- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الکوثر
معرفی سوره الکوثر
كوثر
کوثر مبالغه در کثرت است.
مفهوم کلی سوره
نعمت هاى الهى بر پيامبر صلى الله عليه و آله
تداوم نسل پيامبر صلى الله عليه و آله (از طريق فاطمه عليها السلام)
نماز و قربانى، دو راه سپاس گزارى
اسامی سوره
کوثر، إنّا أعطیناک الکوثر، نحر.
علت نام‌گذاری
«سوره کوثر»؛ كوثر به معنی خير فراوان است كه از آيۀ اول سوره گرفته شده است .
«سوره إنّا أعطیناک الکوثر»؛ نام‌گذاری سوره به اسم آغازین آن که در لسان روایات هم به آن اشاره شده است.
«سوره نحر»؛ نحر به معنی قربانی کردن می‌باشد، نام‌گذاری سوره به این نام به خاطر وجود این لفظ در آیه سوم این سوره می‌باشد.
تعداد آیات
سوره کوثر سه آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره کوثر ده کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره کوثر چهل‌ودو حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
محور اصلى سوره کوثر بيان نعمت هاى الهى بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و دل دارى به ايشان است.
محتوا و موضوعات
در سوره کوثر منتى بر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله نهاده به اينكه به آن جناب كوثر داده، و اين بدان منظور است كه آن جناب را دلخوش سازد و بفهماند كه آن كس كه به وى زخم زبان مى زند كه اولاد ذكور ندارد و ابتر است، خودش ابتر است .
فضائل، خواص و ثواب قرائت
در حديث ابى‌بن‌كعب است، كسى كه سوره کوثر را بخواند خداوند او را از نهرهاى بهشت سيراب، و به عدد هر قربانى كه بندگان آن را در روز عيد قربانى نموده و هر قربانى كه اهل كتاب و مشركين مي‌نمايند به او پاداش عطا میکند.
ابوبصير از صادق عليه‌السلام روايت نموده كه فرمود: «كسى كه انا اعطيناك الكوثر را در نمازهاى واجبى و مستحبى بخواند خدا او را در روز قيامت از كوثر سقايت فرمايد. و جايگاهش در نزد محمد صلى‌الله‌عليه‌و‌آله خواهد بود».
محل نزول
سوره كوثر مكّى است از نظر ابن عبّاس و كلبى و از نظر عكرمه و ضحاك مدنى است .
زمان نزول
تاريخ نزول سوره کوثر در ما بين ابتداء وحى و هجرت مسلمين به حبشه است و بعد از سوره عاديات نازل شده است.
فضای نزول
پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله دو فرزند پسر از بانوى اسلام خديجه داشت: يكى" قاسم" و ديگرى" طاهر" كه او را" عبد اللَّه" نيز مى ناميدند، و اين هر دو در مكه از دنيا رفتند، و پيغمبر اكرم ص فاقد فرزند پسر شد، اين موضوع زبان بدخواهان قريش را گشود، و كلمه" ابتر" را براى حضرتش انتخاب كردند.
آنها طبق سنت خود براى فرزند پسر اهميت فوق العاده اى قائل بودند، او را تداوم بخش برنامه هاى پدر مى شمردند، بعد از اين ماجرا آنها فكر مى كردند با رحلت پيغمبر اكرم ص برنامه هاى او به خاطر نداشتن فرزند ذكور تعطيل خواهد شد و خوشحال بودند.
قرآن مجيد نازل شد و بطرز اعجازآميزى در سوره کوثر به آنها پاسخ گفت، و خبر داد كه دشمنان او ابتر خواهند بود، و برنامه اسلام و قرآن هرگز قطع نخواهد شد، بشارتى كه در اين سوره داده شده از يك سو ضربه اى بود بر اميدهاى دشمنان اسلام، و از سوى ديگر تسلى خاطرى بود به رسول اللَّه ص كه بعد از شنيدن اين لقب زشت و توطئه دشمنان قلب پاكش غمگين و مكدر شده بود.
در شان نزول سوره کوثرمى خوانيم:" عاص بن وائل" كه از سران مشركان بود، پيغمبر اكرم ص را به هنگام خارج شدن از مسجد الحرام ملاقات كرد، و مدتى با حضرت گفتگو نمود، گروهى از سران قريش در مسجد نشسته بودند و اين منظره را از دور مشاهده كردند، هنگامى كه" عاص بن وائل" وارد مسجد شد به او گفتند: با كه صحبت مى كردى؟ گفت: با اين مرد" ابتر"! اين تعبير را به خاطر اين انتخاب كرد كه" عبد اللَّه" پسر پيغمبر اكرم ص از دنيا رفته بود، و عرب كسى را كه پسر نداشت" ابتر" (يعنى بلا عقب) مى ناميد، و لذا قريش اين نام را بعد از فوت پسر پيغمبر براى حضرت انتخاب كرده بود (سوره فوق نازل شد و پيغمبر اكرم ص را به نعمتهاى بسيار و كوثر بشارت داد، و دشمنان او را ابتر خواند)
ترتیب در مصحف
سوره کوثر صدوهشتمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.
ترتیب بر اساس نزول
سوره کوثر پانزدهمين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره عاديات نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
خداوند در سوره ماعون تاركين نماز و مانعين زكات را مذمت کرده است، و در سوره کوثر ياد كرد کسانی که آن كار را كرده و پيامبر را تكذيب كردند، در مقابل خداوند به او خير كثير داده و او را فرمان به نماز داده است.
ویژگی
سوره كوثر با سه آيه، كوچك ترين سوره قرآن است. برخى كلمات آن مثل كوثر، ابتر و انحر يك بار در قرآن به كار رفته است.
سوره کوثر از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
