- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الانفال
معرفی سوره الانفال
انفال
انفال جمع نفل است به معنى غنيمت و هبه و زيادت.
مفهوم کلی سوره
جنگ و اقتصاد؛
سامان دهى جامعه و بازسازى اخلاقى .
اسامی سوره
أنفال، بدر، جهاد.
علت نام‌گذاری
«سوره انفال»؛ اين سوره به دليل كلمه ى «انفال» كه در آغاز آن آمده، همچنين به دليل بيان كردن احكام انفال و ثروت هاى عمومى، به «انفال» نام‌گذارى شده است.
«سوره بدر»؛ اين سوره «بدر» نيز ناميده شده، چون درباره جنگ بدر نازل شده است . نقلی هم از ابن‌عباس در اين مورد در بيشتر کتب تفسير و علوم قرآنی آمده است.
«سوره جهاد»؛ زيرا پس از نزول اين سوره پيامبر تلاوت آن را در جنگها براى تقويت روحيه رزمندگان سنّت قرار داد. اين رويّه در زمان خلفاء نيز ادامه داشته است.
تعداد آيات
سوره انفال هفتادوپنج آيه دارد.
تعداد کلمات
سوره انفال هزار و دويست و سي و يک كلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره انفال پنج‌هزار و دويست و نود و چهار حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
سوره انفال كه در مدينه و در زمان اولين جنگ مسلمانان، يعنى بدر، نازل شده است، داراى چند هدف است:
بيان مسائل و قوانين مربوط به جنگ؛
بيان مسائل و قوانين اقتصادى اسلام در مورد اموال عمومى كه پشتوانه ى بيت المال به شمار مى آيد؛
بازسازى اخلاقى مسلمانان؛
سامان دادن و نظام بخشيدن به جامعه ى نوين مسلمانان در مدينه.
محتوا و موضوعات
در هفتادوپنج آيه اى كه در سوره انفال وجود دارد مباحث بسيار مهمى مطرح شده است:
نخست اشاره به بخش مهمى از مسائل مالى اسلام از جمله انفال و غنائم كه پشتوانه مهمى براى بيت المال محسوب مى گردد، شده است. سپس مباحث ديگرى مانند: صفات و امتيازات مؤمنان واقعى، و داستان جنگ بدر، يعنى نخستين برخورد مسلحانه مسلمانان با دشمنان، و حوادث عجيب و عبرت انگيزى كه در اين جنگ واقع شد.
و همچنين قسمت قابل ملاحظه اى از احكام جهاد و وظائف مسلمانان در برابر حملات پى گير دشمن، جريان پيامبر صلياللهعليهوآله و داستان آن شب تاريخى هجرت (ليلةالمبيت)، وضع مشركان و خرافات آنها قبل از اسلام، چگونگى ضعف و ناتوانى مسلمانان در آغاز كار و سپس تقويت آنها در پرتو اسلام، حكم خمس و چگونگى تقسيم آن، لزوم آمادگى رزمى و سياسى و اجتماعى براى جهاد در هر زمان و مكان، برترى نيروهاى معنوى مسلمانان بر دشمن على رغم كمبود ظاهرى نفرات آنها، حكم اسيران جنگى و طرز رفتار با آنها، هجرت كنندگان و آنها كه هجرت نكرده اند، مبارزه و در گيرى با منافقان و راه شناخت آنها و بالآخره يك سلسله مسائل اخلاقى و اجتماعى سازنده ديگر.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
بهره‌مندی از شفاعت پيامبر صلياللهعليهوآله و دوری از نفاق؛
ابى‌بن‌كعب، از پيامبر نقل كرده است كه: هر كس سوره انفال و برائت را قرائت كند، روز قيامت، من شفيع و گواه او خواهم بود. او از نفاق برىء است و به عدد هر منافقى در دنيا ده حسنه به او داده مي‌شود و ده گناه از او برداشته مى شود و ده درجه بر درجاتش افزوده مي‌شود و عرش و حاملان آن در ايام زندگى برايش طلب رحمت مى كنند.
دوری از نفاق و بهره‌مندی از سفره‌های بهشتي؛
عياشى از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه: هر كس سوره انفال و برائت را در هر ماه بخواند، هرگز نفاق به قلبش وارد نمى شود و حقاً از شيعه اميرالمؤمنين است و روز قيامت از خوان‌هاى بهشت، مي‌خورد تا مردم از حساب تمام شوند.
قطع بيني ها و اشتمال بر آيه خمس؛
محمدبن‌مسلم از امام باقرعليه‌السلام نقل كرده است كه: در سوره انفال قطع بينى هاست (زيرا مشتمل بر آيه خمس است).
محل نزول
سوره انفال، بقول ابن عباس و قتاده، بجز هفت آيه آن كه در مكه نازل شده است، مدنى است. آيات مدنى آن از آيه «وَ إِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا ...» شروع مى شود. و حسن و عكرمه گويند: تمام سوره در جنگ بدر نازل شده است.
زمان نزول
زمان نزول سوره انفال نوزده ماه پس از هجرت و بعد از جنگ بدر بوده است.
فضای نزول
سوره انفال در سال دوم هجرى و پس از پيروزى مسلمانان در جنگ بدر نازل شد. و در آن ضمن اشاره به رخداد جنگ بدر و حوادثى كه به وقوع اين پيروزى سرنوشت ساز انجاميد از امدادهاى غيبى خداوند ياد مى كند.
ترتيب در مصحف
سوره انفال هشتمين سوره در ترتيب فعلى قرآن به شمار مي آيد.
ترتيب بر اساس نزول
سوره انفال هشتادوهشتمين سوره نازله بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله مي باشد و بعد از سوره بقره نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتيب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
در سوره اعراف، داستان انبيا و در پايان آن از پيامبر اسلام صلياللهعليهوآله وصفى به ميان آمد. اكنون سوره انفال نيز با نام پيامبر و ماجرايى كه ميان آن بزرگوار و مردم روى داد، آغاز مى شود.
ويژگي
سوره انفال يکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می گويند ولی برخی ديگر هفتمی را يونس می دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نيست (اين قول سعيد بن جبير می باشد)
روايت از رسول خدا صلی الله عليه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد .
در سوره انفال از قوانين و احكام عملى اسلام بيش تر از عقايد و مبانى نظرى اسلامى سخن به ميان آمده است.
