تغابن

 

«تغابن» از تفاعل است به معنى مغبون كردن يكديگر. [به زیان انداختن همدیگر]

 

مفهوم کلی سوره

 

يادآورى توحيد؛

ياد معاد؛

فرصت يابى و فرصت‌سوزى در دنيا؛

فراخوانى به تقوا، توكل و بخشش .

 

اسامی سوره

 

تغابن

 

علت نام‌گذاری

 

«سوره تغابن»؛ نام اين سوره «تغابن» به معناى «احساس ضرر و حسرت و افسوس» است كه يكى از نام هاى قيامت نيز هست. اين نام از آيه نهم اين سوره گرفته شده است.

 

تعداد آیات

 

سوره تغابن هجده آیه دارد.

 

تعداد کلمات

 

سوره تغابن دویست وچهل و یک کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

 

تعداد حروف

 

سوره تغابن هزاروهفتاد حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

 

اهداف و آموزه ها

 

اساسى ترين هدف هاى سوره تغابن عبارت اند از:

1. يادآورى توحيد؛

2. يادآورى معاد؛

3. هشدار و بيدارباش به انسان ها كه از فرصت ها استفاده كنند و در دنيا اعمال نيك انجام دهند.

 

محتوا و موضوعات

 

از نظر محتوى، سوره تغابن را مى توان به چند بخش تقسيم كرد:

آغاز سوره كه از توحيد و صفات و افعال خدا بحث مى كند؛

به دنبال آن، با استفاده از علم خداوند، به مردم هشدار مى دهد كه مراقب اعمال پنهان و آشكار خود باشند، و سرنوشت، اقوام پيشين را فراموش نكنند؛

در بخش ديگرى از سوره، سخن از معاد است؛

و اينكه روز قيامت روز تغابن و مغبون شدن گروهى و برنده شدن گروه ديگر است (نام سوره نيز از همين گرفته شده)؛

در بخشى ديگر دستور به اطاعت خدا و پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله داده و پايه هاى اصل نبوت را تحكيم مى بخشد؛

آخرين بخش سوره، مردم را به انفاق در راه خدا تشويق مى كند و از اينكه فريفته اموال و اولاد و همسران شوند بر حذر مى دارد، و سوره را با نام و صفات خدا پايان مى دهد همانگونه كه آغاز كرده بود.

 

فضائل، خواص و ثواب قرائت

 

ابى‌بن‌كعب می‌گويد: پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «هر كه سوره تغابن را بخواند از مرگ ناگهانى محفوظ ماند».

ابن‌ابى‌العلاء از امام صادق عليه‌السلام نقل نموده كه فرمود: «هر كس سوره تغابن را در نماز واجبش بخواند در روز قيامت شفيع او خواهد بود و شهادت مي‌دهد نزد كسى كه شهادت او پذيرفته مي‌شود، آن گاه از او جدا نشود تا او داخل بهشت شود». 

 

محل نزول

 

سوره تغابن در مدينه نازل شده است، ابن عبّاس گويد: غير از سه آيه آخرش كه در مدينه نازل شده، از يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ تا آخر سوره بقيّه از اوّل تا آيه مذكوره در مكّه نازل شده است.

 

زمان نزول

 

تاريخ نزول سوره تغابن در ما بين صلح حديبيه و جنگ تبوك است و بعد از سوره جمعه (و به قولى تحريم) نازل شده است.

 

فضای نزول

 

دقت در آيات سوره تغابن نشان می‌دهد این سوره در فضایی نازل شده كه انفاق در راه خدا و تحمل شدائد جنگ و شهيد شدن مطرح و مورد گفتگو بوده است در واقع غرض سوره تشويق مؤمنين به انفاق در راه خدا و رفع دغدغه قلب‌های آنهاست.

 

ترتیب در مصحف

 

سوره تغابن شصت‌وچهارمين سوره در چينش كنونى قرآن است.

 

ترتیب بر اساس نزول

 

سوره تغابن، صدودهمين سوره در ترتيب نزول می‌باشد و بعد از سوره جمعه نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

 

ارتباط با سوره قبلی

 

چون خداوند سوره منافقون را به ذكر امر به طاعت و نهى و منع از معصيت پايان داد سوره تغابن را به بيان حال مطيعين و گنهكاران شروع نموده است.

 

ویژگی

 

سوره تغابن از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند. 

روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

این سوره از سور مسبحات است و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است.

با اين كه سوره تغابن از سوره های مدنى است، ولی مطالب آن شباهت زيادى به سوره هاى مكى دارد