زمان مطالعه: 4 دقیقه
نگاهی به فیلم «بی بدن» از بخش نوعی نگاه جشنواره چهل و دوم فیلم فجر

نگاهی به فیلم «بی بدن» از بخش نوعی نگاه جشنواره چهل و دوم فیلم فجر

ژانر جنایی از ژانرهایی است که در سینمای ایران هم طرفدارانی پروپاقرص دارد و معمولاً فیلمهای آن با استقبال روبرو می شود و تماشاگر تا آخر پای فیلم می نشیند تا معما حل شود و قصه به سرانجام برسد.

چهارشنبه ۱۸ بهمن ۱۴۰۲
سید حسام فروزان

ژانر جنایی از ژانرهایی است که در سینمای ایران هم طرفدارانی پروپاقرص دارد و معمولاً فیلمهای آن با استقبال روبرو می شود و تماشاگر تا آخر پای فیلم می نشیند تا معما حل شود و قصه به سرانجام برسد.
یادمان هست «می خواهم زنده بمانم» در دهه هفتاد چه فروش خیره کننده ای داشت و چه همه نقل محافل شد.
فیلم «بی بدن» اولین ساخته مرتضی علیزاده براساس فیلمنامه ای از کاظم دانشی بر بستر سینمای اجتماعی و درام های جنایی و دادگاهی ساخته شده و با جنجال های بسیار در جشنواره به نمایش گذاشته شده.
داستان از چه قرار است؟
از سابقه مرتضی علیزاده چیز زیادی نمی دانیم. فیلمنامه نویس فیلم «مردها دروغ نمی گویند» بوده و چند فیلم کوتاه از جمله «پلنگ » را ساخته.
«بی بدن »به عنوان فیلم اول تجربه موفقی برای یک فیلمساز تازه کار به حساب می آید.
کاظم دانشی که پیش از این فیلم «علفزار» را در همین ژانر ساخته بود فیلمنامه نویس و بازیگردان بی بدن بوده است.
بنظر می رسد نقش کاظم دانشی را باید بیشتر از نویسنده فیلمنامه بدانیم. او تمام مجوزهای ساخت را هم گرفته و در تولید نقش داشته.
«بی بدن »یک فیلم دقیقه نودی به تمام معناست! فیلم 23 آذر کلید خورده و تقریبا یک ماهه ساخته شده و در لحظات آخر به جشنواره رسیده. نسخه ای که به هیات انتخاب داده شده 68 دقیقه بوده!

الناز شاکر دوست در فیلم بی بدن
الناز شاکر دوست در فیلم بی بدن

داستان فیلم یکی از مشهورترین پرونده های جنایی دهه 90 را بخاطر می آورد: پرونده «آرمان و غزاله» که در نهایت به اعدام آرمان منجر شد.
قصه فیلم بی بدن با گم شدن «ارغوان» آغاز می شود، دختر دانشجویی که کم کم معلوم می شود با «سروش »دوست بوده و اختلافاتی هم داشته اند.
جستجوهای پدر و مادر ارغوان و پلیس آنها را با پرونده قتل و از بین بردن جسد مواجه می کند. سروش به اعدام محکوم می شود و پدر و مادرش تلاش می کنند از راه ای مختلف رضایت اولیا دم را بگیرند و پسرشان را نجات دهند...
باوجود شباهت بسیار زیاد قصه فیلم به پرونده مذکور، سازندگان فیلم بارها اقتباس از پرونده غزاله و آرمان را رد کردند و گفتند قصه فیلمشان اقتباسی از چند پرونده قضایی مختلف است.
خانواده غزاله شکور اعتراض کرده اند که فیلم بدون کسب اجازه از آنها ساخته شده است. حاشیه های بی بدن قبل از نمایش در جشنواره شروع شد. قصه فیلم در برخی سایت ها مطرح شد و خواستار توقیف فیلم شدند! بعدهم فیلم در بخش سودای سیمرغ پذیرفته نشد و به بخش جنبی نوعی نگاه رفت.
فیلم با صحنه اعدام یک متهم در خیابان شروع می شود و تماشاگر را درگیر می کند و امیدوار که درام پرکشش جنایی در پیش خواهد بود. اما در ادامه چنین امیدی رنگ می بازد.
درام بی شخصیت!

الناز شاکردوست و سروش صحت در فیلم بی بدن
الناز شاکردوست و سروش صحت در فیلم بی بدن

نقطه ضعف اصلی بی بدن عدم وجود شخصیت پردازی است. در واقع علی رغم وجود مواد و مصالح داستانی، شخصیتی ساخته نمی شود. شخصیت ها پشتوانه و هویتی ندارند و کنش و واکنشهای آنان برای تماشاگر توجیه ندارد.
پدر ارغوان (سروش صحت) کارش چیست و چرا نتوانسته با دخترش رابطه صمیمی داشته باشد؟ مادر سروش (گلاره عباسی) چرا اینقدر بلاتکلیف و سردرگم است؟ عدم شخصیت پردازی روی بازی ها هم اثر گذاشته است و به جز الناز شاکردوست بقیه بازیها تعریفی ندارد. نوید پورفرج در نقش بازپرس جوانی که پرونده را با انگیزه های شخصی خود قاطی می کند پاشنه آشیل فیلم است و می تواند به عنوان عجیبترین شخصیت فیلم انتخاب شود. فقدان شخصیت پردازی در حدی است که گویی فیلم کارگردان نداشته و همه بار آن بر دوش بازیگران گذاشته شده است. انتخاب بازیگران بد بوده و سروش صحت و گلاره عباسی بدترین بازیهای فیلم را ارائه می کنند.
از عناصر اصلی ژانر جنایی می توان به طرح معما و خلق تعلیق و هیجان و گره گشایی نهایی اشاره کرد. بی بدن سوالاتی مطرح می کند و تا جایی تماشاگر را به دنبال یافتن سوالات می کشاند. اما فیلمنامه نویس از آنچه کاشته بهره نمی برد و خیلی راحت پیش از موعد دست خودش را رو می کند. سکانس ملاقات پدر و پسر متهم در زندان همه چیز را بدون هیجانی دراماتیک لو می دهد و در واقع فیلم همانجا تمام می شود. واقعا جای این گره گشایی اینجا بود؟

تصویر برداری فیلم بی بدن
تصویر برداری فیلم بی بدن


فیلم به لحاظ مضمونی اینگونه به نظر می آید: نقد روابط آزاد دختران و پسران، بی غیرتی، کم کاری پدرو مادر در تربیت فرزندان، اثرات منفی فضای مجازی و جوگیر شدن افراد در روند پرونده ها. فیلمساز نقدی بر قوانین موجود ندارد و بنظر می رسد ایراد کار را بیشتر در افراد و وکلای فاسد و در نهایت مجریان قانون می داند. اما همه چیز گفته می شود و چیزی نشان داده نمی شود. اگر فضای مجازی و رسانه ها اینقدر مهم هستند چرا حتی یک نما از صفحات مجازی و تیترها و روزنامه ها نمی بینیم؟ سوژه و مواد خام و زمان طولانی 120 دقیقه ای همه کافی بوده برای ساختن فیلمی تاثیرگذار. اما فیلم الکن است و در روایت دراماتیک لکنت دارد.

 

فیلم چندین سکانس بی کارکرد دارد که در صورت حذف آنها اتفاقی نمی افتد. مثلاً جایی که مادر ارغوان در گورستان زباله ها دنبال جسد او می گردد! داستانک ها و شخصیت های فرعی هم کمکی به قصه نمی کنند و باعث پراکندگی می شوند. به عنوان مثال زنی که ادعا می کند ارغوان را در ترمینال دیده معلوم نمی شود هدفش چه بوده و چرا دست به این کار زده است.

حاشیه های فیلم بی بدن
حاشیه های فیلم بی بدن

مسأله دیگر گذشت زمان است. بیشتر پرونده های پیچیده جنایی چندین سال طول می کشند تا به فرجام برسند. همین پرونده غزاله و آرمان از زمان قتل تا اعدام آرمان هشت سال طول کشیده است. اما در فیلم بی بدن گذشت زمان را احساس نمی کنیم. فقط یکجا زیرنویس می شود که دو سال گذشته است غیر از آن هیچ نشانه دیگری در سیر منطقی روایت دیده نمی شود. فیلم حتی به سوژه خودش نیز اهمیت نمی دهد و کشف معما و شگفتی تماشاگر برایش ارزشی ندارد. در نهایت می توان گفت بی بدن حتی به اندازه «علفزار» کاظم دانشی در خلق درام موفق نیست و با وجود داشتن تمامی مصالح و امکانات و بازیگران حرفه ای به فیلمی معمولی و متوسط تبدیل شده است. در حالی که روی کاغذ پتانسیل یک فیلم تاثیرگذار و ماندنی را داشته است.

ارزیابی مهاجرت
نظر خود را درباره «نگاهی به فیلم «بی بدن» از بخش نوعی نگاه جشنواره چهل و دوم فیلم فجر» در کادر زیر بنویسید :
لطفا شرایط و ضوابط استفاده از سایت آسمونی را مطالعه نمایید

دسته بندی های وب سایت آسمونی

آسمونی شامل بخش های متنوعی است که هر کدام از آنها شامل دنیایی از مقالات و اطلاعات کاربردی می باشند، شما با ورود به هر کدام از دسته بندی های مجله اینترنتی آسمونی می توانید به زیردسته های موجود در آن دسترسی پیدا کنید، برای مثال در دسته فیلم و سینما؛ گزینه هایی مثل نقد فیلم، معرفی فیلم ایرانی، فیلم بین الملل، انیمیشن و کارتون و چندین بخش دیگر قرار دارد، یا بخش سلامت وب سایت شامل بخش هایی همچون روانشناسی، طب سنتی، نکات تغذیه و تناسب اندام می باشد.