معرفی سوره النور

نور

روشنايی که خودش آشکار است و چيزهای ديگر را نيز آشکار می کند.

مفهوم کلی سوره

تربيت اجتماعى و اخلاقى مسلمانان ؛

عفت ورزى و مبارزه با آلودگى ها؛

بهداشت جنسى .

اسامی سوره

نور

علت نام‌گذاری

«سوره نور» سبب نام‌گذارى اين سوره به نور آيۀ سي‌و‌پنج اين سوره مي‌باشد که مشهور به آيۀ نور است و همچنين تکرار هفت بارۀ واژه نور در اين سوره مي‌باشد.

تعداد آيات

سوره نور شصت‌و‌چهار آيه دارد.

تعداد کلمات

سوره نور هزاروسيصدو شانزده كلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

تعداد حروف

سوره نور پنج‌هزار‌وششصدوهشتاد حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

هدف هاى اساسى سوره نور عبارت اند از:

تربيت اجتماعى و اخلاقى مسلمانان؛

بيان آداب و اخلاق و احكام اسلامى؛

حفظ پاك دامنى و عفت مردم و مبارزه با آلودگى هاى جنسى.

محتوا و موضوعات

سوره نور را در حقيقت مى توان سوره پاكدامنى و عفت و مبارزه با آلودگيهاى جنسى دانست چرا كه قسمت عمده دستوراتش بر محور پاكسازى اجتماع از طرق مختلف از آلودگيهاى جنسى دور مى زند و اين هدف در چند مرحله پياده شده است:

مرحله اول بيان مجازات شديد زن و مرد زناكار است كه در دومين آيه اين سوره با قاطعيت تمام مطرح گرديده.

مرحله دوم به اين امر مى پردازد كه اجراى اين حد شديد مساله ساده اى نيست، و از نظر موازين قضايى اسلام شرط سنگينى دارد، نسبت به غير مرد و همسرش چهار شاهد و در مورد مرد و همسرش برنامه لعان بايد اجرا گردد، و حتى اگر كسى كه ديگرى را متهم مى سازد نتواند ادعاى خود را در محكمه قضاوت اسلامى به ثبوت برساند خود مجازات شديد (چهار پنجم حد زنا) خواهد داشت، تا كسى تصور نكند مى تواند با متهم ساختن ديگران به سادگى آنها را به مجازات اسلامى بكشاند، بلكه به عكس خودش گرفتار مجازات خواهد شد.

سپس به همين مناسبت حديث معروف افك و تهمتى را كه به يكى از همسران پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله زدند مطرح كرده، و قرآن شديدا اين مساله را تعقيب مى كند، تا كاملا روشن شود شايعه سازى درباره افراد پاك چه گناه سنگينى دارد.

در مرحله سوم براى اينكه تصور نشود اسلام تنها به برنامه مجازات گنهكار قناعت مى كند به يكى از مهمترين راههاى پيشگيرى از آلودگيهاى جنسى پرداخته، مساله نهى از چشم چرانى مردان نسبت به زنان و زنان نسبت به مردان و موضوع حجاب زنان مسلمان را پيش كشيده مشروحا در اين زمينه بحث مى كند، چرا كه يكى از عوامل مهم انحرافات جنسى اين دو مساله چشم چرانى و بى‌حجابى است، و تا آنها ريشه‌كن نشوند آلودگيها بر طرف نخواهد شد.

در مرحله چهارم باز به عنوان يك پيشگيرى مهم از آلوده شدن به اعمال منافى عفت دستور ازدواج سهل و آسان را صادر مى كند تا از طريق ارضاى مشروع غريزه جنسى با ارضاى نامشروع مبارزه كند.

در مرحله پنجم بخشى از آداب معاشرت و اصول تربيت فرزندان نسبت به پدران و مادران را در همين رابطه بيان مى كند كه در اوقات خاصى كه احتمال دارد زن و شوهر با هم خلوت كرده باشند، فرزندان بدون اجازه وارد اتاق آنها نشوند و موجباتى از اين راه براى انحراف فكر آنها فراهم نگردد. و به همين مناسبت بعضى ديگر از آداب زندگى خانوادگى را، هر چند ارتباط با مسائل جنسى ندارد، ذكر مى كند.

در مرحله ششم كه در لابلاى اين بحثها طرح شده بخشى از مسائل مربوط به توحيد و مبدء و معاد و تسليم بودن در برابر فرمان پيامبر را ذكر مى كند چرا كه پشتوانه همه برنامه هاى عملى و اخلاقى همان مسائل اعتقادى و ايمان به مبدء و معاد و حقانيت نبوت است، و تا اين ريشه نباشد آن شاخ و برگها و گل و ميوه ها شكوفا نمى گردد.

ضمنا به مناسبت بحثهاى مربوط به ايمان و عمل صالح سخن از حكومت جهانى مؤمنان صالح العمل به ميان آمده و به بعضى از دستورات ديگر اسلام نيز اشاره شده است كه در مجموع يك واحد كامل و جامع را تشكيل مى دهد.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابى‌بن‌كعب از پيامبر خدا نقل كرده كه «هر كه سوره نور را بخواند، خداوند ده حسنه به او مي‌دهد به اندازه اجر همه مؤمنين گذشته و آينده».

از امام صادق عليه‌السلام نقل شده كه «مال و عورت خود را بخواندن سوره نور حفظ كنيد و زنان خود را بوسيله آن در حصار عفت قرار دهيد، زيرا كسى كه اين سوره را در هر شب و هر روز بخواند، هيچيك از خانواده اش هرگز زنا نمي‌كند تا بميرد، در وقت مردن هفتاد هزار ملك تا كنار قبر او را تشييع جنازه مي‌كنند و براى او دعا و استغفار مي‌كنند تا وارد قبر شود».

محل نزول

سوره نور بدون اختلاف مدنی است.

زمان نزول

چون جريان «افك» در سوره نور واقع است و آن در سال پنجم هجرى در جريان جنگ «بنى‌المصطلق» اتفاق افتاده است بنابراين مي‌توان گفت كه آن در سال پنجم هجرت نازل شده است.

فضای نزول

فضای نزول سوره نور بيان احکام و نظامند کردن روابط اجتماعی و خانوادگی در دولت نوپای اسلامی است.

راجع به علت نزول اين سوره بايد گفت به احتمال قوى جريان افك سبب نزول آن بوده است، وانگهى ملاحظه آيات و مطالب آن نشان مى دهد كه وضع آن روز مسلمانان آمدن قوانينى را كه در اين سوره است لازم مى داشت ظاهرا جريان لعان نيز در نزول سوره دخيل بوده است.

ترتيب در مصحف

سوره نور در چينش كنونى قرآن بيست‌و‌چهارمين سوره به شمار مى آيد.

ترتيب بر اساس نزول

سوره نور صدوسومين سوره قرآن در ترتيب نزول مي باشد و پس از سوره نصر نازل شده است.  (لازم به ذکر است اقوال در ترتيب نزول سوره های قرآن مختلف است)

ارتباط با سوره قبلی

خداوند سوره مؤمنون را به اين مطلب ختم كرد كه مردم را بيهوده نيافريد، بلكه براى امر و نهى آفريد، اكنون سوره نور را به ذكر امر و نهى و بيان مقررات دينى آغاز كرده است.

ويژگي

سوره نور از سور مثانی می باشد مثانی سوره هايی هستند که بعد از سور مئين قرار گرفته اند و زير صد آيه دارند مانند اينکه سور مئين مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند.

سوره های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مريم و عنکبوت و روم و يس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهيم و ص و محمد و لقمان و زمر.

روايتى است كه از رسول خدا صلی الله عليه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

سوره نور تنها سوره قرآن است كه با واژۀ «سوره» آغاز مى شود و آيۀ سي‌وپنجم اين سوره كه با جملۀ «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» آغاز مى شود آيۀ نور نام دارد.