- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الاسراء
معرفی سوره الاسراء
إسراء
شبانگاه راه پيمودن
مفهوم کلی سوره
توحيد گرايى و معاد باورى ؛
اعجاز قرآن و معارج پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله ؛
حكمت هاى وحيانى .
اسامی سوره
إسراء، بني اسرائيل، سبحان.
علت نامگذاری
«سوره إسراء»؛ نام‌گذارى آن به إسراء به سبب اولين آيۀ آن است كه به رخداد إسراء و معراج پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله اشاره دارد.
«سوره بني اسرائيل»؛ چون بخش قابل توجهى از اين سوره در آغاز و پايان به داستان بنى اسرائيل پرداخته است به سوره بنی إسرائيل شهرت يافته و در روايات به اين نام خوانده شده است.
«سوره سبحان»؛ اطلاق نام سبحان بر سوره إسراء به سبب كلمه آغازين آن است. در روايتى از اميرمؤمنان، امام على عليه‌السلام نيز از اين سوره به سوره «سبحان » ياد شده است.
تعداد آيات
سوره اسراء صدويازده آيه دارد.
تعداد کلمات
سوره اسراء هزاروپانصدوسي‌وسه كلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره اسراء شش هزاروچهارصدوشصت حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
هدف هاى اساسى سوره إسراء عبارت اند از:
توجه به وحدانيت خدا؛
طرح مسائلى از معاد و يادآورى آن؛
اثبات نبوت و دفاع از آن به وسيله ى ذكر معجزات؛
توجه به اعجاز قرآن و معراج پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله؛
بيان برخى احكام و دستورات اخلاقى.
محتوا و موضوعات
بطور كلى مى توان گفت آيات سوره إسراء بر محور امور زير دور مى زند.
دلائل نبوت مخصوصا قرآن و نيز معراج؛
بحثهايى مربوط به معاد، مساله كيفر و پاداش و نامه اعمال و نتائج آن؛
بخشى از تاريخ پر ماجراى بنى اسرائيل كه در آغاز سوره و پايان آن آمده است؛
مساله آزادى اراده و اختيار و اينكه هر گونه عمل نيك و بد، نتيجه اش به خود انسان بازگشت مى كند؛
مساله حساب و كتاب در زندگى اين جهان كه نمونه اى است براى جهان ديگر؛
حق شناسى در همه سطوح، مخصوصا درباره خويشاوندان، و بخصوص پدر و مادر؛
تحريم اسراف و تبذير، بخل، فرزندكشى، زنا، خوردن مال يتيمان، كم فروشى، تكبر و خونريزى؛
بحثهايى در زمينه توحيد و خداشناسى؛
مبارزه با هر گونه لجاجت در برابر حق و اينكه گناهان ميان انسان و مشاهده چهره حق پرده مى افكند؛
شخصيت انسان و فضيلت و برترى او بر مخلوقات ديگر؛
تاثير قرآن براى درمان هر گونه بيمارى اخلاقى و اجتماعى؛
اعجاز قرآن و عدم توانايى مقابله با آن؛
وسوسه هاى شيطان و هشدار به همه مؤمنان به راههاى نفوذ شيطان در انسان؛
بخشى از تعليمات مختلف اخلاقى؛
و سرانجام فرازهايى از تاريخ پيامبران به عنوان درس عبرت براى همه انسانها و شاهدى براى مسائل بالا.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب، از پيامبر گرامى نقل كرده است كه: «هر كس سوره بنى‌اسرائيل را قرائت كند و هنگام خواندن آيه اى كه درباره پدر و مادر است، دچار رقت قلب شود، در بهشت اجرى به او داده مى شود كه برابر دو هزاروچهارصد پيمانه و هر پيمانه اى از تمام نعمتهاى دنيا بهتر است».
حسن‌بن‌ابى العلا از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه: «هر كس سوره بنى‌اسرائيل را در هر شب جمعه بخواند، نمى ميرد تا قائم عليه‌السلام را درك كند و از اصحاب و يارانش باشد».
محل نزول
تمام سوره إسراء مكى است، بجز، پنج آيه آن: «لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ ...»، «لا تَقْرَبُوا الزِّنى ....»، «أُولئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ ....»، «أَقِمِ الصَّلاةَ ...»، «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى ...»اين قول از حسن است.
قتاده و معدل- بنقل از ابن عباس- گويند: آيات مدنى سوره از وَ إِنْ كادُوا لَيَفْتِنُونَكَ ... تا وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ ... (73 تا 80) يعنى هشت آيه است.
زمان نزول
سوره اسراء در سال يازدهم بعثت، يك سال و دو ماه قبل از هجرت در مكه بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله فرود آمد.
فضای نزول
با توجه به اينکه سوره إسراء يک سال پيش از هجرت پيامبر اسلام صلي‌الله‌عليه‌و‌آله نازل شده است، فضای نزولی که برای سوره اسراء مي‌توان تصور نمود ادامه عناد مشرکان با پيامبر علي رغم آشکار شدن معجزۀ سير شبانگاهی و معراج آن حضرت و داستان هايی که از شکل مسجدالاقصی و کاروان‌های بين راه تعريف نمودند مي باشد. زيرا که معراج پيامبر نيز در همين ايام بوده است .خداوند متعال بعد از اشاره به مسئلۀ معراج به قصۀ بني‌اسرائيل و حضرت موسی عليه‌السلام و ديگر پيامبران و اقوام گذشته مي پردازد که هر کدام از آنها با بهانه گيری و نافرمانی خودشان به چه عاقبتی گرفتار شدند و در واقع هر يک از اين قصه ها هشداری است برای مشرکان مکه که در مقابل پيامبر اسلام جبهه گيری کرده بودند.
ترتيب در مصحف
سوره إسراء هفدهمين سوره در ترتيب كنونى قرآن به شمار مي آيد.
ترتيب بر اساس نزول
سوره اسراء پنجاهمين سوره در ترتيب نزول مي‌باشد و بعد از سوره قصص نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتيب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
خداوند سوره نحل را به يادى از پيامبرگرامى اسلام، خاتمه داد. اكنون سوره بنى‌اسرائيل را به ياد او و شرح سفر ملكوتى وى به مسجدالاقصى آغاز كرده است.
ويژگي
سوره إسراء جزو سور مئين (صد آيه ای ها) است ابن قتيبه می گويد سور مئين سوره هايی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری اين سوره ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره ها به عدد صد می باشد. گفته شده اين سوره ها عبارتند از «بنی إسرائيل، كهف، مريم، طه، أنبياء ، حج و مؤمنون». برخی ديگر نيز سور مئين را سوره های «توبه، نحل، هود، يوسف، کهف، بنی اسرائيل، انبياء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله عليه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
بخارى از ابن مسعود روايت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائيل، كهف، مريم، طه، و الانبياء گفت: «اين سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از ديرينه‌ها هستند» سپس به همين ترتيب آنها را ذكر كرد.
آيات صد‌و‌هفت، صدوهشت و صدونه اين سوره دارای سجده تلاوت هستند.
سوره اسراء با آن كه مكى است، برخى مشخصات سوره هاى مدنى را دارد؛ آيات آن نسبتاً طولانى است، چرا كه در اواخر اقامت پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله در مكه نازل شده و نوعى زمينه براى سوره هاى مدنى به شمار مى آيد. اين سوره با تسبيح خدا آغاز و با حمد و تكبير او پايان مى پذيرد.
