انواع تزریق، از جمله داخل وریدی، عضلانی، زیر جلدی، داخل استخوانی و داخل پوستی، هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب روش تزریق به عوامل مختلفی
تزریق، روشی متداول در حوزه پزشکی است که برای وارد کردن داروها، مایعات یا مواد مغذی به بدن به کار میرود. این روش، به دلیل سرعت اثرگذاری و دقت بالا، در بسیاری از درمانها مورد استفاده قرار میگیرد. انواع تزریق، از جمله داخل وریدی، عضلانی، زیر جلدی، داخل استخوانی و داخل پوستی، هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب روش تزریق به عوامل مختلفی مانند نوع دارو، دوز مورد نیاز و شرایط بیمار بستگی دارد. در این مقاله، به بررسی انواع تزریق، نحوه انجام آنها و عوارض احتمالی خواهیم پرداخت. همچنین، به سوالاتی که ممکن است برای بیماران پیش آید، از جمله دلایل استفاده از تزریق و مراقبتهای بعد از تزریق، پاسخ خواهیم داد.
سرفصل های این مطلب:
تزریق داخل وریدی (IV) یک روش درمانی است که در آن داروها، مایعات یا مواد مغذی به طور مستقیم به داخل رگ وارد میشوند. این روش به دلیل سرعت بالای جذب دارو در بدن، باعث اثرگذاری سریعتر دارو میشود. به همین دلیل، IV اغلب در شرایط اورژانسی یا زمانی که نیاز به اثرگذاری سریع دارو وجود دارد، استفاده میشود.
روش IV برای چه مواردی کاربرد دارد؟ از روش IV برای درمان طیف گستردهای از بیماریها و شرایط استفاده میشود. برخی از کاربردهای رایج آن عبارتند از:
مناطقی که رگها در نزدیکی پوست فرد قرار دارند برای تزریق وردی مناسب هستند. این محل ها شامل پشت دستها، جلو و پشت بازو پایین، گودال آرنج جلویی میشوند. همچنین پزشکان و پرستاران ممکن است از وریدهای پا برای روش وریدی به نوزادانی که هنوز راه رفتن را شروع نکردهاند استفاده کنند.
تزریق عضلانی روشی است که در آن داروها به طور مستقیم به داخل عضله منتقل میشوند. عضلات دارای رگهای خونی زیادی هستند و به همین دلیل دارو در این روش به سرعت جذب خون میشود. این روش درمانی به ویژه زمانی مفید است که نیاز به اثرگذاری سریع دارو باشد یا بیمار نتواند دارو را به روشهای دیگر مانند خوردن مصرف کند.
محلهای معمول برای روش عضلانی عبارتند از:
توجه داشته باشید برخی افراد مانند بیماران مبتلا به ام اس ممکن است نیاز داشته باشند که این روش را در منزل انجام دهند. در این موارد، آموزشهای لازم توسط پزشک یا پرستار به بیمار داده میشود.
تزریق زیر جلدی یک روش درمانی است که در آن داروها به لایه چربی زیر پوست منتقل میشوند. به عبارت سادهتر، سوزن بسیار نازکی زیر پوست فرو میرود و دارو به آرامی در این لایه جذب میشود. برخلاف مدل عضلانی، مدل زیر جلدی معمولاً کمتر دردناک است و احتمال عفونت در آن کمتر است. برخی از رایجترین موارد استفاده از این روش عبارتند از:
محلهای رایج برای این روش عبارتند از: پشت بازو، بالای ران و ناحیه شکم
تزریق داخل استخوانی روشی است که در شرایط اورژانسی برای رساندن سریع داروها، مایعات و خون به بدن بیمار استفاده میشود. در این روش، با استفاده از یک سوزن مخصوص، سوراخی در مغز استخوان ایجاد میشود تا داروها مستقیماً وارد جریان خون شوند. از آنجایی که مغز استخوان دارای رگهای خونی بسیار زیادی است، داروها به سرعت جذب میشوند.
تزریق داخل استخوانی زمانی انجام میشود که به دلایلی مانند تروما (آسیب شدید)، سوختگی، شوک یا زمانی که رگهای خونی بیمار قابل دسترسی نیست، نتوان از روشهای معمول وریدی استفاده کرد. این روش به پزشکان اجازه میدهد تا در کمترین زمان ممکن داروهای حیاتی را به بدن بیمار برسانند. به یاد داشته باشید روش داخل استخوانی یک روش تخصصی است و باید توسط پزشک یا پرستار آموزش دیده انجام شود. این روش عوارضی نیز دارد که معمولاً خفیف هستند و شامل درد در محل تزریق، عفونت و خونریزی میشود.
معمولاً در استخوانهای بزرگ مانند ساق پا، ران و بازو انجام میشود.
تزریق داخل جلدی روشی است که در آن دارو یا واکسن به لایه بالایی پوست منتقل میشود. در این روش، یک برآمدگی کوچک شبیه به پوست پرتقال در محل تزریق ایجاد میشود. از آنجایی که جذب دارو در این روش بسیار کند است، اغلب برای تستهای آلرژی و تستهای پوستی استفاده میشود.
تزریق داخل جلدی معمولاً برای موارد زیر استفاده میشود:
معمولاً قسمتهای بدون موی بدن مانند سطح داخلی ساعد (قسمت داخلی بازو) و قسمت فوقانی پشت (زیر استخوان کتف) برای تزریق داخل جلدی انتخاب میشوند. همچنین، پوست این ناحیه نباید هیچ گونه زخم، خال یا التهاب داشته باشد.
هر نوع تزریق، از واکسن گرفته تا داروهای درمانی، ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. خوشبختانه، اکثر این عوارض خفیف هستند و به سرعت برطرف میشوند؛ مانند درد مختصر در محل تزریق یا تب خفیف. اما در برخی موارد، عوارض جدیتری نیز ممکن است رخ دهد. این عوارض ممکن است شامل درد شدید و مداوم در محل تزریق، قرمزی و تورم، عفونت، آسیب به بافتها یا اعصاب، خونریزی بیش از حد، تشکیل لخته خون، واکنشهای آلرژیک و در موارد نادر، انتقال بیماریهای عفونی مانند هپاتیت C باشد.
به خصوص در افرادی که اختلالات خونریزی دارند، خطر خونریزی پس از تزریق بیشتر است. برای پیشگیری از این عوارض، مراکز بهداشتی و درمانی باید از تجهیزات استریل و تکنیکهای صحیح استفاده کنند. همچنین، افراد باید در مورد عوارض احتمالی هر نوع تزریقی که دریافت میکنند، اطلاعات کافی داشته باشند تا در صورت بروز هرگونه مشکل، به سرعت به پزشک مراجعه کنند.
برای جلوگیری از عوارض جانبی مانند برآمدگی یا فرورفتگی پوست در محل تزریق، بهتر است هر بار محل تزریق خود را تغییر دهید. اگر به طور مرتب تزریق زیر جلدی یا عضلانی انجام میدهید، داشتن یک برنامه مشخص برای چرخش محل بسیار مهم است. میتوانید از یک تقویم یا یک تصویر از بدن خود استفاده کنید تا محلهایی که قبلا تزریق کردهاید را علامتگذاری کنید. سعی کنید بین هر دو محل، حداقل 2.5 تا 5 سانتیمتر فاصله نگه دارید. همچنین، بعد از اینکه تمام نقاط یک ناحیه از بدن را استفاده کردید، به ناحیه دیگری بروید. به این ترتیب، پوست شما فرصت استراحت پیدا میکند و احتمال بروز مشکلات پوستی کاهش مییابد.
برای بسیاری از افراد، تزریق دارو در منزل بخشی از روال درمانی آنهاست. اغلب این تزریقها به صورت زیرجلدی (SC) انجام میشوند، اما گاهی اوقات نیز روش عضلانی (IM) در منزل ضروری است. قبل از شروع، همیشه دستورالعملهای پزشک و بروشور دارو را به دقت مطالعه کنید. مراحل زیر یک راهنمای کلی است، اما همیشه دستورالعملهای خاص داروی خود را اولویت قرار دهید.
ترس از سوزن بسیار رایج است و میتواند باعث اضطراب و حتی غش شود. اما نگران نباشید، راههایی برای کنترل این ترس وجود دارد. چند نکته مفید برای کاهش اضطراب قبل از انواع تزریق:
یادتان باشد، شما تنها نیستید. بسیاری از افراد از سوزن میترسند و با تمرین و کمک حرفهای میتوانند بر این ترس غلبه کنند.
تزریقات بخش مهمی از مراقبتهای بهداشتی هستند و برای پیشگیری، تشخیص و درمان بسیاری از بیماریها مورد استفاده قرار میگیرند. پزشکان و پرستاران از انواع تزریق برای وارد کردن واکسنها، داروها و سایر مواد درمانی به بدن استفاده میکنند.
درد ناشی از تزریق به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله: نوع سوزن: سوزنهای با قطر بزرگتر معمولاً دردناکتر هستند. سرعت تزریق: تزریق سریعتر ممکن است باعث درد بیشتری شود. محل تزریق: برخی از محلها حساستر از سایرین هستند. مهارت فردی: تکنیک صحیح تزریق میتواند درد را کاهش دهد. نوع دارو: برخی داروها ممکن است باعث سوزش یا درد بیشتری شوند.
انتخاب محل به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله: نوع دارو: برخی داروها بهتر است در عضله تزریق شوند (مانند واکسن آنفلوآنزا) و برخی دیگر در زیر پوست (مانند انسولین). میزان جذب دارو: برخی داروها به سرعت جذب میشوند و برخی دیگر نیاز به جذب آهستهتر دارند. حجم دارو: حجم دارو بر انتخاب محل تزریق تأثیر میگذارد. سن و وضعیت بیمار: کودکان، سالمندان و افرادی که بیماریهای خاصی دارند، ممکن است محلهای تزریق متفاوتی داشته باشند. عوارض جانبی احتمالی: برخی از محلهای تزریق ممکن است عوارض جانبی بیشتری را به همراه داشته باشند.
دیدگاه کاربران (0 نظر)