- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الزلزله (زلزال)
معرفی سوره الزلزله (زلزال)
زلزال
اضطراب و حرکت
مفهوم کلی سوره
رستاخيز و حوادث آن ؛
رسيدگى به اعمال انسان و تجسّم آنها.
اسامی سوره
زلزله، اذا زلزلت، زلزال، زلزلت.
علت نام‌گذاری
«سوره زلزله»؛ به خاطر اخبار این سوره از وقوع زلزله قبل از روز قیامت می‌باشد. این نام از اسامی مشهور این سوره است که در بعضی مصاحف و کتب تفسیری از آن یاد شده است.
«سوره إذا زلزلت»؛ شروع این آیه به این جمله است و در لسان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و برخی صحابه و مفسرین ذکر شده است.
«سوره زلزال»؛ به دلیل وجود لفظ زلزال در این سوره به این نام مشهور شده است. اکثر مصاحف و کتابهای تفسیری هم از این سوره به این نام ذکر کرده اند.
«سوره زلزلت»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ اول این سوره به این نام مشهور گشته است. ابن‌عاشور از مصحفی قدیمی به خط کوفی این اسم را ذکر کرده و سخاوی هم این سوره را به این نام آورده است.
تعداد آیات
سوره زلزال هشت آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره زلزال سی‌و‌پنج کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره زلزال صدوچهل‌ونه حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
مهم ترين هدف سوره زلزال يادآورى رستاخيز است.
محتوا و موضوعات
سوره زلزال بر سه محور دور مى زند:
نخست از اشراط‌الساعة و نشانه هاى وقوع قيامت بحث مى كند، و در دنبال آن سخن از شهادت زمين به تمام اعمال آدمى آمده است.
در بخش سوم از تقسيم مردم به دو گروه نيكوكار و بدكار و رسيدن هر كس به اعمال خود سخن مى گويد.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله روايت نموده كه فرمود: «هر كس سوره زلزال را قرائت كند مانند آن است كه بقره را قرائت كرده و به او پاداش کسی که یک چهارم قرآن را قرائت کرده باشد داده می‌شود».
انس‌بن‌مالك گويد: «پيغمبر صلی‌الله‌عليه‌وآله از مردى از اصحاب خود پرسيد كه اى فلانى آيا ازدواج كرده اى گفت نه و من چيزى ندارم كه ازدواج كنم و عيال بگيرم، فرمود: آيا سوره قل هو اللَّه احد با تو نيست، گفت چرا فرمود آن يك چهارم قرآن است، فرمود، آيا با تو قل يا ايها الكافرون نيست؟ گفت چرا هست، فرمود آن يك چهارم قرآن است، فرمود آيا با تو سوره اذا زلزلت الارض نيست گفت چرا مي‌دانم، آن يك چهارم قرآن است، سپس سه بار فرمود ازدواج كن، ازدواج كن، ازدواج كن».
از امام صادق عليه‌السلام روايت شده كه فرمود: «خسته و ملول نشويد از قرائت اذا زلزلت الارض، پس البته كسى كه در نوافل خود آن را قرائت كند خدا او را هرگز به زلزله مبتلا نكند و به سبب زلزله و زمين لرزه و يا صاعقه و يا آفتى از آفتهاى دنيا نمي‌رود، و هر گاه بميرد خدا او را به بهشت امر فرمايد، پس خداوند سبحان مي‌فرمايد بنده من بهشتم را براى تو مباح كردم هر كجاى آن را خواستى ساكن شو، هيچ مانع و دافعى براى تو نيست».
محل نزول
سوره زلزال از نظر ابن عبّاس و قتاده مدنى و از نظر ضحاك و عطاء مكّيست.
زمان نزول
تاريخ نزول سوره زلزال در ما بين صلح حديبيه و جنگ تبوك است بعد از سوره نساء نازل شده است.
فضای نزول
فضای نزول خاصی از طرف مفسران در مورد سوره زلزال نقل نشده است. اما با توجه به اینکه سوره زلزال در مدینه نازل شده است هشداری برای مؤمنان و مسلمانان آن‌روز است. خداوند متعال در این سوره با یادآوری وقایع و حوادث هولناک روز قیامت به مسلمانان هشدار می‌دهد که مواظب اعمال و رفتار خود باشند زیرا که صرف ایمان به تنهایی کافی نیست و هر کسی در گرو اعمال خویش است و در عالم آخرت پاداش و جزای آن را خواهد دید.
ترتیب در مصحف
سوره زلزال نودونهمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.
ترتیب بر اساس نزول
سوره زلزال نودوسومين سوره در ترتيب نزول می‌باشد. و بعد از سوره نسا نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
چون خداوند سبحان سوره بیّنه را به حال مؤمن و كافر پايان داد سوره زلزال را به بيان وقت آن شروع نمود.
ویژگی
سوره زلزال از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
خبر از زلزله عظیم روز قيامت و زنده شدن مردم براى حساب، و سخن گفتن زمین در آن روز و نیز خبر از حسابرسی بسیاردقیق (مثقال ذره‌ای) در روز قیامت از ویژگی‌های سوره زلزال است.
