- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره المجادله
معرفی سوره المجادله
مجادله
جدل یا جدال گفتگوی همراه با ستیزه جویی به جهت غلبه در بحث می‌باشد.
مفهوم کلی سوره
يادآورى ايمان و شرايط آن ؛
اصلاح فرهنگ زمانه و مبارزه با خرافات ؛
آداب مجالست و منع نجوا كردن ؛
حزب اللَّه و حزب شيطان .
اسامی سوره
مجادله، ظهار، قد سمع.
علت نامگذاری
«سوره مجادله»؛ اسم مجادله از آیه اول این سوره گرفته شده است که در آن به مجادله زنی با پیامبر درباره شوهرش اشاره می کند.
«سوره ظهار»؛ به خاطر نقل جریانی در مورد ظهار که نوعی طلاق در دوران جاهلی بود و همچنین نقل احکام و تبعات آن، سوره ظهار نام گرفته است.
«سوره قد سمع»؛ به خاطر شروع سوره با عبارت «قد سمع» سوره مجادله به این نام هم مشهور شده است.
تعداد آیات
سوره مجادله بیست‌ودو آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره مجادله چهارصدوهفتادوسه کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره مجادله هزاروهفتصدونودودو حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
اهداف اساسى سوره مجادله عبارت اند از:
1. يادآوردى ايمان و شرايط آن؛
2. تأديب مسلمانان به آداب اسلامى؛
3. مبارزه با خرافات و اصلاح فرهنگ زمانه (فرهنگ جاهلى عرب)؛
4. تعيين مرز مؤمنان و منافقان؛
5. يادآورى قيامت.
محتوا و موضوعات
مجموع بحثهاى سوره مجادله را مى توان در سه بخش خلاصه كرد:
در بخش اول سخن از حكم ظهار مى گويد كه در جاهليت نوعى طلاق و جدايى دائمى محسوب مى شد، و اسلام آن را تعديل كرد و در مسير صحيح قرار داد؛
در بخش ديگرى يك سلسله دستورها درباره آداب مجالست از جمله منع از نجوى (سخنان در گوشى) و همچنين جا دادن به كسانى كه تازه وارد مجلس مى شوند؛
در آخرين بخش، بحث گويا و مشروح و كوبنده اى درباره منافقان، و آنها كه ظاهرا دم از اسلام مى زدند اما با دشمنان اسلام سر و سر داشتند، مطرح كرده، مسلمانان راستين را از ورود در حزب شياطين و منافقين بر حذر مى دارد و آنها را به رعايت حب فى اللَّه و بغض فى اللَّه و ملحق شدن به حزب اللَّه دعوت مى كند.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب گويد: رسول خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله فرمود: « كسى كه سوره مجادله را قرائت كند در روز قيامت از حزب‌اللَّه نوشته شود».
محل نزول
سوره مجادله در مدينه بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده است.
زمان نزول
تاريخ نزول سوره مجادله در سال ششم هجرى (ما بين صلح حديبيه و جنگ تبوك) است و بعد از سوره منافقون نازل شده است.
فضای نزول
سوره مجادله در مدینه نازل شده است و با توجه به فضای سوره های مدنی این سوره هم به احکام و آداب می‌پردازد، و لکن احکام خاصی که در این سوره مطرح شده است مربوط به ظهار و احکام آن است. ظهار نوعی طلاق در زمان جاهلیت بود که مرد با گفتن عبارت «ظهرک کظهر امی» زنش را بر خود حرام می‌کرد. وقوع این نوع ظهار در بین خانواده‌ای از مسلمانان و شکایت آن زن به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله سبب نزول آیات ابتدایی این سوره می‌باشد. البته در ادامه حال كسانى را كه خدا و رسول را دشمن مى دارند بازگو مى نمايد. آن گاه به جريان تبانى بر عليه پيامبر مى پردازد. در قسمت چهارم ادب جلوس در مجالس را روشن مى كند، در نوبت پنجم حضور در محضر رسول اللَّه صلى‌الله‌عليه‌وآله و وجوب صدقه و نسخ آن بيان مى شود.
آن گاه به حال منافقان مى پردازد كه با كفار عليه مؤمنان همكارى مى كردند و در آخر مى فرمايد: عامل اتحاد، و جدايى مكتب و عقيده است، مؤمن دشمن كافر است و لو پدر و مادرش بوده باشد، بنابراین معلوم مى شود كه علل متعدد و مناسبت‌های مختلف سبب نزول سوره بوده است.
ترتیب در مصحف
سوره مجادله پنجاه‌وهشتمين سوره در چينش كنونى قرآن است.
ترتیب بر اساس نزول
سوره مجادله صدوششمين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره منافقون نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
چون خداوند سبحان سوره حديد را به ذكر فضل خود و بندگان منتخب خودش پایان داد سوره مجادله را بذكر بيان فضل خدا در اجابت دعوت ها شروع کرد چنانچه دعای زن شکایت کننده از شوهرش را اجابت نمود.
ویژگی
سوره مجادله از سور ممتحنات می باشد.
آیه معروف نجوی آیه دوازده سوره مجادله است که درباره صدقه دادن به هنگام سخن گفتن خصوصى با پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده است و تنها كسى كه به اين آيه عمل كرد، على عليه‌السلام بود.
