- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الذاریات
معرفی سوره الذاریات
ذاريات
پراکنده‌کنندگان، پاشندگان
مفهوم کلی سوره
توحيدگرايى ؛
معادباورى ؛
هدف آفرينش (عبادت و معرفت)؛
يادآورى سرگذشت اقوام و پيامبران پيشين ؛
اعجاز علمى قرآن (زوجيت عام، گسترش جهانى و ...).
اسامی سوره
ذاریات
علت نامگذاری
«سوره ذاریات»؛ نام اين سوره «ذاريات» (پراكنده‌كنندگان) است و سبب نام گذارى آن آمدن اين واژه در آيه نخست اين سوره است.
تعداد آیات
سوره ذاریات شصت آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره ذاریات سیصدوشصت کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره ذاریات هزارودویست‌وهشتادوهفت حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
مهم ترين هدف هاى سوره ذاریات عبارت اند از:
1. يادآورى توحيد؛
2. يادآورى معاد؛
3. دل دارى به پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله با ذكر سرگذشت پيامبران پيشين و اقوام آنان.
محتوا و موضوعات
به طور كلى مى توان گفت مباحث سوره ذاریات بر پنج محور زير دور مى زند:
قسمت مهمى از آن را مباحث معاد و شاخ و برگهاى آن تشكيل مى دهد، هم آغاز سوره با معاد شروع شده و هم پايان آن با معاد است؛
بخش ديگرى از اين سوره ناظر به مساله توحيد و آيات و نشانه هاى خدا در نظام آفرينش است كه طبعا بحثهاى معاد را تكميل مى كند؛
در بخش ديگر از داستان فرشتگانى كه ميهمان ابراهيم عليه‌السلام شدند و مامور درهم كوبيدن شهرهاى قوم لوط بودند بحث مى كند؛
آيات ديگرى از اين سوره اشارات كوتاهى به داستان موسى عليه‌السلام و قوم عاد و قوم ثمود و قوم نوح دارد، و به اين وسيله كافران و مجرمان ديگر را هشدار مى دهد؛
و بالآخره قسمت ديگرى از اين سوره، مبارزه اقوام متعصب و لجوج را با انبياء گذشته بازگو كرده، و پيامبر اسلام را كه در برابر مخالفين سر سخت قرار داشت از اين طريق دلدارى مى دهد، و دعوت به استقامت مى كند.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از پيامبر خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله روايت كرده: هر كس سوره ذاريات را بخواند به تعداد هر بادى كه در جهان مى وزد، ده حسنه به او خواهند داد.
داودبن‌فرقد از حضرت صادق عليه‌السلام روايت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره ذاريات را در روز يا شب بخواند، خداوند زندگى او را رو به راه كرده، و رزق فراوان به او خواهد داد، و با چراغى نورانى قبرش را روشن مى كند كه تا روز قيامت روشن باشد».
محل نزول
سوره ذاريات در مكه بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده است.
زمان نزول
تاريخ نزول سوره ذاریات بعد از اسراء و قبل از هجرت پيامبر به مدينه است و بعد از سوره احقاف نازل شده است.
فضای نزول
همانند سوره ق دقت در آيات سوره ذاریات نشان مى دهد كه افكار انکار نبوت و مخصوصا معاد از جانب مشركان، در زمان نزول این سوره بیشتر بوده است و همین امر سبب نزول سوره ذاریات و سوره‌هایی با محتوایی مشابه شده است.
با توجه به فضا سازی مشرکان در مورد مسأله معاد، مطلب اصلى در سوره ذاریات معاد است و براى آن از راه توحيد استدلال شده است، بدين طريق كه خلقت و تدبير جهان در دست خداست و او پروردگار انسانهاست و او وعده كرده كه قيامت خواهد آمد و از راه نبوت آن را اعلان كرده است و خدا در وعده اش تخلف نمى كند.
ترتیب در مصحف
سوره ذاریات پنجاه‌ويكمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.
ترتیب بر اساس نزول
سوره ذاریات شصت‌وهفتمين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره احقاف نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
پس از آنكه خداوند سوره ق را با وعده هاى عذاب ختم كرد، اينك سوره ذاریات را با تحقّق يافتن وعده هاى عذاب شروع كرده است.
ویژگی
بعد از سوره صافات، سوره ذاریات دومین سوره‌ای است که با قسم‌های مکرر خداوند شروع می شود.
سوره ذاریات از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
