانی داده و حالا به عنوان مفسر فوتبال شبکه بی بی سی به ایران آمده بود درباره تیم ملی ایران گفت:

تیم ایران با گذشته فرقی نکرده و بازیکن جوان جدیدی به تیم ملی نیامده که قابل بحث باشد. تنها فرقی که تیم ملی فعلی با تیم تحت رهبری من نشان داد این بود که بچه ها در اثر کمبود قدرت بدنی و قدرت بدنی از گلزنی بازماندند. اسکاتلند در مقایسه با ولز خط میانی و خط حمله بهتری دارد. اما نتیجه (1-0) نباید نگران تان کند، چون ولز هم یکی از ده قدرت برتر اروپاست.

بعد از بازی سرمربی ولز به رختکن ایران آمد و گفت:

 نباید ناراحت باشید چون مساوی نتیجه عادلانه ای برای این مسابقه بود. البته اگر ضعف دروازه بان و خط دفاعی تان را برطرف نکنید، در آرژانتین کاری از پیش نمی برید. اگر این ضعفها را برطرف کردید حتی شاید در برابر هلند و اسکاتلند شگفتی آفریدید.

***

البته طبیعی بود که تعصب بریتانیایی ولزی ها خودش را نشون بدهد و آنها برای اسکاتلند آرزوی موفقیت کنند. بعد از بازگشت ولز به جزیره، روزنامه« دیلی اکسپرس» از قول مایک اسمیت سرمربی ولز نوشت:

من مطمئنم که اسکاتلند در جام جهانی ایران را شکست می دهد. ایران چند بازیکن خوب دارد که پیشروی به سمت دروازه حریف را بهتر از توجه به عقب و دفاع از دروازه خودشان انجام می دهند. زمین ورزشگاه بسیار بد و دارای پستی و بلندی زیادی بود. ما هم از ارتفاع صفر کنار دریا ناگهان به ارتفاع پنج هزار پا رفته بودیم. مطمئنم که اگر اسکاتلند تاکتیک ما را انتخاب کند و بازی را از گوشه ها به جریان گذارد، بک های کناری ایران را دور زده و به لطف کنی دالگلیش و جو جوردن این تیم را شکست خواهد داد.

***

به هر شکل ایران هرگز از توصیه ها و پیشنهادات رقبا بهره ای نبرد تا در جام جهانی با فقط یک امتیاز و 8 گل خورده و تنها دو گل زده به ایران برگردد.

اکنون 45 سال از آن بازی گذشته و در این مدت ایران تنها یک بار دیگر مقابل ولز قرار گرفت. سال 1401 در دور نهایی جام جهانی فوتبال و در مسابقه ای که ایران(2-0) پیروز شد.