- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الصف
معرفی سوره الصف
صف
صف به معناى صف كشيدن و در صف كردن است. لازم و متعدى به‌كار مي‌رود و آن اين كه اشياء مانند انسان و غيره در يك رديف و خط مستوى قرار گيرند.
مفهوم کلی سوره
يادآورى ايمان و معاد؛
دوستى جهاد و مجاهدان ؛
پيروزى نهايى اسلام بر اديان ديگر؛
بشارت مسيح عليه‌السلام در مورد پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله .
اسامی سوره
صف، حواریون، عیسی علیه السلام.
علت نام‌گذاری
«سوره صف»؛ سبب نام گذارى اين سوره به «صف»، آيۀ چهارم اين سوره است كه مى گويد خدا رزمندگانى را كه هم چون صفى محكم مى جنگند، دوست می‌دارد.
«سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آن جا كه در آيات ششم و چهاردهم اين سوره از عيسى علیه‌السلام و ياران او سخن گفته شده، اين سوره را «عيسى» و «حواريون» ناميده اند.
تعداد آیات
سوره صف چهارده آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره صف دویست‌وبیست‌ویک کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره صف نهصد حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
اساسى ترين هدف هاى سوره صف عبارت اند از:
1. تشويق به ايمان و جهاد در راه خدا؛
2. نويد پيروزى مجاهدان و پيروزى نهايى اسلام بر اديان ديگر.
محتوا و موضوعات
سوره صف در حقيقت بر دو محور اساسى دور مى زند: يكى برترى اسلام بر تمام آئين‌هاى آسمانى، و تضمين بقاء و جاودانگى آن از سوى خداوند، و ديگر لزوم جهاد در طريق حفظ و پيشرفت اين آئين.
اما در يك نظر تفصيلى مى توان آن را به هفت بخش تقسيم كرد.
شروع سوره با تسبيح خداوند عزيز و حكيم؛
دعوت به هماهنگى گفتار و كردار و پرهيز از سخنان بى عمل؛
دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛
يادآورى از پيمان شكنى بنى اسرائيل و بشارت مسيح به ظهور اسلام؛
تضمين پيروزى اسلام بر همه اديان؛
دعوت مؤثر به سوى جهاد و ذكر پاداشهاى دنيوى و اخروى مجاهدان راه حق؛
اشاره فشرده اى به زندگى حواريين مسيح و الهام از آنها؛
ولى محور اصلی مطالب سوره صف اسلام و جهاد است.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله روايت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عيسى عليه‌السلام را بخواند حضرت عيسى عليه‌السلام مادامى كه در دنيا است براى او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در روز قيامت رفيق حضرت عيسى عليه السلام باشد».
ابوبصير از حضرت باقر عليه‌السلام روايت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در نمازهاى واجب و نوافل به قرائت آن مداومت نمايد خداوند او را با فرشتگان و پيامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد.
محل نزول
سوره صف در مدينه بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شده است.
زمان نزول
قسمتى از سوره صف در سال ششم هجرى پس از صلح حديبيه و قسمتى در سال هشتم هجرى است و بعد از سوره احزاب نازل شده است.
فضای نزول
فضای نزول سوره صف فضای جهاد و شهادت است در چنین موقعی که پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله مسلمانان را تحریک به جهاد در راه خدا می‌نمود سستى عده اى از مسلمانان درباره جهاد و نیز کوتاهی آنان نسبت به وعده هایی که می‌دادند باعث نزول این سوره شده است.
خداوند متعال در این سوره به متخلفین از جهاد می‌فرماید: «خلف وعده در نزد خدا مبغوض است چيزى را كه نخواهيد كرد چرا وعده مى دهيد؟! خلف وعده شما درباره جهاد، سبب ايذاء رسول‌اللَّه و آن باعث منحرف شدن قلوب شما است چنان كه دربارۀ قوم موسى چنان شد. اين همان پيامبرى است كه عيسى به آمدن او خبر داده است كفار مى خواهند نور هدايت را خاموش كنند ولى خدا آن را تكميل خواهد كرد».
ترتیب در مصحف
سوره صف شصت‌ويكمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.
ترتیب بر اساس نزول
سوره صف صدویازدهمين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره تغابن شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
چون خداوند سبحان سوره ممتحنه را به قطع موالات كفّار پایان داد. سوره صف را به ايجاب اين مطلب ظاهرا و باطنا شروع نمود و سپس فرمان به جهاد و پيكار داد.
ویژگی
سوره صف از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
این سوره از سور مسبحات است و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است.
در آيۀ ششم سوره صف از قول عيسى عليه‌السلام بشارت آمدن پيامبرى داده شده كه نام او احمد است.
