بعد از گازگرفتگی یا خراش توسط حیوانات مختلف چیکار کنیم؟

 گازگرفتگی یا خراش توسط حیوانات مختلف، چه خانگی و چه وحشی، یک اتفاق رایج و بالقوه خطرناک است. شدت این آسیب به عوامل مختلفی همچون: نوع حیوان، محل گاز گرفتگی و عمق زخم بستگی دارد. به همین جهت در این مقاله از آسمونی، قصد داریم شما را با اقدامات لازم بعد از گازگرفتگی یا خراش توسط حیوانات مختلف، پیشگیری و درمان آن آشنا کنیم.

گازگرفتگی حیوانات

گازگرفتگی حیوانات، به ویژه سگ و گربه، یکی از حوادث شایعی است که می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. این حوادث اغلب در اثر ناآگاهی از رفتار حیوانات یا تماس ناگهانی با آن‌ها رخ می‌دهند. عوامل مختلفی همچون: ترس حیوان، دفاع از قلمرو، بازیگوشی یا حتی بیماری می‌توانند باعث گاز گرفتگی شوند. این حوادث نه تنها دردناک هستند بلکه می‌توانند عفونت‌های شدید، آسیب بافت‌ها و در برخی موارد انتقال بیماری‌های خطرناک را به همراه داشته باشند.

اقدامات مهم بعد از گازگرفتگی حیوانات

 اقدامات زیر به عنوان کمک‌های اولیه در صورت گازگرفتگی حیوانات ضروری هستند. با مطالعه آنها، می‌توانید در کمترین زمان ممکن، بیشترین کمک را به خود و افراد آسیب‌دیده روا دارید.

1.  تمیز کردن زخم: محل گازگرفتگی حیوانات را با آب فراوان و صابون به آرامی شستشو دهید. این کار به کاهش باکتری‌ها و خطر عفونت کمک می‌کند.
2.  کنترل خونریزی: با استفاده از پارچه تمیز و فشار مستقیم بر روی زخم، خونریزی را کنترل نمایید.
3.  پوشاندن زخم: بر روی زخم پانسمان تمیز و خشک قرار دهید و از بانداژهای تنگ خودداری کنید.
4.  مراجعه به پزشک: حتی اگر زخم کوچک به نظر می‌رسد، به پزشک مراجعه نمایید. پزشک ممکن است برای پیشگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک تجویز کند و در صورت نیاز، واکسن هاری را تزریق نماید.
5.  اطلاعات حیوان: اگر ممکن است، اطلاعاتی در مورد حیوان گازگیرنده همچون: نوع حیوان، مالک و تاریخ واکسیناسیون هاری را جمع‌آوری کنید. این اطلاعات برای پزشک بسیار مفید خواهد بود.

 به یاد داشته باشید که زخم‌های ناشی از گازگرفتگی، به ویژه در نواحی صورت و دست‌ها، جدی هستند و باید به سرعت درمان شوند. در صورت عدم درمان مناسب، این زخم‌ها می‌توانند منجر به عوارض جدی همچون: عفونت‌های گسترده، آسیب به بافت‌ها و حتی از دست دادن عضو شوند.

 مارگزیدگی، کابوسی که باید شناخت

 مارگزیدگی، حادثه‌ای است که می‌تواند به سرعت به یک وضعیت اورژانسی تبدیل شود. در این حادثه، زهر مار وارد بدن انسان شده و می‌تواند عوارض جدی و حتی مرگباری را به همراه داشته باشد.

 عوارض مارگزیدگی

 عوارض مارگزیدگی بسیار متنوع و به نوع مار، مقدار زهری که تزریق شده و حساسیت بدن فرد بستگی دارد. برخی از عوارض رایج مارگزیدگی عبارتند از:

• درد شدید در محل گزش: یکی از اولین و مشخص‌ترین علائم مارگزیدگی، درد شدید در محل گزش است که ممکن است به سرعت گسترش یابد.
• تورم و قرمزی: تورم و قرمزی در اطراف محل گزش نیز از علائم رایج مارگزیدگی است که ممکن است به سرعت گسترش یابد.
• کبودی: در برخی موارد، کبودی در محل گزش و اطراف آن مشاهده می‌شود.
• حساسیت به لمس: ناحیه گزیده شده به لمس، بسیار حساس می‌گردد.
• علائم سیستمیک: در موارد شدیدتر، مارگزیدگی می‌تواند علائم سیستمیک مانند: تهوع، استفراغ، سرگیجه، تاری دید، مشکل در تنفس، ضربان قلب نامنظم، کاهش فشار خون و حتی شوک را ایجاد نماید.
• لخته شدن خون: سم برخی از مارها می‌تواند باعث اختلال در سیستم انعقادی خون شده و خطر خونریزی داخلی را افزایش دهد.
• فلج: برخی از سموم مار می‌توانند باعث فلج عضلات شوند که می‌تواند به مشکلات تنفسی منجر گردد.

 درمان‌های لازم در زمان مارگزیدگی

 درمان مارگزیدگی، باید توسط پزشک انجام شود و هرگز نباید خود درمانی کرد. با این حال، انجام اقدامات اولیه در محل حادثه می‌تواند تا رسیدن به مرکز درمانی مؤثر باشد.

• بیمار را آرام کنید: فرد مصدوم را آرام کرده و به او اطمینان دهید.
• محل گزش را ثابت نگه دارید: محل گزش را بی‌حرکت نگه دارید و از حرکت دادن آن خودداری کنید.
• حلقه‌ها و ساعت‌ها را از دست و انگشتان مصدوم خارج کنید: زیرا تورم ممکن است باعث تنگ شدن آن‌ها و آسیب به بافت شود.
• محل گزش را نشانه‌گذاری کنید: با یک ماژیک یا خودکار، محل گزش را علامت‌گذاری نمایید تا پزشکان بتوانند شدت و گسترش تورم را بهتر ارزیابی کنند.
• مصرف مایعات: به مصدوم آب یا مایعات دیگر بدهید تا از دهیدراته شدن جلوگیری شود.
• از تورنیکت استفاده نکنید: استفاده از تورنیکت، می‌تواند به بافت‌ها آسیب برساند و خطر گانگرن را افزایش دهد.
• مصرف داروهای مسکن: برای کاهش درد، می‌توانید از داروهای مسکن مانند استامینوفن استفاده نمایید.
• انتقال سریع به مرکز درمانی: هر چه سریع‌تر مصدوم را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مجهز انتقال دهید.

 درمان‌های پزشکی

• سرم ضد زهر: مهم‌ترین درمان مارگزیدگی، تزریق سرم ضد زهر است که خاصیت خنثی‌سازی سم مار را دارد.
• درمان‌های حمایتی: در کنار سرم ضد زهر، درمان‌های حمایتی مانند کنترل فشار خون، کمک به تنفس، درمان عفونت و جلوگیری از عوارض جانبی نیز انجام می‌شود.

 با مطالعه این متن، می‌دانید که در زمان مارگزیدگی چه اقداماتی را باید انجام دهید تا با کمترین آسیب، به فرد حادثه دیده کمک کنید.

 عقرب گزیدگی، خطری که باید جدی گرفت

 عقرب گزیدگی، به ویژه در مناطقی با آب و هوای گرم و خشک، می‌تواند خطرناک باشد. زهر عقرب، حاوی ترکیبات پیچیده‌ای است که می‌تواند باعث درد شدید، تورم، آسیب به بافت‌ها و حتی مشکلات جدی‌تر مانند نارسایی تنفسی شود. شدت عوارض ناشی از عقرب گزیدگی به عوامل مختلفی همچون: نوع عقرب، میزان سم تزریق شده، سن فرد گزیده شده و حساسیت فردی بستگی دارد.

 عوارض عقرب گزیدگی

 عوارض عقرب گزیدگی بسته به نوع عقرب و میزان سم تزریق شده، می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برخی از شایع‌ترین عوارض عقرب گزیدگی عبارتند از:

• درد شدید در محل گزش: رایج‌ترین علامت عقرب گزیدگی، درد شدید در محل گزش است.
• تورم و قرمزی: محل گزش معمولاً متورم و قرمز می‌شود.
• آسیب به بافت‌ها: سم عقرب می‌تواند به بافت‌های اطراف محل گزش آسیب برساند و باعث نکروز (مرگ بافت) شود.
• نارسایی اندام‌ها: در موارد شدید، سم عقرب قادر است به اندام‌های حیاتی آسیب برساند و منجر به نارسایی آن‌ها شود.

 درمان عقرب گزیدگی

 درمان عقرب گزیدگی، بسته به شدت علائم و نوع عقرب متفاوت است. در موارد خفیف، ممکن است درمان‌های خانگی مانند: شستشوی محل گزش با آب و صابون و استفاده از کمپرس سرد کافی باشد؛ اما در موارد شدید، نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری است.

 مراحل اولیه کمک‌های اولیه در عقرب گزیدگی

• آرام نگه داشتن فرد: فرد گزیده شده را آرام کرده و به او اطمینان دهید.
• شستشوی محل گزش: محل گزش را با آب و صابون شسته و از مالیدن هرگونه ماده‌ای بر روی آن خودداری کنید.
• بی‌حرکت نگه داشتن اندام: اندام گزیده شده را بی‌حرکت نگه داشته و آن را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
• انتقال سریع به مرکز درمانی: فرد گزیده شده را هر چه سریع‌تر به نزدیک‌ترین مرکز درمانی منتقل کنید.

 درمان‌های پزشکی

• تزریق پادزهر: در موارد شدید، تزریق پادزهر می‌تواند بسیار مؤثر باشد. پادزهر خاص برای هر نوع عقرب متفاوت است.
• درمان علائم: علائمی مانند: درد، تورم و سایر علائم عمومی با داروهای مناسب کنترل می‌شوند.
• مراقبت‌های حمایتی: در صورت نیاز، از فرد گزیده شده در بخش مراقبت‌های ویژه مراقبت می‌شود تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.

 نکات مهم

• شناسایی عقرب: اگر امکان دارد، عقرب را بکشید و به همراه خود به بیمارستان ببرید تا پزشک بتواند نوع عقرب را شناسایی کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
• خوددرمانی نکنید: از خوددرمانی و استفاده از درمان‌های خانگی غیرمعمول خودداری نمایید.

علت عفونت گازگرفتگی حیوانات

عفونت ناشی از گازگرفتگی حیوانات، اغلب به دلیل ورود باکتری‌هایی است که به طور طبیعی در دهان یا بزاق حیوان زندگی می‌کنند. هنگامی که حیوانی فردی را گاز می‌گیرد، این باکتری‌ها به راحتی از طریق زخم وارد بدن شده و باعث عفونت می‌شوند.

 البته، لازم به ذکر است که برخی از این باکتری‌ها می‌توانند در محیط اطراف نیز وجود داشته باشند و در صورت ورود به زخم، عفونت ایجاد کنند. مهم‌ترین نکته در مورد عفونت ناشی از گازگرفتگی حیوانات، چند میکروبی بودن آن‌ها است. به عبارت دیگر، معمولاً انواع مختلفی از باکتری‌ها به طور همزمان باعث ایجاد عفونت می‌شوند.

انواع عفونت گازگرفتگی حیوانات

گاز گرفتن حیوانات، به خصوص سگ و گربه، می‌تواند انواع مختلف عفونت‌ها را به همراه داشته باشد. در ادامه متن، شما را با انواع عفونت‌ها آشنا می‌کنیم:

 کزاز

کزاز، یک بیماری عفونی خطرناک است که با ورود باکتری کلوستریدیوم تتانی به بدن، اصولاً از طریق زخم‌های عمیق و آلوده، ایجاد می‌شود. سمی که این باکتری تولید می‌کند، سیستم عصبی را هدف قرار داده و منجر به بروز علائمی همچون: مشکل در بلع، سفتی عضلات فک، گردن و شکم و اسپاسم‌های دردناک در سراسر بدن می‌شود. در موارد شدید، کزاز می‌تواند به فلجی و حتی مرگ منجر گردد. خوشبختانه، با استفاده از واکسن کزاز می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.

برنامه‌های واکسیناسیون اغلب شامل: تزریق واکسن کزاز برای کودکان تا سن ۶ سالگی و تکرار آن هر ۱۰ سال یکبار برای نوجوانان و بزرگسالان می‌شود. با این وجود، در صورت بروز زخم عمیق، به خصوص در افرادی که برنامه واکسیناسیون خود را تکمیل نکرده‌اند، مراجعه به پزشک برای بررسی و انجام اقدامات پیشگیرانه ضروری است. متأسفانه، تاکنون درمانی خاص برای عفونت کزاز کشف نشده و درمان‌های موجود تنها بر تسکین علائم و حمایت از عملکردهای حیاتی بدن متمرکز هستند.

 هاری

هاری، بیماری کشنده‌ای که از طریق گازگرفتگی حیوانات آلوده منتقل می‌شود. گاز گرفتگی توسط سگ مبتلا به هاری، می‌تواند عواقب بسیار جدی در پی داشته باشد. ویروس هاری، از طریق بزاق حیوان آلوده وارد بدن انسان شده و با ایجاد التهاب در مغز، به سرعت پیشرفت می‌کند.

متأسفانه، هنگامی که علائم این بیماری ظاهر می‌شوند، طبق معمول درمان بسیار دیر انجام شده و منجر به مرگ بیمار می‌شود. علائم اولیه هاری که شامل: سردرد، تب و ضعف عمومی است شبیه به آنفلوانزا خواهد بود. با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتری مانند: بی‌خوابی، تشنج، تهوع، فلج و توهم بروز می‌کنند.

با توجه به خطر بالای مرگ ناشی از بیماری هاری، در صورت گازگرفتگی توسط هر حیوانی، چه اهلی و چه وحشی، حتی اگر حیوان هیچ علامتی از بیماری نشان ندهد، مراجعه فوری به پزشک و شروع درمان ضروری است. پزشک پس از ارزیابی شرایط، ممکن است تجویز واکسن هاری را برای شما مناسب بداند. همچنین در صورت گازگرفتگی توسط حیوانات خانگی، بررسی سابقه واکسیناسیون حیوان و قرنطینه آن به مدت ده روز توسط پزشک توصیه می‌شود.

 پاستورلا

باکتری پاستورلا که طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در دهان بیش از نیمی از سگ‌ها یافت می‌شود، می‌تواند پس از گازگرفتگی، عفونت خطرناکی به نام سلولیت را در انسان ایجاد نماید. سلولیت که نوعی عفونت باکتریایی عمیق پوستی است، منجر به تورم غدد و مفاصل شده و حرکت را برای فرد دشوار می‌سازد.

معمولاً ۲۴ ساعت پس از گازگرفتگی، علائمی نظیر: تورم، قرمزی و ترشح از زخم ظاهر می‌شوند. این عفونت، با سرعت بالایی گسترش می‌یابد و در صورت عدم درمان فوری، می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری همچون: عفونت خون، پنومونی، مننژیت و سایر مشکلات پیچیده شود.

 عفونت‌های استاف و استرپتوکوک

عفونت‌های باکتریایی مانند: استاف، به خصوص در موارد گازگرفتگی توسط سگ‌ها شایع هستند. این عفونت‌ها، می‌توانند به سرعت گسترش یافته و از طریق خون به اندام‌های حیاتی مانند ریه‌ها نفوذ کنند که در این صورت، بسیار خطرناک می‌شوند. استرپتوکوک نیز از دیگر باکتری‌هایی است که می‌تواند باعث عفونت گردد.

این دو نوع باکتری، به بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند و این موضوع، درمان را دشوارتر می‌کند. علائم عفونت در مناطق گاز گرفته شده متفاوت است و می‌تواند شامل: تب، التهاب بافت زیر پوست (سلولیت) و جوش‌های بزرگ باشد. در برخی موارد، این عفونت‌ها می‌توانند تهدیدکننده حیات باشند.

 عفونت کاپنوسیتوفاژ

گاز گرفتن سگ، ممکن است به عفونت کاپنوسیتوفاژ بینجامد. باکتری‌های عامل این عفونت، از طریق دهان سگ به بدن فرد منتقل می‌شوند. اگرچه این نوع عفونت نادر است، اما می‌تواند با سرعت زیادی گسترش یافته و به اندام‌ها و حتی مننژیت آسیب برساند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عفونت قرار می‌گیرند.

 عفونت خون ناشی از این باکتری، بسیار خطرناک و حتی کشنده است. در موارد شدید، ممکن است قطع عضو تنها راه درمان باشد. علائم عفونت کاپنوسیتوفاژ شامل: تب، ایجاد تاول در اطراف زخم، قرمزی و تورم پوست، درد مفاصل، سردرد، استفراغ و علائمی شبیه آنفلوانزا می‌شود.

پیشگیری از گازگرفتگی حیوانات

خوشبختانه با رعایت برخی نکات ساده و رعایت اصول نگهداری، می‌توان از گازگرفتگی حیوانات جلوگیری کرد. در ادامه متن، به بعضی از مهم‌ترین راهکارها برای پیشگیری از گازگرفتگی حیوانات می‌پردازیم:

درک رفتار حیوانات

•  شناخت زبان بدن: هر حیوانی، زبان بدن مخصوص به خود را دارد. با یادگیری زبان بدن حیوان خانگی، می‌توانید علائم استرس، ترس یا پرخاشگری را تشخیص داده و قبل از بروز هرگونه حادثه‌ای واکنش مناسب نشان دهید.
•  احترام به حریم خصوصی: به حیوانات اجازه دهید، زمانی که خودشان تمایل دارند به شما نزدیک شوند و هرگز در زمان غذا خوردن یا خوابیدن، به آن‌ها نزدیک نشوید.
• اجتناب از تحریک: از رفتارهایی که ممکن است حیوان را تحریک کند مانند: کشیدن دم، گوش یا موهای حیوان، جداً خودداری کنید.

تعامل ایمن با حیوانات

•  آموزش صحیح: اگر حیوان خانگی دارید، آن را به خوبی آموزش دهید. فرمانبرداری حیوان از دستورات شما، خطر گازگرفتگی را به شدت کاهش می‌دهد.
• اجتناب از تنبیه فیزیکی: استفاده از تنبیه فیزیکی برای آموزش حیوان، نه تنها نتیجه معکوس دارد بلکه می‌تواند باعث پرخاشگری حیوان شود.
• بازی‌های ایمن: هنگام بازی با حیوان، از اسباب‌بازی‌های مناسب استفاده کنید و از بازی‌های خشن که ممکن است حیوان را تحریک نماید، خودداری کنید.

مراقبت از حیوانات

•  سلامت جسمانی: اطمینان حاصل نمایید که حیوان خانگی شما از نظر جسمی سالم است. بیماری و درد می‌توانند باعث پرخاشگری در حیوانات شوند.
• تغذیه مناسب: تغذیه مناسب و متعادل، به حفظ سلامت روان و جسمی حیوان کمک می‌کند.
• ورزش کافی: حیوانات به فعالیت بدنی نیاز دارند. ورزش منظم، به کاهش انرژی اضافی حیوان و جلوگیری از پرخاشگری کمک می‌کند.
• ویزیت‌های دوره‌ای دامپزشک: به طور مرتب حیوان خود را برای معاینه نزد دامپزشک ببرید.

برخورد با حیوانات ناشناخته

•  احتیاط: هنگام برخورد با حیوانات ناشناخته، احتیاط کنید و از نزدیک شدن بیش از حد به آن‌ها خودداری نمایید.
• اجازه ندهید کودکان به تنهایی به حیوانات نزدیک شوند.
• اطلاع‌رسانی به صاحب حیوان: اگر در مکانی عمومی با حیوانی روبرو شدید، قبل از دست زدن به آن، از صاحب حیوان اجازه بگیرید.

اقدامات ایمنی در منزل

•  محیط امن: محیط خانه را برای حیوان، ایمن کنید و سیم‌ها و اشیاء تیز را از دسترس حیوان دور نگه دارید.
• قفل کردن درها: درها را به خصوص در اتاق‌هایی که کودکان یا افراد مسن در آن هستند، قفل نمایید تا از دسترسی حیوان به این اتاق‌ها جلوگیری شود.
•  جدا نگه داشتن حیوانات: اگر چندین حیوان خانگی دارید، آن‌ها را در محیط‌هایی جداگانه نگه دارید تا از بروز درگیری ممانعت کنید.

 علاوه بر عوارض فیزیکی، گازگرفتگی توسط حیوانات می‌تواند عواقب روانی نیز به همراه داشته باشد. ترس از حیوانات، اضطراب و حتی افسردگی از جمله این عواقب هستند. به خصوص در کودکان، گازگرفتگی می‌تواند منجر به ترس شدید از حیوانات و ایجاد اختلالات روانی شود؛ بنابراین، پیشگیری از گازگرفتگی و آموزش صحیح در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.

 حیوانات، چه وحشی باشند چه خانگی، در هنگام غذا خوردن یا خواب ممکن است خطرناک باشند. در نهایت به کودکان خود بیاموزید که از حیوانات وحشی، دور بمانند و هیچ حیوانی را آزار ندهند.

سخن پایانی

گازگرفتگی توسط حیوانات مختلف، اگرچه ممکن است رویدادی ساده باشد، اما می‌تواند عواقب جدی و خطرناکی را به همراه آورد؛ بنابراین، با افزایش آگاهی عمومی و انجام اقدامات لازم بعد از گازگرفتگی یا خراش توسط حیوانات مختلف، می‌توانیم محیطی امن‌تر برای خود و حیوانات خانگی‌مان فراهم کنیم.