زندگینامه بابک زنجانی + علت حکم اعدام

بابک زنجانی کیست ؟

بابک زنجانی با نام کامل بابک مرتضی زنجانی متولد 1  فروردین 1353، تهران- تاجر، کارآفرین و سرمایه‌دار ایرانی است که بیش از 70 شرکت از جمله شرکت هلدینگ توسعه سورینت قشم، اولین بانک سرمایه‌گذاری اسلامی در مالزی، سهامدار شرکت هواپیمایی انور ترکیه، موسسه مالی اعتباری در امارات و بانک ارزش تاجیکستان، برخی از دارایی‌های وی می‌باشد. خود زنجانی در خصوص فعالیت‌های اقتصادی‌اش گفته: «هم‌اکنون در ایران و دیگر کشورهای دنیا با 17هزار پرسنل مشغول ارائه تجارت و خدمات هستم.»

وی در تاریخ 9 دی 1392 توسط دادستانی کل کشور بازداشت شده است. براساس اظهارات بیژن نامدار زنگنه، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کمیسیون اصل 90، اتهامات وی بدهی بیش از دو و نیم میلیارد یورو به وزارت نفت و بانک مرکزی و همچنین جعل اسناد بانکی با پرداخت رشوه به بانک ملی تاجیکستان. نام وی همچنین در پرونده رضا ضراب، ایرانی دستگیرشده در ترکیه به اتهام قاچاق طلا مطرح شده است.

زندگی شخصی

بابک زنجانی، در گذشته دارای همسری به نام ثریا اسدی بوده‌است که اوایل دهه ۱۳۸۸ از وی جدا می‌شود. وی همچنین دارای خواهری به نام بهار زنجانی بوده‌است. بابک زنجانی از اسامی خانواده در خصوص ثبت شرکت‌ها در روزنامه رسمی کشور به عنوان سهامدار استفاده کرده و سهامدار بوده‌اند.

دارایی‌ها و مشاغل

بابک زنجانی به گفته خودش دارای بیش از 70 شرکت از جمله شرکت هولدینگ توسعه سورینت قشم، اولین بانک سرمایه‌گذاری اسلامی در مالزی، سهامدار شرکت هواپیمایی انور ترکیه، مؤسسه مالی اعتباری در امارات و بانک ارزش تاجیکستان است. او همچنین شرکت‌هایی در دوبی، ترکیه و تاجیکستان دارد. در یکی از قطعنامه‌های تحریم اتحادیه اروپا که از او اسم برده شده 15 شرکت منتسب به او نام برده شده است.

میلیاردر شدن

به گفته خود زنجانی، زمان سربازی به سپاه اردکان اعزام شده است. در اردکان چون مرتب تر بود و تمیزتر می‌نوشت به قرارگاه فرماندهی سپاه منتقل شد. بعد از حدود 13 تا 14 ماه با دیدار اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور سابق ایران از قرارگاه سپاه و تأکید بر نیاز برخی مراکز، از جمله بانک مرکزی به سرباز، وی را به عنوان سرباز به بانک مرکزی تهران می‌فرستند.

بابک زنجانی چندی بعد راننده محسن نوربخش، رئیس وقت بانک مرکزی می‌شود. او در آنجا غیر از رانندگی کار ثبت نامه‌ها را هم بر عهده می‌گیرد. زنجانی بعد از اتمام دوره سربازی به دلیل اینکه "صاحب چند کارت" برای دلالی بانک مرکزی بود تصمیم می‌گیرد در تزریق دلارهای بانک مرکزی برای کنترل بازار فعالیت کند.
زنجانی می‌گوید، نخستین ارزی که از بانک مرکزی برای توزیع گرفته 17 میلیون دلار بوده؛ کارمزدی که بابت توزیع آن دریافت کرده هم 17 میلیون تومان بوده است. او هر روز 17 میلیون دلار از بانک می‌گرفت و پخش می‌کرد و 17 میلیون تومان هم سود دریافت می‌کرده است.

زنجانی پس از درگذشت نوربخش تصمیم می‌گیرد "سالامبور" فروش شود، یعنی پوست گوسفند به خارج از ایران بفروشد. او پوست گوسفندان را می‌خرید، سپس دباغی کرده و بعد به گفته خود، آنها را به ترکیه می‌فرستاد. زنجانی می‌گوید، در نخستین کانتینری که به ترکیه فرستاد هر "سالامبور" برایش نیم دلار تمام شد؛ اما آنها را در ترکیه به 19 تا 20 دلار فروخت و پولش یک‌باره چندبرابر شد. او کارش را با 5 هزار پوست شروع کرد و سودهای کلانی عایدش شد؛ همه چیز خوب پیش‌می‌رفت تا اینکه در سال 1996 میلادی ورشکست شد و به زندان افتاد.

روایت بابک زنجانی در مورد چگونه میلیاردر شدن اش، توسط مسوولین وقت بانک مرکزی و رییس دفتر دکتر نوربخش تکذیب شده است. یزدان‌پناه، رییس دفتر دکتر نوربخش، با صراحت می‌گوید: مرحوم نوربخش هیچ‌گاه راننده‌ای به نام بابک زنجانی نداشته است. همجنین شخصی که خود را یکی از دستیار ان ارشد بابک زنجانی خوانده است، در گفتگو با تدبیر خبر گفته: «ریشه ثروت او، بر خلاف روایتی که سر زبان‌ها انداخته بود به نیمه سال 90 می‌رسید و برخلاف آنچه که ادعا می‌کند رابط نوربخش، رییس بانک مرکزی در دولت هاشمی رفسنجانی برای تزریق ارز به بازار نبوده و ادعای زنجانی مبنی بر میلیونر شدن در زمان سربازی را افسانه اعلام کرد.»

تحریم اتحادیه اروپا

او در دسامبر 2012 توسط اتحادیه اروپا به دلیل آنچه "کمک به دور زدن تحریمها از طریق داشتن نقش کلیدی در تجارت نفت ایران و انتقال پول مربوط به فروش آن به دولت ایران" خوانده شد، در لیست تحریم قرار گرفت. خودش در مصاحبه با رویترز ورود به این لیست را اشتباه خواند و گفت که کاری خلاف قواعد اتحادیه اروپا نکرده و نفت را در کشورهای معاف از تحریم و طبق قوانین بین‌المللی فروخته است. او همچنین در این مصاحبه می‌گوید که یک مجموعه تجاری خصوصی دارد که هیچ رابطه خاصی با دولت ایران ندارد و شرکت نفتی او در عراق فعالیت تجاری می‌کند.

تحریم آمریکا

او و موسسه‌های مرتبط با او در آوریل 2013 توسط آمریکا به پولشویی برای دور زدن تحریم‌های اعمال شده علیه ایران متهم شده‌اند. دیوید کوهن، معاون وزارت دارایی آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، با اعلام این خبر، ایران را به توسل به تمهیدات مجرمانه و پولشویی برای جابجایی نفت و پول خود متهم کرد. آقای کوهن گفت: "ما در رسوا و خنثی کردن تلاش‌های ایران از طریق بابک زنجانی یا دیمیتری کامبیس یا هر شریک جرم دیگری در آینده، برای فرار از تحریم‌های بین‌المللی و سوءاستفاده از نظام مالی جهانی بی رحمانه اقدام خواهیم کرد.

زندان مالی در دهه 80

منصور سلطانی راد، وکیل پرونده طلاق «ثریا اسدی»، همسر پیشین «بابک زنجانی» می‌گوید زنجانی چندبار به زندان رفته بود و اوایل سال ۸۸ بابت چک‌های برگشتی شرکت «سورینت قشم» به مدت سه ماه به زندان رفت. البته این مطلب صحیح نیست و بابک زنجانی فقط یکبار در سال ۱۳۷۷ به زندان بابت بدهی سالامبور رفته و بابک زنجانی از سال ۱۳۸۸ دارای چندین کارخانه بوده‌است و در سال ۱۳۸۶ هواپیمایی قشم را خریداری کرده‌است^.

بازداشت

متعاقب شکایت عده‌ای از نمایندگان مجلس در نامه‌ای گلایه‌آمیز ار سران ۳ قوه حکومت ایران، زنجانی در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۲ بازداشت گردید. غلامحسین محسنی اژه‌ای در این باره اظهار داشت: «بابک زنجانی با توجه به مسائل و اتهامات وارده در هفته‌های اخیر از سوی مراجع قضایی بازداشت شد.»

دستگیری زنجانی یک روز پس از دستور حسن روحانی صورت گرفت که به دولتش گفته بود با فساد اقتصادی خصوصاً در مورد کسانی که برای پر کردن جیب خود از تحریم‌ها سود برده‌اند، مبارزه کند. البته او هرگز نامی از بابک زنجانی نبرد اما بلافاصله بعد از این اظهارات این میلیاردر معروف بازداشت شد.

همچنین احمد توکلی مدعی ست که «من وقتی ماجرای زنجانی را فهمیدم بلافاصله عکس العمل نشان دادم. اصلاً علت اینکه زنجانی بازداشت شد و نتوانست فرار کند بیانیه من بود. من نامه‌ای نوشتم و از نماینده‌ها امضا گرفتم که او باید بازداشت شود.»

دو روز پیش از دستگیری زنجانی، محمدعلی پورمختار، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی، اعلام کرده بود که بابک زنجانی بدهی ۲٫۶ میلیون یورویی خود بابت فروش نفت ایران را به دولت پرداخت کرده‌است. مصطفی افضلی‌فرد، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی یک روز پیش از دستگیری زنجانی مدعی شد که در ابتدا مسئولان بانک مرکزی ایران گمان کردند با توجه به اسناد و مدارک ارائه‌شده از جانب زنجانی، پول حاصل از فروش نفت در حساب این بانک می‌باشد؛ اما با بررسی بیشتر جعلی بودن این اسناد محرز شد و زنجانی متهم شناخته شد.

پرداخت بدهی‌ها

محسنی اژه‌ای در بهمن ۱۳۹۲ از توقیف کلیه اموال زنجانی در داخل و خارج از ایران خبر داد که با همکاری خود زنجانی در معرفی این دارایی‌ها همراه بوده‌است. وی از بدهی ۹۰۰۰ میلیارد تومانی زنجانی به وزارت نفت و تصمیم قوه قضائیه برای توقیف این میزان ارزش از دارایی‌های زنجانی خبر داد. وی معتقد است حتی با فروختن بخشی از دارایی‌های زنجانی که در داخل ایران موجود است، می‌توان بدهی مزبور به وزارت نفت ایران را تسویه کرد. اما این ادعای اژه‌ای توسط مصطفی پورمحمدی و عزت‌الله یوسفیان ملا رد شد و ایشان اذعان کردند که دارایی‌های داخل کشور زنجانی مبلغ ناچیزی از بدهی‌هایش را شامل می‌شود و می‌بایست برای پرداخت کامل بدهی‌ها، دارایی‌های وی در خارج از کشور را به داخل منتقل کنیم. یوسفیان ملا در اینباره گفت: «بر اساس برآوردهای ما در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، در خوشبینانه‌ترین حالت میزان اموال زنجانی در داخل حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان است که در واقع حتی نیمی از بدهی بابک زنجانی به وزارت نفت را هم شامل نمی‌شود.»

از طرف دیگر به گفته یوسفیان ملا، کشورهایی که زنجانی در آن‌ها حساب داشته، حاضر نیستند به راحتی پول‌های زنجانی را به ایران بازگردانند. به عنوان مثال در یک مورد، در مالزی به شرطی حاضر شدند دارایی‌های زنجانی را به ایران تحویل دهند که به آن‌ها باجی پرداخت شود.

در ۲۰ فروردین ۱۳۹۳ از رئیس وقت کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی نقل شد که «ادعای بابک زنجانی مبنی بر بلوکه شدن دو میلیارد یورو از دارایی‌های او در خارج از کشور صحت ندارد و اساساً نمی‌توان به تسویه بدهی‌های او به وزارت نفت امیدوار بود. او به جز پول‌های بلوکه شده‌ای که حالا دروغ از کار درآمده، املاک و سرمایه‌های دیگری در خارج دارد که به فکر آن هستیم که این اموال را تبدیل به پول کرده و به کشور بازگردانیم.»

حکم اعدام

محسنی اژه‌ای (سخنگوی وقت قوه قضائیه) روز یکشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۴ شمسی اعلام کرد که دادگاه بدوی بابک زنجانی به همراه دو متهم دیگر این پرونده را به اعدام محکوم کرده‌است. همچنین این سه متهم به رد مال مربوط به شاکی (که همان شرکت ملی نفت ایران است) و جزای نقدی معادل یک چهارم پول‌شویی نیز محکوم شده‌اند. روز دوشنبه ۱۶ فروردین ۱۳۹۵، حکم اعدام بابک زنجانی ابلاغ شد.

برخی از مقامات دولت و نمایندگان مجلس با اعدام بابک زنجانی مخالفت کردند. از جمله حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران؛ مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری؛ بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت و شاکی اصلی؛ حسین دهدشتی و امیرعباس سلطانی از اعضای کمیته پیگیری پرونده بابک زنجانی در مجلس نهم و دیگران. ایشان گفتند با اعدام آقای زنجانی «افراد صاحب نفوذ» و «دست‌های پشت پرده» در این پرونده «فراموش» خواهند شد و بازپس گرفتن بدهی‌های او دشوارتر از اینی که هست خواهد شد.

• در روز شنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۵، حکم اعدام بابک زنجانی تأیید شد.
• در روز یکشنبه ۳ بهمن ۱۳۹۵، حکم اعدام بابک زنجانی به وی ابلاغ شد.
• در روز سه شنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۵، حکم اعدام بابک زنجانی به‌طور کامل ابلاغ شد.
• در روز سه شنبه ۲۷ تیر ۱۴۰۲ حکم اعدام بابک زنجانی دوباره به طور کامل ابلاغ شد.