انواع سیستم های پرداخت الکترونیک

سیستم‌های پرداخت الکترونیکی، به منظور راحت‌تر کردن و سامان بخشیدن به نحوه تبادلات پول به منظور خرید، فروش، ارائه خدمات، پرداخت قبوض و ... است که در زندگی امروزه بسیار کاربرد دارد. روش‌های پرداخت مبنتی بر اینترنت و به صورت الکترونیکی، باید امنیت بسیار بالایی داشته باشند تا هرگونه اطلاعات حساب، مالی و خصوصی طرفین حفظ شود و از درز کردن اطلاعات اشخاص جلوگیری گردد.

انواع سیستم‌ پرداخت الکترونیک

سیستم‌های پرداخت الکترونیک روز به روز گسترده‌تر و بزرگ‌تر می‌شوند. در این بین برخی از روش‌های پرداخت الکترونیکی بر مبنای کارت‌های بانکی، کارت‌های اعتباری و فین‌تک‌ها بسیار معروف‌تر از سایر هستند. علاوه بر این، با اضافه شدن کیف پول‌های الکترونیکی و شبکه‌های مختلف پرداخت نظیر اپل پی، گوگل پی و... پیشرفت‌های گوناگونی در زمینه عدم استفاده از کارت‌های اعتباری صورت گرفته است. در حال حاضر نیز با داغ شدن بحث ارز‌های دیجیتال و متاورس، به نظر می‌رسد که آینده پرداخت‌های الکترونیکی به واسطه ارز‌های دیجیتالی صورت بگیرد و استفاده از ارز‌های فیات (دلار، تومان و هر واحد پولی کشور‌های مختلف) کمرنگ‌تر شود. 

پرداخت الکترونیکی به واسطه کارت‌های اعتباری

با تولید و عرضه کارت‌های اعتباری و توسعه فروشگاه‌های بزرگ فیزیکی و مجازی، استفاده از پول نقد کاهش یافت. با ورود فناوری مالی (فین‌تک) و ایجاد درگاه‌های انتقال وجه و پرداخت، استفاده از سایت‌های مجازی روز به روز بیشتر می‌شود. همچنین به واسطه عدم حمل پول نقد و افزایش امنیت، فروشگاه‌های مختلف، ادارات، شرکت‌ها، مطب‌های پزشکی و ... همه به دستگاه‌های کارت‌خوان مجهز شده اند که به واسطه اینترنت، عملیات‌های مربوط به انتقال وجه را انجام می‌دهند.

سیستم انتقال وجه و پرداخت به صورت آنلاین با استفاده از کارت‌های اعتباری و فروشگاه‌های مجازی به دو صورت انجام می‌گیرد:

• پرداخت‌های یکباره آنلاین:

پرداخت‌های یکباره در فروشگاه‌ها و سایت‌های تجارت الکترونیکی مانند آمازون، شاپی‌فای و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، برای هر بار انجام تراکنش، اطلاعات حساب باید توسط مشتری وارد گردد و این اطلاعات باید توسط بانک مبدا تصدیق شود. به این منظور که، فرد هر بار به درگاه بانکی منتقل خواهد شد و اطلاعات حساب را وارد می‌کند و در صورتی که اطلاعات وارد شده صحیح باشد، پول از حساب کسر می‌گردد و کالای مورد نظر خریداری خواهد شد.

• پرداخت‌های مکرر آنلاین:

این گونه از پرداخت‌ها برای افرادی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به صورت مکرر از خدمات یک مجموعه استفاده می‌کنند و یا محصولاتی را خریداری می‌کنند. در این حالت به انتخاب شخص، اطلاعات حساب ذخیره می‌شود و دیگر نیازی به وارد کردن اطلاعات برای هر خرید نخواهد بود. در این حالت پول به صورت خودکار از حساب فرد برای هر خرید کم خواهد شد. این گونه نحوه پرداخت، در سیستم‌های اشتراکی دیده می‌شود که به منظور خرید اشتراک، اجازه تمدید اشتراک از فرد تقاضا خواهد شد.

پرداخت الکترونیکی به واسطه کیف پول اینترنتی

با پیشرفت تلفن‌های همراه و هوشمند شدن آنها و همچنین افزایش امنیت و کاهش مشکلات مبنی بر فراموشی، مفقودی و یا عدم امکان انتقال وجه به واسطه کارت‌های بانکی، کیف پول‌های اینترنتی معرفی شدند. کیف پول‌های اینترنتی به حساب‌های بانکی متصل خواهد شد و نیاز به استفاده از کارت‌های بانکی را حذف می‌کند. در این صورت پرداخت‌ها به واسطه کیف پول اینترنتی صورت می‌گیرد و برای انجام پرداخت‌ها از تلفن‌های همراه و رایانه‌های شخصی می‌توان استفاده کرد.

علاوه بر این، برخی از شبکه‌ها و سرویس‌ها نظیر اپل پی، گوگل پی و... به منظور انجام عملیات پرداخت بدون نیاز به کارت‌های اعتباری به وجود آمدند و با استفاده از قابلیت NFC می‌توانند اطلاعات حساب را وارد کرده و عملیات انتقال وجه را با تلفن‌ همراه انجام دهند.

در این صورت تنها با انجام چند حرکت ساده می‌توان پرداخت را تایید کرد و بلافاصله پول از حساب فرد کسر خواهد شد. اما باید در نظر داشت که حفظ امنیت کیف پول فرد، به حفظ امنیت تلفن همراه او گره خواهد خورد و در صورتی که اطلاعاتی از قبیل رمز تلفن همراه و ... در اختیار افراد دیگر قرار بگیرد، احتمال به سرقت رفتن موجودی حساب او وجود خواهد داشت که جزو نکات منفی به حساب می‌آید.

پرداخت الکترونیکی به واسطه ارز‌های دیجیتال

تکنولوژی بلاکچین، پیدایش ارز‌های دیجیتال و همچنین متاورس، جلوه‌ای از آینده اینترنت را به همگان نشان داده است. استفاده از ارز‌های دیجیتالی به جای ارز‌های فیزیکی، ورود به دنیای متاورس، NFT‌ها و آینده‌ای که برای آن تصور می‌شود باعث می‌شود تا انجام پرداخت‌ها به واسطه ارز‌های دیجیتال به عنوان یک گزینه مطرح باشد.

طبق پیشبینی‌های صورت گرفته، با توجه به این موضوع که ارز‌های دیجیتال قرار است برای پرداخت‌های درون متاورس مورد استفاده قرار بگیرد و خرید و فروش‌ها در دنیای متاورس قرار است سختی‌های انتخاب و خرید‌های راه دور را کاهش دهد، در حال حاضر نیز بسیاری از شرکت‌های بزرگ اقدام به استفاده از ارز‌های دیجیتال به عنوان یک راه پرداخت استفاده می‌کنند.

بزرگترین مشکل ارز‌های دیجیتال، عدم مشخص بودن پشتوانه اصلی آنهاست و شناخت ارز‌های معتبر می‌تواند کمی دشوار باشد. از سمت دیگر با توجه به آنکه نظارتی بر روی ارز‌های دیجیتال وجود ندارد، در صورتی که در یک مبادله و پرداخت، اطلاعات کیف پول دریافت کننده اشتباه وارد شود، ارز انتقالی به حساب شخص دیگری منتقل خواهد شد و هیچ راه پیگیری برای باز گرداندن آن وجود نخواهد داشت.