معرفی آرامگاه کوروش بزرگ

آرامگاه کورش بزرگ که مقبره کوروش دوم هخامنشی است، بنایی است بی‌پیرایه با معماری منحصربه‌فرد، که در فاصله حدود یک کیلومتری جنوب غربی کاخ‌های پاسارگاد قرار دارد.

تاریخچه آرامگاه کوروش

باستان‌شناسان قدمت منطقه پاسارگاد را به دوره‌های پیش از هخامنشیان نسبت می‌دهند. ساخت مقبره کوروش و بناهای اطراف آن نیز به دوره پادشاهی کوروش می‌رسند. مقبره کوروش در سال‌های ۵۳۰ تا ۵۴۰ پیش از میلاد ساخته شده است. برخی دیگر از بناهای مجموعه پاسارگاد نیز در دوره‌های پادشاهان دیگر سلسله هخامنشی ساخته و تکمیل شدند. بنای آرامگاه کوروش در دوره هخامنشیان، جزو بناهای مقدس محسوب می‌شد.

به گفته منابع تاریخی، بنای مقبره پیش از مرگ کوروش و به دستور او ساخته شد. طبق منابع بازمانده از دوره هخامنشی، دشت مرغاب که اطراف مقبره کوروش را فرا گرفته است، در آن دوره، باغی بسیار بزرگ و سرسبز بود که مجموعه‌ای از کاخ‌های بزرگ را در دل آن جای داشتند.

معرفی آرامگاه کوروش بزرگ

این بنا آرامگاه نخستین منادی آزادی و حقوق بشر، کوروش بزرگ است که همانند گوهری در میان دشت پاسارگاد خود نمایی می کند. آرامگاه در گذشته میان باغ های سلطنتی قرار داشته که از هر سوی دشت نمایان بوده است. این بنا در عین سادگی بسیار زیبا و چشمگیر است و در زمان حیات کوروش بزرگ به دستور وی ساخته شده است.
بنای آرامگاه با تکنیک و مهندسی دقیق اجرا شده به گونه ای که پس از گذشت 25 قرن هنوز استوار و پابرجاست.

مساحت آرامگاه 156 متر مربع و ارتفاع آن نزدیک 11 متر است. سنگ هایی که در ساخت بنا به کار رفته از نوع سنگ سفید مرمر نماست که از کوه سیوند در فاصله 30 کیلومتری جنوب غرب پاسارگاد استخراج شده و به این مکان انتقال یافته است.مهندسان و سنگ تراشان هخامنشی با دقت و شیوه ای خاص سنگها را روی هم قرار داده، به گونه ای که از هیچ نوع ملاتی در ساخت آرامگاه استفاده نشده و تنها از بستهای فلزی(آهن و سرب) برای وصل کردن بلوکهای سنگی به یکدیگر استفاده شده است.

آرامگاه در هفت طبقه اجرا شده که برگرفته از عدد مقدس هفت در میان ایرانیان است. ساختار کلی آرامگاه از دو قسمت تشکیل شده است.در دوره اسلامی به دلیل اینکه اسناد و مدارکی از هویت اصلی آرامگاه وجود نداشت این بنا را به آرامگاه مادر سلیمان نسبت دادند. مردم بر اساس اعتقادات خود ساختن بناهای بزرگ سنگی همانند آرامگاه کوروش را خارج از قوه بشری می دانسته و ساخت آنها را به حضرت سلیمان که دیوان را برای کارهای دشوار در خدمت داشته است، نسبت می داده اند. به همین جهت آرامگاه کوروش را هم از بناهای آن حضرت می شمردند و آن را به مادر او نسبت داده و «مشهد مادرسلیمان» می خواندند.

در دوران اتابکان فارس که پاسارگاد و تخت جمشید اهمیتی دوباره یافت و حتی پارس و ایران هم «ملک سلیمان» خوانده شد، با استفاده از ستون ها و سنگ های کاخ ها، مسجد جامعی پیرامون آرامگاه ساخته و محرابی نیز بر دیواره جنوبی اتاق آرامگاه حجاری شد. در سال 1350 خورشیدی، پس از مطالعه و بررسی، سنگ ها به جای اصلی خود منتقل شدند. از سال 1820 میلادی با کشف و خوانده شدن خطوط میخی و مطالعه اسناد و مدارک، هویت اصلی بنا به عنوان آرامگاه کوروش مشخص شد.

مقبره کوروش به دستور چه کسی ساخته شد؟

به گفته منابع تاریخی، آرامگاه کوروش بزرگ پیش از مرگ، به دستور خود وی ساخته شد. در آن زمان، مقبره در میان باغی بزرگ و فضایی زیبا و سرسبز بنا شده بود و در دوره شاهان این سلسله، جزو بناهای مقدس و مهم شناخته می‌شد. به گفته منابع تاریخی، افرادی که برای محافظت از آرامگاه در نظر گرفته شده بودند، از قشر روحانیون زرتشتی بودند و برای آن‌ها حقوقی چون خوراک، شراب روزانه، یک گوسفند و یک اسب برای قربانی در محضر کوروش در هر ماه، در نظر گرفته بودند.

کاشف مقبره کوروش کیست؟

در دوره اسلامی کارکرد دقیق و اصلی بنا برای افراد مشخص نبود و از طرف دیگر مردم ساخت بناهای باعظمت سنگی را خارج از قوه بشریت می‌دانستند و ساخت آرامگاه کوروش را به سلیمان نسبت می‌دادند که طبق عقاید اسلامی، دیوان را برای کارهای دشوار در خدمت داشته است. به همین دلیل آرامگاه کوروش بزرگ را هم از بناهای سلیمان می‌شمردند و آن را به مادر او منسوب می‌کردند و «مشهد مادر سلیمان» می‌خواندند.

کتیبه آرامگاه کوروش

طبق گفته منابع تاریخی، کتیبه‌ای در مقبره کوروش به خط میخی قرار داشت. آریان که از مورخان یونانی بود در کتاب خود کتیبه‌ای با این محتوا را مربوط به آرامگاه کوروش دانسته‌است:

ای مرد! من کورش هستم، پسر کمبوجیه، من شاهنشاهی پارسیان را بنیان گذاشتم. من بر آسیا فرمان راندم، اینک بر من رشک مبر.

مرمت آرامگاه کوروش

آرامگاه کوروش در دوره معاصر چند بار مرمت شده است. این آرامگاه ابتدا یک بار در سال ۱۳۵۰ خورشیدی و در دوره پادشاهای محمدرضا پهلوی به سرپرستی علی سامی بازسازی شد که در آن زمان رئیس موسسه باستان‌شناسی تخت جمشید بود. در این دوره، معماران سیمان را برای مرمت بنا به کار بردند و بعد از مرمت، از مقبره کوروش و فضای اطراف آن، برای برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی استفاده کردند. مرمت بنای مقبره کوروش با گذشت زمان، آسیب دید و از بین رفت. بعد از آن، در فاصله بین سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۷ هجری خورشیدی، دوباره بنا تعمیر شد و این بار از شیوه‌های جدید و لیزر برای مرمت بنای آرامگاه کوروش استفاده شد تا در برابر بارش‌های باران و برف، مقاوم‌تر باشد.

آدرس آرامگاه کوروش

مسیر دسترسی به مقبره کوروش

برای بازدید از مقبره کوروش ابتدا باید به شیراز سفر کنید. بعد از بازدید‌ از جاهای دیدنی شیراز، به جاده شیراز-اصفهان وارد شده و با عبور از سعادت‌شهر و رسیدن به جاده فرعی، ۲۰ کیلومتر را طی کنید تا به روستای مادر سلیمان برسید. بعد از رسیدن به این روستا، با طی کردن چهار کیلومتر به پاسارگاد می‌رسید. مسیر شما از ابتدای ورود به جاده شیراز –اصفهان تا رسیدن به پاسارگاد در حدود ۱۳۲ کیلومتر است.