- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فرهنگ و تاریخ
- تاریخ و تمدن
- تاریخچه نام های خانوادگی و فامیلی در ایران

تاریخچه نام های خانوادگی و فامیلی در ایران

حتما می دانید که نام های خانوادگی و فامیلی در ایران تاریخچه ای دارند. آیا می دانید ریشه نام خانوادگی تان از کجاست؟ اگر می خواهید در مورد نام های خانوادگی و فامیلی در ایران و تاریخچه آن بیشتر بدانید این بخش آسمونی را تا پایان دنبال نمایید چرا که مطلب بسیار جالب و خواندنی در مورد نام های خانوادگی و فامیلی در ایران برای شما عزیزان منتشر می کنیم.
تاریخچه نام های خانوادگی و فامیلی در ایران
نام خانوادگی، نام فامیل، شهرت، فامیلی بخشی از نام یک شخص است که تعلق فرد را به یک خانواده بیان میکند. همچون بسیاری از کشورهای جهان، در ایران نیز نام خانوادگی فرزند قانوناً به صورت پیش فرض از پدر و اجداد پدری اخذ میگردد. در فارسی افغانستان واژهٔ «تخلص» به جای نام خانوادگی به کار میرود، هر چند که بسیار از افغانان تخلص ندارند. برخلافِ نام کوچک، نام خانوادگی برای افراد مؤنث و مذکر فرقی ندارد.
پیدایش نام خانوادگی برای خاندانهای مهم و سرشناس به چین باستان و امپراتور ژی فو در 2852 پیش از میلاد باز میگردد.
نام خانوادگی در ایران
در ایران، انتخاب نام خانوادگی به شکل امروزین آن از سالهای انقلاب مشروطیت در میان قشر روشنفکر جامعه معمول شد. با پایان جنگ جهانی اول اداره سجل احوال تهران آغاز به کار نمود و بعدها در زمان رضا شاه و در سال 1304 لوایحی به تصویب مجلس شورای ملی رسید که بر اساس آن استفاده از القاب گذشته منسوخ و انتخاب نام خانوادگی برای کلیه اتباع ایران اجباری گردید.
نسبت دادن یک نام خانوادگی به هر ایرانی، از سال 1313 به صورت قانون مدنی درآمد و اجباری شد و از آن زمان، به مرور زمان، برای تمام اتباع ایران، نام خانوادگی انتخاب شد که متناسب با محل اسکان قوم و نام یا شهرت بزرگ خاندان، پدر، پدربزرگ و جد، گاهی هم شغل یا حرفه یا یک ویژگی بدنی بود. پیش از تصویب این قانون و در سال 1304، لایحهای تصویب مجلس شورای ملی رسیده بود که بکار بردن هر لقبی از جمله خان، میرزا، سلطنه، دوله را برای ایرانیان ممنوع کرده بود و تنها القاب مجاز، آقا برای مردان و بانو برای زنان، در نظر گرفته شدهبود. امروزه، 4 نسل از زمان تصویب این قانون در سال 1303 میگذرد و بیش از 10 هزار نامخانوادگی در ایران به ثبت رسیدهاست که القاب با بیشترین فراوانی عبارتند از: محمدی، حسینی، احمدی، رضایی، مرادی، حیدری و ... .
نامهای خانوادگی ممکن است دارای پسوند، میانوند، پیشوند یا فاقد آن باشند. با اینحال اغلب نامهای خانوادگی معمولاً نسبی بوده و فرد یا فامیل را به یک فرد مهم (محمدی، حسینی، ...)، به یکی از اجداد (مهدیپور، محمدزاده، ...)، به یک محل (تبریزی، اصفهانیان، شیرازی، ...)، به یک شغل یا حرفه (صراف، جواهریان، پزشکزاد، ....)، به یک دودمان (آلهاشم، بنیهاشمی، ....)، به یک ویژگی بدنی (خوشچهره، ....) یا فیزیکی (قهرمان، قویپنجه، ...) نسبت میدهند.
بر اساس قوانین ایران هر فرد ایرانی فقط برای یکبار در طول عمر خود میتواند نام خانوادگی خود را با شرایطی تغییر دهد. این تغییر (که معمولاً بین سه تا شش ماه به طول میانجامد) تابع شرایط و مقرراتی است. بر اساس این مقررات، زنان پس از ازدواج واجد شرایط تغییر نام خانوادگی محسوب میگردند.