- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره هود
معرفی سوره هود
هود
هود عليه‌السلام از انبياء كرام مي‌باشد و نام مباركش هفت بار در قرآن آمده است. آن حضرت بر قومى به نام عاد مبعوث شد.
مفهوم کلی سوره
شناخت مبانى دين ؛
پيامبر شناسى ؛
معاد شناسى .
اسامی سوره
هود
علت نامگذاری
«سوره هود» تنها نام اين سوره هود است و به مناسبت داستان حضرت هود عليه‌السلام كه در آيات 50 تا 60 اين سوره ذكر شده، بدين اسم ناميده شده است. نام هود در اين سوره پنج بار آمده است.
تعداد آيات
سوره هود صدوبيست‌وسه آيه دارد .
تعداد کلمات
سوره هود هزاروهفتصدوپانزده كلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره هود هفت‌هزار و ششصد و پنج حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
اهداف عمدۀ سوره هود عبارت اند از:
الف) تبيين اصول و مبانى دين؛
ب) بيان راستى و درستى دعوت پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله؛
ج) توجه به معاد و جهان پس از مرگ.
محتوا و موضوعات
قسمت عمده آيات سوره هود را سرگذشت پيامبران پيشين مخصوصا نوح عليه‌السلام كه با وجود نفرات كم بر دشمنان بسيار پيروز شدند تشكيل مى دهد.
ذكر اين سرگذشتها هم وسيله آرامش خاطر براى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله و مؤمنان در برابر آن انبوه دشمنان بوده، و هم درس عبرتى براى مخالفان نيرومندشان.
و به هر حال آيات اين سوره، همانند ساير سوره هاى مكى، اصول معارف اسلام مخصوصا مبارزه با شرك و بت پرستى و توجه به معاد و جهان پس از مرگ و صدق دعوت پيامبر را تشريح مى كند، و در لابلاى مباحث، تهديدهاى شديدى نسبت به دشمنان، و دستورهاى مؤكدى در زمينه استقامت به مؤمنان، ديده مى شود.
در اين سوره علاوه بر حالات نوح پيامبر و مبارزات شديدش كه مشروحا آمده است به سرگذشت هود، صالح، ابراهيم، لوط و موسى عليهم‌السلام و مبارزات دامنه دارشان بر ضد شرك و كفر و انحراف و ستمگرى اشاره شده است.
آيات اين سوره به روشنى اين امر را اثبات مى كند كه مسلمانان هرگز نبايد به خاطر كثرت دشمنان و حملات شديد آنان ميدان را خالى كنند، بلكه بايد هر روز بر استقامت خويش بيفزايند. به همين دليل در حديث معروفى مى خوانيم كه پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله فرمود: «شيبتنى سورة هود: سوره هود مرا پير كرد».
فضائل، خواص و ثواب قرائت
أبى‌بن‌كعب از رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله روايت كرده كه فرمود: هركس اين سوره هود را بخواند به شماره هر كس كه به نوح و هود و صالح و شعيب و لوط و ابراهيم و موسى عليهم‌السلام ايمان آورده و يا آنها را تكذيب كرده است ده حسنه به او عطا شود، و روز قيامت از سادتمندان باشد.
ثعلبى به سند خود از أبى جحيفه حديث كرده كه به رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله عرض شد: اى رسول خدا پيرى زود در شما اثر كرده؟! حضرت فرمود: «آرى، سوره هود و امثال آن پيرم كرد».
در روايت ديگرى است كه ابوبكر اين سخن را گفت، و حضرت در پاسخش فرمود: «سوره هود و امثال آن: (يعنى) سوره «حاقة» و «واقعه» و «عم يتساءلون» و «هل اتاك حديث الغاشيه» مرا پير كرده».
عياشى از امام باقر عليه‌السلام روايت كرده كه فرمود: «هر كس سوره هود را در هر جمعه بخواند خداوند در روز قيامت او را در زمره پيامبران محشور سازد، و حسابش آسان گردد، و در آن روز عمل خطايى براى او باقى نماند».
محل نزول
بر طبق گفته بيشتر مفسرين: تمامى سوره هود مكى است، ولى قتاده گفته: تنها يك آيه آن يعنى آيه «أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَی النَّهارِ ...» در مدينه نازل شده است.
زمان نزول
نزول سوره هود در اواخر سالهايى بود كه پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله در مكه به سر مى برد.
فضای نزول
طبق تصريح بعضى از مفسران نزول سوره هود در اواخر سالهايى بود كه پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله در مكه به سر مى برد يعنى بعد از مرگ ابوطالب و خديجه، و طبعا در يكى از سختترين دورانهاى زندگانى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله كه فشار دشمن و تبليغات خشن و زهرآگينش بيش از هر زمان ديگر احساس مى شد.
به همين جهت در آغاز اين سوره، تعبيراتى كه جنبه دلدارى و تسلى نسبت به پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و مؤمنان دارد ديده مى شود.
قسمت عمده آيات سوره را سر گذشت پيامبران پيشين مخصوصا نوح عليه‌السلام كه با وجود نفرات كم بر دشمنان بسيار پيروز شدند تشكيل مى دهد.
ذكر اين سر گذشتها هم وسيله آرامش خاطر براى پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و مؤمنان در برابر آن انبوه دشمنان بوده، و هم درس عبرتى براى مخالفان نيرومندشان.
ترتيب در مصحف
سوره هود در ترتيب فعلى قرآن يازدهمين سوره به شمار مى آيد.
ترتيب بر اساس نزول
سوره هود پنجاه‌و‌دومين سوره نازله بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله مي باشد و بعد از سوره يونس نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتيب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
چون خداى تعالى سوره يونس را با بحث از وحى به پايان رسانيد، و فرمود: «وَ اتَّبِعْ ما يُوحى إِلَيْكَ ...» سوره هود را با بيان وحى مزبور سخن خود را افتتاح فرموده است.
ويژگي
سوره هود با حروف مقطعه شروع شده است و از سور رائيات است(سوره های يونس و هود و يوسف و إبراهيم و حجر را رائيات يا راآت می نامند.)
ابن مردويه از انس روايت کرده است که پيامبر صلی الله عليه و آله فرمودند:«خداوند از رائيات تا طواسين را به جای انجيل به من عطا کرده است.» (رائيات سوره هايی هستند که با «الر» و طواسين سوره هايی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده اند)
اين سوره جزو سور مئين (صد آيه ای ها) است ابن قتيبه می گويد سور مئين سوره هايی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری اين سوره ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره ها به عدد صد می باشد. گفته شده اين سوره ها عبارتند از «بنی إسرائيل، كهف، مريم، طه، أنبياء ، حج و مؤمنون». برخی ديگر نيز سور مئين را سوره های «توبه، نحل، هود، يوسف، کهف، بنی اسرائيل، انبياء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله عليه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
سوره هود به ترتيب نزول در قرآن جاى گرفته است؛ يعنى اين سوره بعد از سوره يونس و قبل از سوره يوسف فرود آمده و در قرآن نيز همين گونه جاى گرفته است.
از پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله حكايت شده كه فرمود: «سوره هود مرا پير كرد». (اين سخن به خاطر آيۀ 112 آن گفته شده است).
