نازعات

 

به معنای جداکنندگان و برکنندگان؛ در اینجا منظور فرشتگانی هستند که جان انسان را می‌گیرند و از بدنشان جدا می‌کنند.

 

مفهوم کلی سوره

 

رستاخيز و حوادث آن ؛

مبارزه ى موسى با فرعون .

 

اسامی سوره

 

نازعات، ساهره، طامه.

 

علت نام‌گذاری

 

«سوره نازعات»؛ نام اين سوره «نازعات» (از جاكنندگان) است و از آیۀ اول آن گرفته شده است.

«سوره ساهره»؛ واژه ساهره به معنی رویه زمین در آیه چهاردهم این سوره آمده است و در غیر این سوره نیامده است.

«سوره طامه»؛ واژه طامه به معنی حادثۀ بزرگ که اشاره به روز قیامت دارد در آیه سی‌وچهارم این سوره آمده است و در غیر این سوره نیامده است.

 

تعداد آیات

 

سوره نازعات چهل‌وشش آیه دارد.

 

تعداد کلمات

 

سوره نازعات صدوهفتادونه کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

 

تعداد حروف

 

سوره نازعات هفتصدوپنجاه‌وسه حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

 

اهداف و آموزه ها

 

محورى ترين هدف سوره نازعات مسالۀ معاد و تأكيد بر تحقّق آن است.

 

محتوا و موضوعات

 

سوره نازعات بر محور مسائل معاد دور مى زند، و روى هم رفته در شش بخش خلاصه مى شود:

نخست با قسم‌هاى مؤكدى كه ارتباط با مسالۀ معاد دارد روى تحقق اين روز بزرگ تكيه و تاكيد مى كند؛

در مرحلۀ بعد به قسمتى از مناظر هول انگيز و وحشتناك آن روز اشاره مى نمايد؛

در بخش ديگر اشاره كوتاه و گذرايى به داستان موسى و سرنوشت فرعون طغيانگر دارد كه هم مايه تسلى خاطر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مؤمنان است و هم هشدارى به مشركان طغيانگر، و هم اشاره اى است به اينكه انكار معاد انسان را به چه گناهانى آلوده مى كند؛

در بخش بعد نمونه هايى را از مظاهر قدرت خداوند در آسمان و زمين كه خود دليلى است براى امكان معاد و حيات بعد از مرگ برمى شمرد؛

بار ديگر به شرح قسمتى ديگر از حوادث وحشتناك آن روز بزرگ و سرنوشت طغيانگران و پاداش نيكوكاران مى پردازد؛

سرانجام در پايان سوره بر اين حقيقت تاكيد مى كند كه هيچكس از تاريخ آن روز با خبر نيست، ولى همين اندازه مسلم است كه نزديك است.

 

فضائل، خواص و ثواب قرائت

 

ابى‌بن‌كعب از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله روايت نموده كه فرمود: «هر كه سوره (و النازعات) را قرائت كند توقّف و حسابش در روز قيامت چیزی نباشد مگر به اندازه وقت نماز واجب تا اينكه داخل بهشت گردد».

امام صادق عليه‌السلام فرمود: «هر كه سوره نازعات را قرائت كند از دنيا نرود مگر سيراب و روز قيامت هم برانگيخته نشود مگر سيراب و داخل بهشت هم نگردد مگر سيراب».

 

محل نزول

 

سوره نازعات در مكه بر پيامبراسلام صلى‌الله‌عليه‌و‌آله نازل شده است.

 

زمان نزول

 

تاريخ نزول سوره نازعات بعد از اسراء و قبل از هجرت پيامبر به مدينه است و بعد از سوره نبأ نازل شده است.

 

فضای نزول

 

علت [و فضای متصور برای نزول] سوره نازعات را مى توان از متن آن به دست آورد، در آيه دهم و ما بعد آن مى خوانيم: يَقُولُونَ أَ إِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحافِرَةِ أَ إِذا كُنَّا عِظاماً نَخِرَةً ...

از اين آیات معلوم مى شود كه مشركان معاد را به مسخره گرفته و آن را غير ممكن قلمداد كرده اند و آن سبب نزول اين سوره بوده است، مى شود قسمتى از علّت نزول هم سؤال مشركان باشد از وقت قيامت، چنان كه در آيه 42 آمده است: يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها.

به هر حال اين دو امر سبب شده كه اين سوره در اين سطح بسيار عالى با اين حقائق بسيار بزرگ نازل شود.

 

ترتیب در مصحف

 

سوره نازعات هفتادونهمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.

 

ترتیب بر اساس نزول

 

سوره نازعات هشتاد ویکمين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره نبأ نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

 

ارتباط با سوره قبلی

 

خداوند سبحان سوره عمّ را به ذكر احوال قيامت و مناظر هولناك آن پايان داد و سوره نازعات را به مثل آن شروع نمود.

 

ویژگی

 

سوره نازعات از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند. 

روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

شروع سوره نازعات با پنج قسم و بلافاصله ورود به مسائل قیامت نشان از خبرهای موکدی در مورد قیامت و احوال مردم در آن است.