نگاهی کلی به فیلم های حاضر در جشنواره فجر؛ قسمت اول

شنبه ۲۱ بهمن ۱۴۰۲
محمد حسین صفری

آنچه که درباره ی برخی از فیلم ها، برای خوانش شما آماده شده است بسیار گذرا و کلی ست، نقد کامل این فیلم ها را از مناظر مختلف محتوایی، فنی و هنری، برای روزها و شب هایی می گذاریم که فیلم ها در سال آینده اکران عمومی خواهند شد. نام برخی از فیلم ها اگر نیامده است به این دلیل است که موفق به تماشای آنها نشده ایم.

شکار حلزون و دروغ های زیبا

فیلم ها، قصه و روایت ملموسی ندارند بسیار به مضمون متکی هستند و این مضامین درام لازم را برای تبدیل شدن به آثار سینمایی ندارند. سوالی که ذهنمان را مشغول کرده این است که ضرورت ساخت فیلم دروغ های زیبا در بنگلادش چه بوده است؟

تمساح خونی

صحبت های متناقص در مورد تمساح خونی جواد عزتی زیاد است، بسیاری اذعان دارند که تمساخ خونی آنها را یاد دردسرهای عظیم در تلویزیون می انداز . فیلم، فضا و ساختاری معمولی دارد اما بواسطه ی حضور بازیگرانش مفرح از آب در آمده است. تمساح خونی شاید بتواند از لحاظ گیشه جذاب عمل نماید اما از نظر چفت و بست فیلمنامه ای بسیار مشکل دارد در مقام نویسنده، کارگردان و خالق اثر نباید اصرار کنیم موضوعی را به فیلم نزدیک نماییم و هم گیشه را داشته باشیم معمولا این نگاه به پاسخ مطلوبی قد نمیدهد و رویکرد گفتمان ایدئولوژیک با جریان سینمای ایران شکل نگرفته و نهایتا در نگاه هر دو طرف مورد توجه قرار نمی گیرد .

فیلم های تولیدی امسال به نظر می رسد از مد افتاده و مربوط به دهه شصت هستند این نظر منتقدان است و در چنین شرایطی نیز الحاق فضای کمدی به این مضامین پاسخگو نیست . کار تمساح خونی در شکل اجرایی به نمونه های خارجی بسیار نزدیک شده است . منتقدان مطرح می کنند؛ آیا جای فیلم های کمدی در جشنواره هست یا نه؟
بایستی روی این موضوع، تحقیقات و مطالعات فرهنگی صورت بگیرد تا به پاسخ درستی برسیم.

بی بدن

صحبت و حواشی از فیلم بی بدن زیاد است، بی بدن نوشته ی فیلمسازی است که در زمینه های پژوهشی و فیلمنامه، تا حدودی به یک ثباتی رسیده است. اما هنوز فیلمساز نمی تواند یک بازپرس تیپیکال ایرانی بسازد این مشکل بزرگی است در قصه ی فیلم بی بدن، با آدمهایی مواجهیم که موثر هستند اما مشکلات تیپیکال دارند.

ظاهر

گویا فیلم "ظاهر" نتوانسته است نظر منتقدان و اهالی رسانه را از منظر قصه و کارگردانی به خود جلب کند. این فیلم ظاهرا دفاع مقدسی با حمایت مجید مجیدی در کانون پرورش فکری و با بودجه دولتی ساخته شده است. بیشتر متکی به قاب های زیبا در دل طبیعت است اما خروجی خاصی به لحاظ مضمون ندارد . از نظر منتقدان، حمایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از فیلم ظاهر، بسیار قابل تامل است . ابعاد داستان، فیلم ظاهر را در حد تله فیلم نگه می دارد . این مساله خدای ناکرده توهین به ساحت و ساختار تله فیلم تلقی نشود بیشتر وجوه داستانی و نحوه روایت در فیلم مد نظر است بایستی در نظر داشته باشیم که صرفا بستن قاب های زیبا، نمی تواند یک اثر را سینمایی نماید و جهان سینمایی فیلم را شکل ببخشد.

تابستان همان سال

فیلم استاد کلاری هم می توانست در روزهای شروع به جشنواره خونی تازه ببخشد این فیلم در روز دوم اکران شد. تابستان همان سال، تقریبا فیلم قابل قبولی است. سلیقه کلاری در این فیلم قابل توجه است. او وقت گذاشته و اثری که خلق کرده به لحاظ سر و شکل شلخته نیست . فیلم ادای دین تصویری است به فیلم هایی که کلاری در سال های حضورش در سینمای ایران فیلمبرداری کرده است مانند درخت گلابی.

کلاری در این فیلم به نوعی از خودارجاعی دست می زند فیلم تابستان همان سال، تونالیته رنگی مشخصی دارد که به نظر می رسد در خدمت فیلم است. قاب بندی ها کارت پستالی بوده و کارکرد خودشان را دارند می شود گفت تابستان همان سال، یک خودارجاعی باشد به زندگی خود فیلمساز. حتی می شود فیلم را از منظر فتورمان نیز تحلیل کرد فتورمان نه به معنای سخیف آن بلکه به عنوان یک شیوه از روایت. کلاری بیشتر متوجه روابط و شیوه ی زیست آدم هاست . او یک فیلمبردار صاحب سبک است اما ممکن است در مقام کارگردان صاحب سبک نباشد . اساسا ردیف کردن توالی صحنه ها، پشت سر هم نمی تواند به خلق سینما منتهی شود . قاب، رنگ، تمامی عناصر و مولفه های ساختاری، فنی و هنری بایستی در خدمت درام بوده باشد. سینمای کلاری می تواند یک سینمای شخصی نیز محسوب شود این سینمای شخصی هم نوعی از سینماست اما بایستی ببینیم چقدر به درد سینما، جامعه و مخاطب می خورد