آبشارهای رویایی و دیدنی ایران

آبشار به ریزش قائم یا پرشیب آب یک روانه از ارتفاع نسبتاً زیاد گفته می‌شود و در فرهنگ فارسی آمده است: آب جوی یا نهری بزرگ که از بلندی با شدت فرو ریزد‌

آبشار یکی از پدیده‌های زمین شناسی است که در آن آب یک نهر یا رودخانه از یک فلات یا ارتفاع با سرعت زیاد به پایین یک دره یا دامنه می‌ریزد. بستر رود، به آرامی بر اثر عبور سنگ‌های ریز و درشتی که همراه آب می‌غلتند، فرسایش می‌یابد. رودهای بزرگ، از روی این سنگ‌ها عبور می‌کنند. بعضی از سنگ‌ها، سخت‌تر از سنگ‌های دیگرند و به آسانی فرسایش نمی‌یابند. بعضی دیگر، به راحتی فرسایش می‌یابند. هنگامی که رود از بستری متشکل از سنگ‌های سخت وارد جایی شود که سنگ‌ها نرم ترند، احتمال دارد در محل برخورد این دو نوع سنگ، آبشار تشکیل شود. یعنی آب نمی‌تواند سنگ‌های سخت را حفر کند، اما سنگ‌های نرم را که در زیر قراد دارند از بین می‌برد و به اصطلاح، زیر سنگ‌های سخت را خالی می‌کند. گاهی وسعت این محل خالی شده به اندازه‌ای است که افراد می‌توانند از پشت آبشار عبور کنند.

آبشار شلماش آذربایجان غربی

این آبشار که از مهم‌ترین آبشارهای استان آذربایجان غربی به حساب می‌آید و مورد توجه گردشگران می‌‌باشد با دره‌‌ای سرسبز و زیبا در کنار جنگل‌‌های پراکنده واقع شده و از شاخه‌‌‌های رودخانه معروف زاب کوچک محسوب می‌‌شود.

آبشار شلماش از ۳ آبشار تشکیل شده و زیبایی آن باعث شده همه ساله به خصوص در فصل گرما هزاران نفر از مناطق مختلف و به خصوص از شهرهای کردنشین برای دیدن این آبشار به سردشت سفر کنند.

این سه آبشار به ترتیب و پشت سر هم قرار گرفته‌‌اند که اولین آنها در نزدیکی محل پارکینگ قرار دارد. برای دیدن دو آبشار بعدی باید مسافتی نسبتا زیاد را طی کرد و وارد دره‌ای عمیق شد. امروزه با احداث راه پله و حصارهایی، بالا و پایین رفتن از دره راحت تر و کم خطر‌تر صورت می‌گیرد.

در فصل بهار این آبشار پر آب‌ترین روزهای خود را می‌‌گذراند، گرچه آب و هوای منطقه تا اواسط اردیبهشت هم سرد است ولی خرداد ماه فصل مناسبی برای سفر به این منطقه است. مسیر سردشت به آبشار شلماش مسیر زیبا و پر درختی است. جاده مذکور آسفالت و مناسب بوده و تا رسیدن به آبشار مدت ۲۰ دقیقه زمان می‌برد.

شهرستان سردشت از شهرستان‌‌های کردنشین و مرزی استان آذربایجان غربی است که در جنوب این استان قرار دارد و با برخی از مناطق کردنشین عراق هم‌مرز است.

آبشار آب ملخ اصفهان

شهرستان سمیرم در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان قرار دارد. روستای آب ملخ در دامنه کوه دنا سرشار از چشمه‌ساراهای گوارا و سرد و آبشارهای خروشانی است که آب خود را از ذوب شدن برف کوه دنا تامین می‌کند.

آبشار آب ملخ، یکی از عجیب‌ترین آبشارهای ایران است که ترکیبات خاص موجود در آب آن، تمام ملخ‌های مهاجم را درجا نابود می‌کند. این روستا و چشمه آن نیز به همین علت آب ملخ نام گرفته‌اند.

به گفته اهالی روستا سال‌ها قبل، وقتی مزارع گندم روستاهای اطراف مورد تهاجم ملخ‌ها قرار گرفت، از آب این چشمه بزرگ برای دفع آفت استفاده کردند و آنها را یکجا نابود کردند. آین آبشار به آبشار تخت سلیمان نیز معروف است. وجه تسمیه این منطقه به دلیل قطعه سنگ بزرگ و طبیعی است که به مانند یک پل روی رودخانه آب ملخ قرار گرفته است و دو دره را به یکدیگر متصل می‌کند.

برخی از اهالی این منطقه اعتقاد دارند که این پل به مانند یک تخت، محل استراحتگاه حضرت سلیمان بوده است. منظره خیال انگیز و بی مانند تخت سلیمان روی رودخانه آب ملخ همچون تخت طاق مانندی که بر بالای رودخانه قرار گرفته است بسان پلی زیبا و طبیعی مسافران و گردشگران را به غار داخل کوه هدایت می‌کند. از دهانه غار طبیعی که در تخت سلیمان وجود دارد، چشمه‌ای با آب زلال و گوارا می‌جوشد و از اطراف این تخت به رود پایین دست آن می‌پیوندد.

موقعیت جغرافیایی روستای آب ملخ به شکلی است که بیش از ۳ ساعت نمی‌توان خورشید را بالای سر روستا دید. آبشار آب ملخ از دو بخش تشکیل شده است. اولین قسمت آن سرچشمه آبشار است که از دل کوه بیرون می‌آید و بخش دیگر که در زیر سرچشمه آن قرار گرفته، طاقدیسی سبز رنگ است که مثل پل روی رودخانه ماربر خم شده است.

پشت آبشار پرتگاه خطرناک و زیبایی وجود دارد که آب ملخ را به یکی از خطرناک‌ترین آبشارهای ایران تبدیل کرده است. بهترین زمان بازدید از آبشار آب ملخ فصل‌های بهار و تابستان است.

آبشار پیران کرمانشاه

این آبشار که ارتفاع آن حدود صد متر است، از فراز صخره ای بسیار عظیم به پایین سرازیر می‌شود. در نزدیکی آبشار پیران، ویرانه‌های قصر یزدگرد قرار دارد که قدمت آن به دوران ساسانی می‏‌رسد.

از جمله جاذبه های این آبشار، فرود کوهنوردان از بالای سخره و ارتفاعات آبشار به پایین است. به طوری که هر سال تعداد زیادی کوهنورد به منطقه زیبا سفر می‌کنند. برای رفتن به آبشار پیران باید از سرپل‌ذهاب حدود ۹ کیلومتر به سمت روستای شالان رفت و با حدود یک ربع پیاده‌روی به منطقه زیبایی که آبشار در آن واقع شده می‌رسیم. آبشار بلند و زیبای پیران، که از دل کوهها و صخره‌های اطراف سرازیر می‌شود، در زمره جاذبه‌های بسیار کم نظیر روستا قرار دارد.

آبشار پیران در چهارمین همایش شورای سیاست‌گذاری ثبت آثار ملی کشور در لیست میراث طبیعی کشور قرار گرفت.

آبشار گنج نامه همدان

این آبشار ۱۲ متر ارتفاع دارد و دارای آب دائمی است. در زمستان‌ها نیز جریان دارد اما در برخی موارد که یخبندان شدید است یخ می‌زند. دبی متوسط آب این آبشار ۲۰۰ لیتر در ثانیه است که از دره زیبای عباس آباد و گنج نامه می‌گذرد. این آبشار در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و نزدیک شهر تاریخی همدان واقع شده است.

وجود قندیل‌های یخی در فصول سرد، زیبایی این آبشار را دوچندان و خیل عظیمی از یخ نوردان را به خود جذب می‌کند. آبشار گنج‌نامه همچنین در فصول گرم سال هم علاوه بر گردشگران، صخره نوردان در صخره‌های اطراف آن سنگنوردی می‌کنند.

هخامنشیان که پس از مادها بزرگترین امپراطوری مشرق زمین را تاسیس کردند، آب را که یکی از عناصر مقدس آیین زرتشت بود به شدت مورد تقدیس و احترام قرار می‌دادند.

به طوری‌که در اکباتان - همدان امروزی- که پایتخت تابستانی آنان بود و پل ارتباطی مرکز ایران با شوش و پاسارگاد به شمار می‌رفت به احترام این آب کتیبه‌های گنج‌نامه را حجاری کردند.

آبشارهای شیرآباد گلستان

آبشارهای شیرآباد در ۵۵ کیلومتری شرق گرگان، در حد فاصل شهرهای علی آباد کتول و آزادشهر قرار دارند

این آبشارها در ۷ کیلومتری جنوب شهر خان‌ببین جریان دارند و در مسیر خود رودخانه‌ها و چشمه‌های خنکی به وجود آورده‌اند.

آبشار شیرآباد به شکل پله‌ای بوده و دربرگیرنده ۷ آبشار است. بزرگ‌ترین آبشار آن ۳۰ متر ارتفاع دارد و ۲ حوضچه با عمق ۴۰ تا ۸۰ متر در پای دیواره آن به وجود آمده‌است.

غار دیو سفید نیز در مسیر آبشارهای هفت گانه شیرآباد واقع در شهر خان ببین استان گلستان می‌باشد.

به دلیل شیب‌های تند رشته کوه‌های البرز در ناحیه شرقی و وجود چشمه سارهای فراوان در دامنه کوه قلعه ساران، آبشارهای کوچک و بزرگی شکل گرفته که در بین آنها 7 آبشار، در محدوده غار شیرآباد در بخش صخره‌ای قرار گرفته‌اند که ارتفاع بلندترین آنها به حدود ۳۰ متر می‌رسد.

این آبشارها، از روستای شیرآباد کمتر از ۲۰ کیلومتر فاصله دارند و برای رسیدن به آن‌ها کافیست از مسیر خان ببین به روستای شیرآباد ۵ کیلومتر را به سمت جنوب بروید و بعد از روستای شیر آباد ۳ کیلومتر جاده آسفالته را ادامه داده، سپس راه مالرویی را پیش بگیرید. این راه، به سمت آبشارها پیش می‌رود.

آبشار شکراب تهران

برای رسیدن به این آبشار از تهران از طریق جاده لشگرک به دو راهی لواسان و فشم باید رفت. در مسیر فشم، به سمت اوشان و سپس روستای آهار که آخرین نقطه ماشین رو می‌باشد، بقیه مسیر پیاده باید طی شود. روستای شکرآب در ۱۳ کیلومتری فشم و در میان باغ‌های سرسبز منطقه جلوه زیبایی دارد. ۴ کیلومتر مانده به فشم، یک دوراهی است که مسیر سمت چپ به اوشان، باغ گل، ایگل، آهار و شکرآب منتهی می‌شود.

از محل روستای آهار تا آبشار حداکثر ۲ ساعت پیاده روی باید طی کرد. رودخانه آهار به طول ۱۵ کیلومتر از دامنه‌های کوه صندوق چال سرچشمه گرفته و در مسیر خود از دره‌های کوه تاربیشه گذشته و پس از مشروب کردن روستاهای مسیر به جاجرود می‌ریزد. پس از طی کردن شهر اوشان و روستای آهار به منطقه ییلاقی شکراب می‌رسیم. از روستای آهار تا شکرآب باغ‌های فراوان میوه می‌شوند.

مسیر آهار به آبشار شکرآب یکی از مسیرهای دیدنی و جذاب تهران است که با داشتن طبیعتی زیبا پذیرای میهمانان و گردشگران فراوانی است. وجود رودخانه زلال، کوه های مرتفع، درختان سبز و راه نسبتا هموار آن، این نقطه را به منطقه‌ای پر بازدید مبدل کرده است. شکرآب باغستانی است ییلاقی و با صفا در غرب دره آهار که چند قنات و چشمه آب از جمله چشمه برفی شکرآب بر زیبایی‌های آن افزوده است.

این روستا و مسیرهای غربی آن محلی برای سیاحت و شکارشاهان قاجار نیز بوده است. آبشار پرآب این روستا یکی از زیباترین مناظر طبیعی آن است. همچنین آبشاری فصلی و بسیار زیبا موسوم به آبشار چهل پله در دامنه‌های کوه قلعه دختر آهار وجود دارد که مجموعه‌‌ای از آبشارهای زیبا تشکیل شده است.

آبشار ایچ رامسر

آبشار ایج یا ده‌قلو، در نزدیکی روستای ایج در اشکور علیا در شهر زیبای رامسر در استان مازندران قرار دارد این آبشار از ذوب شدن برف‌های دائمی کوه خشم چال در ارتفاعات اشکورعلیا سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسافتی در بالادست روستای ایج، از فراز سنگی، روی سنگی دیگر فرو می‌ریزد، سپس به صورت آبشارهایی متعدد به عمق دره سرازیر می‌شود.

از مهمترین ویژگی‌های این آبشار، مقدار زیاد آب آن و فضاهای غار مانند وسیع زیر سنگ‌های آبشار است.

همچنین می‌توان به تعداد شاخه‌ها، چشمه‌های اطراف، محوطه کنار و بالادست، چشم انداز یخچال‌های دائمی خشم چال، دره زیبای اشکور، آب و هوای ییلاقی و پوشش گیاهی عطرآگین اطراف آن اشاره کرد که در نوع خودبی نظیر است.

رامسر به علت داشتن کوه‌های پربرف، ریزش باران‌های فراوان در آن و قرار داشتن در منطقه پر آب ایران، از چندین آبشار زیبا و دیدنی با چشم انداز‌های طبیعی برخوردار است.

آبشار آکاپل کلاردشت

آبشار اکاپل در جنگل کوهستانی سردی چال مازندران واقع شده و چشم انداز و مناظری بدیع دارد.

همجواری این آبشار با ییلاقات کلاردشت و زیبایی طبیعی آن که دریاچه ولشت را نیز در خود جای داده، قابلیت تفرجگاهی آن را به طور فوق العاده‌ای افزایش داده است. آبشار زیبای اکاپل در امتداد رود زیبای سردآبرود در غرب محله رودبارک جریان دارد و زیبایی خاصی به این رود بخشیده است.

آبشار آسیاب خرابه آذربایجان شرقی

آسیاب خرابه یکی از زیباترین مناظر دیدنی آذربایجان شرقی است و در حدود ۲۷ کیلومتری هادی شهر و در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در ۵ کیلومتری روستای منجن آباد در حاشیه رود ارس واقع شده است

در آسیاب‌خرابه آبشارهای کوچک و بزرگ بسیاری پدید آمده‌است که از بالای آسیاب به سمت پایین سرازیر می‌شوند. آب این آبشارها از چشمه‌های متعدد موجود در بالای آسیاب که از کوه کیامکی سرچشمه می‌گیرند، تأمین می‌گردد. آبشار آسیاب خرابه یکی از زیباترین مناطق دیدنی آذربایجان شرقی است و این آبشار به علت وجود ویرانه‌های یک آسیاب آبی به آسیاب خرابه معروف است.

برای رسیدن به این مکان بسیار دل‌انگیز باید از جادهٔ مرند - جلفا به هادی شهر (علمدار - گرگر) رفت و با عبور از یک جاده خاکی در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان و گذشتن از یک جادهٔ فرعی، به دره‌ای باصفا رسید که محل آسیاب خرابه است.

از تبریز تا جادهٔ فرعی جلفا به علمدار ۱۰۶ کیلومتر است. از علمدار تا آسیاب خرابه ۲۷ کیلومتر راه خاکی است. در سمت راست ته دره آبشارهای فراوانی به وجود آمده است. تمام سطح دیواره‌ها پوشیده از خزه و گیاهان آبزی است.

صدها آبشار کوچک و بزرگ و صدای یکنواخت ریزش آب، چشم‌انداز بدیع و هوای خنک، از جاذبه‌های دلپذیر آن است. ارتفاع آبشار اصلی آسیاب خرابه حدود ۱۰ متر و مساحت محوطه آن ۲۰۰ مترمربع است. آب این چشمه زیبا و زلال از کوه کیامکی، یکی از کوه‌های بلند منطقه دیزمار غربی ارسباران و شهرستان مرند و بخش زنوز سرچشمه می گیرد، در مظهر چشمه درختان انجیر بسیار روییده است و آب پس از آبشار زیبا که شاید در ایران کم نظیر باشد به صورت یک رشته جویبار به هم پیوسته به سمت درّه جریان می یابد.

تمام سطوح دیواره آبشار پوشیده از خزه و گیاهان آبزی است و مناظر دل انگیزی را پدید آورده است.

آبشار آتشگاه شهرکرد

آبشار آتشگاه در ۱۹۰ کیلومتری شهرکرد، ۴۰ کیلومتری شهر لردگان، پس از روستاهای میلاس و سردشت شوش در روستای آتشگاه قرار دارد. این آبشار زیبا که به آبشار مینیاتوری شهرت دارد یکی از بی‌نظیرترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری ایران به شمار می‌رود. آبشار با حرکت مواج خود سکوت منطقه را می‌شکند و بی‌بدیل‌ترین جلوه‌های طبیعی را رقم می‌زند.

مسیر این آبشار از محل چشمه تا اتصال به رودخانه خرسان را فضای سرسبز از انواع درختان و گیاهان جنگلی فراگرفته است. شیب زیاد و پستی و بلندی‌های دره، آبشارهای کوچک متعددی را ایجاد کرده است.

رودخانه خرسان یکی از سرچشمه‌های اصلی رودخانه بزرگ کارون و از ارتفاعات برفگیر دنا و زاگرس مرکزی در جنوب استان اصفهان و شمال کهگیلویه و بویر احمد سرچشمه می‌گیرد و پس از الحاق چندین رود و چشمه دیگر در استان چهار محال بختیاری وارد استان خوزستان می‌شود. جاده آسفالته‌، نشیمنگاه، آلاچیق، سرویس بهداشتی و دسترسی به روستاهای اطراف از امکانات موجود درآبشار آتشگاه لردگان است.

روستای آتشگاه که خاطرات سرداران عیلامی را به یاد می‌آورد،‌ دره‌‌ای تنگ و زیبا با خصوصیات بکر و طبیعی است. در میان دره، نهر خروشانی جاری است و سنگ‌های آهکی و گچی و درختان کهنسال گردو، چنار، بلوط و زبان‌گنجشک پیرامون آن را فرا گرفته‌اند و شیب زیاد و پستی و بلندی‌های جابجای آن آبشارهای کوچک متعددی را در طول ۳ کیلومتر ایجاد کرده است. این منطقه آب و هوایی معتدل متمایل به گرم دارد و‌ در میان دره هوا به شدت خنک و روح‌‌افزا است و کمی تأمل در آن خستگی راه را از تن آدمی به در می‌کند.

در فاصله ۲۰۰ متری دو آبشار نسبتا بزرگ که هر هفته در ایام تعطیل پذیرای مسافران از راه رسیده دور و نزدیک است،‌ خودنمایی می‌کنند که در پیوند با عناصر زیبای طبیعی مانند دره ، سبزه‌زار و اقلیم مناسب، ‌فضای بسیار فرحبخشی را جهت گذران اوقات فراغت و تفرج فراهم می‌آورند.

آبشار نوژیان لرستان

نوژیان بلندترین آبشار استان لرستان با ۹۵ متر ارتفاع در ۵۱ کیلومتری جنوب شهرخرم آباد قرار دارد. آبشار زیبای نوژیان با ۹۵ مترارتفاع و ۵ مترعرض به عنوان مرتفع‌ترین آبشار استان لرستان در تمام فصول سال میزبان مسافران و گردشگران زیادی از نقاط مختلف ایران است.

اطراف این آبشار دیدنی که در ۵۱ کیلومتری جنوب شهرخرم آباد قرار دارد پوشیده از گیاهان و درختان انبوهی است که چشم هربیننده‌ای راخیره می‌کند.  خود خرم‌آباد هم در میان دره‌ای قیفی شکل و پر آب جای گرفته است.

بد نیست بدانید که گردشگاه جنگلی نوژیان بالای کوه تاف قرار دارد و در این کوه انواع گیاهان دارویی می‌رویند و آبشار زیبای آن هم که گفتیم شگفت‌انگیز و دیدنی است. یادآوری کنیم که بخشی از جاده دسترسی به آبشار نوژیان شوسه است.

- نویسنده : محمد ملا حسینی