احادیث و جملاتی درباره غیبت

همه امامان علیهم السلام در مورد غیبت احادیث و روایات زیادی گفته اند و غیبت را نکوهش کرده اند. آسمونی در این بخش تعدادی از احادیث در مورد غیبت به همراه متن عربی آن ها و همچنین منبع آنها را برای شما عزیزان منتشر می کند.

1ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَلغیبةُ أَن یذکرَ الرَّجُلُ بما یکرَهُ أَن یسمَعَ.

غیبت کردن یعنی انسان در غیاب کسی سخنی بگوید که او بدان رضایت ندارد. (الشهاب فی‌الحِکم و الآداب، ص 10)

2ـ امام جعفرصادق:

اَلغیبةُ حرامٌ علی کلِّ مسلمٍ وَ إنّها لَتَأکلُ الحَسَناتِ کما تأکلُ النّارُالحَطَبَ.

غیبت کردن بر هر مسلمانی حرام است. غیبت مانند آتشی که هیزم را با حرص و وَلع می‌خورد حَسنات انسان را به کلی از بین می‌برد. (مستدرک، ج 9، ص 117)

3ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

الغیبَهُ جُهدُ العاجِز.

غیبت کردن، آخرین تلاش افراد زبون و ناتوان است. (نهج‌البلاغه، کلمة 453)

4ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِیاک و الغیبةَ فأِنَّ الغیبَةَ اَشَدُّ مِنَ الزّنا!

برحذر باش و از غیب کردن بپرهیز. گناه غیبت از گناه (عمل شنیع) زنا به مراتب بزرگتر است! (بحار، ج 77، ص 112)

5ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

ما عُمِّرَ مَجلسٌ بالغیبَةِ اِلاّ خرِّبَ بالدّینِ.

هر مجلس و محفلی که در آن غیبت کردن گرم و پررونق باشد به همان نسبت دین و ایمان افراد آن محفل تباه و از دست رفته است. (بحار، ج 75، ص 259).

6ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

الغیبةُ آیةُ المُنافِقِ.

غیبت کردن، علامت آدم منافق است. (میزان الحکمة، ج 7، ص 333)

7ـ «امام زین‌العابدین(علیه‌السلام)»:

اِیاک وَالغیبةَ فَإنَّها اِدامُ کلاب النّار.

برحذر باش و از غیبت کردن بپرهیز که غیبت خوراک سگ‌های جهنم است. (بحار، ج 78، 161)

8ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

المُغتابُ هُوَ المحَجوبُ عَنِ الجَنّةِ.

کسی‌که غیبت می‌کند قطعاً به بهشت راه نخواهد یافت. (مستدرک، ج 9، ص 125)

9ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الغیبةَ کما حَرَّمَ المالَ و الدَّمَ.

خداوند غیبت کردن (مسلمان) را مانند حرمت مال و جان (او) حرام فرموده است (میزان الحکمة، ج 7، ص 333)

10ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

السّامعُ لِلغیبَةِ کالمُغتاب.

کسی که غیبت را گوش می‌دهد (در گناه) همانند غیبت‌کننده است. (میزان‌الحکمة، ج 7، ص 352)

11ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَنِ اغتابَ مُؤمناً فَکأنّما قَتَلَ نَفساً مُتَعَمِّداً!

کسی که مؤمنی را غیبت کند گویا از روی عمد کسی را به قتل رسانده است! (مستدرک، ج 9، ص 125)

12ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

إِنَّ القَذْفَ و الغیبَةَ یهدمانِ عَمَلَ مِأَةِ سَنَةٍ!

تهمت زنا زدن و غیبت کردن (هر کدام) عمل صد سالة طاعت‌های انسان را ویران و منهدم می‌کند. (لئالی الأخبار، ج 5، ص 255)

13ـ «امام زین‌العابدین(علیه‌السلام)»:

تَحْرُمُ الجَنَّةُ عَلَی ثَلاثَةٍ: عَلَی المنّانِ وَ عَلَی المُغتاب وَ عَلَی مُدمنِ الخَمرِ.

این سه نفر به بهشت راه ندارند: آدم منّت‌گذار و کسی که غیبت مردم را می‌کند و دائم الخمر مشروب‌خوار. (وسائل، ج 8، ص 599)

14ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

أَبغَضُ الخَلائِق اِلی اللهِ، اَلمُغتابُ.

کسی که غیبت می‌کند منفورترین خلق الله در نزد خدا است. (میزان‌الحکمة، ج 1، ص 433)

15ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اَلغِیبةُ أَن تَقولَ فی أخیک ما سَتَرَهُ اللهُ و امّا الأمرُ الظّاهرُ فیه مِثلُ الحِدَّةِ والعَجَلةِ فَلا.

غیبت آنست که دربارة برادر دینی‌ات چیزی که خدا آن را مستور داشته تو آن را آشکار کنی و اما چیزهایی‌که به ظاهر دارد از قبیل (اخلاقیات) تندخوئی و عجول بودن (و امثال آن) غیبت به حساب نمی‌آید. (اصول کافی، ج 4، ص 62)

16ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

تَرک الغیبَةِ اَحَبُّ اِلی اللهِ عزَّوجلَّ مِن عَشَرَةِ آلافِ رَکعةٍ تَطَوُّعاً!

خودداری از غیبت کردن، در نزد خدای متعال از ده هزار رکعت نماز مستحبّی محبوبتر است! (مستدرک، ج 9، ص 117)

17ـ «امام زین‌العابدین(علیه‌السلام)»:

مَن رَمَی الناسَ بما فیهم رَمَوهُ بما لَیسَ فیه!

کسی که دیگران را به عیبی که دارند منتسب کند، دیگران او را به عیبی که ندارد منتسب خواهند کرد! (بحار، ج 78، ص 16)

18ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

لاتَغتَبْ فَتُغتَبْ وَلا تَحفِرْ لِأَخیک حُفرةً فَتَقَعْ فیها.

غیبت مکن که تو را غیبت خواهند کرد و برای برادرت گودالی حفر مکن که خودت در آن خواهی افتاد. (میزان‌الحکمة، ج 7، ص 332)

19ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لاغیبةَ لِثَلاثَةٍ: سُلطانٍ جائِرٍ وَفاسقٍ مُعلِنٍ وَصاحِب بدعَةٍ.

غیبت کردن این سه نفر بلامانع است: زمامدار ستمگر و فاسق آشکار بی‌باک، و آدم بدعت‌گذار. (مستدرک، ج 9، ص 128)

20ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اذا جاهَرَ الفاسقُ بفسقِهِ فَلا حُرَمَةَ لَهُ و لاغیبَةَ.

آدم فاسق تبهکار وقتی تبهکاری خود را علنی کرد دیگر حرمتی ندارد و غیبت کردن او (در این موضوع) جایز است. (بحار، ج 75، ص 253)

21ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

کذَبَ مَن زَعَم أنّهُ وَلدُ حَلالٍ وَ هُوَ یأکلُ لحُومَ النّاس بالغیبَةِ!

دروغ می‌گوید آن کسی که ادّعا می‌کند حلال‌زاده است در حالی که کارش غیبت کردن و خوردن گوشت مردم است! (وسائل، ج 8، ص 600)

22ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَلعَمَلُ الصّالِحُ جَوهَرٌ یزیلُهُ الغیبَةُ.

عمل صالح یک گوهری است که با غیبت کردن زایل و از بین می‌رود. (زبدة الاحادیث، ج 1، ص 167)

23ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اَلغیبَةُ اَسرَعُ فی ‌دینِ الرَّجُلِ مِنَ الآکلَةِ فی جَوفِهِ!

سرعت اثر غیبت در ویرانی دین و ایمان بیش از اثر ویران‌کنندة جذام در اندرون انسان است! (اصول کافی، ج 4، ص 59).

24ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

قولوا فی‌الفاسقِ بما فیه یعرِفِْهُ النّاسُ، فَاِنَّهُ لاغیبَةَ لِفاسقٍ.

مفاسد آدم فاسق تبهکار را آشکارا بگویید تا مردم او را شناسایی کنند. غیبت آدم فاسق جایز و بلامانع است. (الشهاب فی‌الحِکم و الآداب، ص 37).

25ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَتَرعَوُونَ عَن ذکرِ الفاجِرِ حَتّی یعرِفَهُ الناسُ؟ اُذکروهُ بما فیهِ یحذَرْهُ النّاسُ.

آیا شما از رسوا کردن آدم فاجر نابکار خود‌داری می‌کنید تا مبادا مردم او را بشناسند؟ شما مفاسد او را علنی کنید تا دیگران خود را از او برحذر بدارند. (المحَجّةُالبیضاء، ج 5، ص 271)

26ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

أَمْسک لِسانَک فَاِنَّها صَدَقَةٌ تُصَدِّقُ بلِسانِک!

زبانت را مهار کن، این صدقه‌ای است که زبان تو آن را تصدیق می‌کند! (بحار، ج 75، ص 261)

27ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

نَزِّهوا اسماعَکم مِنِ استماعِ الغیبَةِ فَإنَّ القائِلَ والمُستَمِعَ لَها شَریکانِ فی‌الإثمِ.

گوش‌های خود را از شنیدن غیبت منزّه بدارید (و بدانید) که گوینده و شنوندة غیبت هر دو در گناه شریکند. (لئالی‌الاخبار، ج 5، ص 230)

28ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَا النّارُ فی‌الیبَس بأسرَعَ مِنَ الغیبَةِ فی حَسناتِ العَبد!

سرعت نفوذی آتش در خوردن گیاه خشک به پای سرعت اثر غیبت در نابودی حسنات یک بنده نمی‌رسد! (غیبت به سرعت حسنات را از بین می‌برد) (بحار، ج 75، ص 229)

29ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

مَن رَدَّ عَن اَخیهِ غیبةً سَمِعَها فی‌مَجلسٍ رَدَّ اللهُ عَنهُ‌ اَلفَ بابٍ مِنَ‌الشَّرِّ فی‌‌الدُّنیا وَ الآخرة.

هر کسی در مجلسی مانع از بدگویی و غیبت برادر دینی (غایب) خود شود خداوند هزار باب از شرور دنیا و آخرت را از او باز خواهد داشت. (وسائل، ج 8، ص 601)

30ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

یا معاشرَ النّاس! مَنِ اغتَابَ، آمَنَ بلسانِهِ وَ لَم یؤمِنْ بقَلبه، فَلاتغتابو المسلمین.

ای مردم! (بدانید) آن کسی که غیبت می‌کند دین و ایمان او تنها به زبان او است و قلباً ایمان ندارد. شما (برحذر باشید و) مسلمانان را غیبت نکنید. (لئالی‌الاخبار، ج 5، ص 225)

31ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن حَفِظَ لِسانَهُ فَکأَنّما عَمِلَ بالقُرآن!

کسی که زبانش را مهار کند گویا به (تمام دستورات) قرآن عمل کرده است! (جامع‌الاخبار، ص 210)

32ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

أحَقُّ النّاس بالذَّنب اَلسَّفیهُ المُغتاب.

آن کسی که خود سبک‌مغز و (همواره) غیبت مردم را می‌کند خود او از هر کس دیگر به صفت عصیان و گنهکاری سزاوارتر است. (مواعظ صدوق، ص 86)

33ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِذا وُقِعَ فی‌رَجلٍ وَ أنتَ فی‌مَلَأٍ فَکن للرَّجُلِ ناصراً و لِلقَومِ زاجِراً وَ قُم عَنُهم.

اگر در جمعی حضور داشتی که از کسی بدگویی می‌کنند تو آن فرد را یاری کن و دیگران را از غیبت کردن باز بدار و خودت هم از آن جمع برخیز و آنجا را ترک نما. (نهج‌الفصاحه، ج 1، ص 48)

34ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

المُسلمُ اَخوالمُسلِمِ لایظلِمُهُ ولایخذُلُهُ وَلایغتابُهُ وَلایخونُهُ و لایحرُمُه.

مسلمان برادر مسلمان است: نه به او ستم می‌کند و نه دست از یاریش برمی‌دارد، نه غیبت او را می‌کند و نه به وی خیانت می‌ورزد و نه از خواسته‌هایش وی را محروم می‌سازد. (اصول کافی، ج 3، ص 244)

35ـ نبی‌اکرم(ص):

ما أَقبحَ بالرَّجُلِ المُسلِمِ أن یغفُلَ عَن عُیوب نَفسهِ وَ یتَجسَّسَ عیوبَ اِخوانِهِ و یظهِرَها بَینَ النّاس.

چقدر قبیح است که یک مسلمان از عیوب و کمبودهای خود غافل باشد و به عیوب دیگر برادران خود بپردازد و آن‌ها را میان مردم نیز إفشا نماید. (جامع‌السعادات، ج 2، ص 305)

36ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

مَنِ اغْتیبَ عِندَهُ اَخوهُ المُؤمنُ فَلَم ینصُرْهُ وَ لَم یدفَعْ عَنْهُ وَ هُوَ یقدرُ، خَذَلَهُ اللهُ وَ حَقَّرَهُ فی ‌الدُّنیا و الآخرة.

کسی که در نزد او از برادر مؤمنش غیبت بشود و او بتواند وی را یاری و دفع غیبت نماید ولی شانه خالی کند، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار و درمانده خواهد نمود. (بحار، ج 75، ص 262)

37ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

الصّائِمُ فی عِبادَةٍ و اِن کانَ علی فِراشهِ ما لَم یغتَبْ مُسلماً.

آدم روزه‌دار هر چند در بستر خواب باشد در حال عبادت است مادامی که مسلمانی را غیبت نکند. (سفینه، ج 2، ص 327)

38ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَنِ اغتابَ مُسلماً فی شهرِ رمضان لَم یوجَرْ علی صِیامِه.

کسی که در ماه مبارک رمضان غیبت مسلمانی کند روزة او پاداشی نخواهد داشت. (مستدرک، ج 9، ص 122)

39ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

إنِ اِغْتَبتَ فَبَلَغَ المُغتابَ فَلَمْ یبقَ الاّ أن تَستَحِلَّ منه وَ اِنْ لَمَ یبلُغْهُ فَاستَغِفره لَهُ.

اگر کسی را غیبت کردی و به گوش او رسید باید از او حلالیت بطلبی و اگر نرسیده باشد... از خدا برایش طلب مغفرت کن. (بحار، ج 75، ص 242)

40ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لاتُغفَرُ الغیبةُ اِلاّ أنْ یحلِّلَهُ صاحبُهُ.

خداوند آدم غیبت‌کننده را نمی‌آمرزد مگر آنکه شخصی که او را غیبت کرده حلالش نماید. (مستدرک، ج 9، ص 130)