- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فیلم و سینما
- نقد فیلم
- رمز و رازهای یک جدایی
رمز و رازهای یک جدایی
چهارشنبه ۳۱ مرداد ۱۴۰۳
نویسنده: حسام فروزان
رمز و رازهای یک جدایی
نظری بر سریال در انتهای شب
در انتهای شب اولین سریال آیدا پناهنده و ارسلان امیری در شبکه نمایش خانگی توانست از اقبال عمومی برخوردار شود و تحسین منتقدان و تماشاگران را برانگیزد. این سریال کوتاه در ۹ قسمت داستان جدایی یک زوج هنری از طبقه متوسط رو به بالای جامعه امروز ایران را تعریف کرد و با بیانی هنرمندانه به پیچیدگی های رابطه زناشویی و زندگی مشترک در ایران معاصر پرداخت. آیدا پناهنده موفق شد با دوری از کلیشه های همیشگی و پرهیز از شعار زدگی و احساسات گرایی مفرط روایتی واقعی و انسانی از جامعه شهری امروز ارائه دهد. از نقاط قوت این سریال باید به فیلمنامه سنجیده و دیالوگ‌نویسی هنرمندانه و موثر، فیلمبرداری و نورپردازی و طراحی صحنه و لباس چشمگیر اشاره کرد. بازی بازیگران اصلی و فرعی نیز در کل نمره قابل قبولی می‌گیرد. زوج پارسا پیروزفر و هدی زین العابدین بسیار باورپذیر و تاثیرگذار از کار درآمده است.
لحظه جدایی، لحظه غریبی است؛ صیغه‌ای خوانده و قرارداد ازدواج لغو می‌شود و نسبت شما با نزدیکترین فرد زندگیتان از آن لحظه عوض می‌شود. حالا دیگر فاصله‌ای میان شما افتاده. قبول می‌کنید که غریبه شوید در حالیکه آشنایید هنوز و تا همیشه. درست مثل همین قاب ساده و گویا. این صندلی فاصله‌ای است که طلاق میان تو و او می‌اندازد. قاب‌های در انتهای شب هنرمندانه هستند و پر از حرفهای ناگفته. در لحظه جدایی به راهی که طی کرده‌اید فکر میکنی و سعی میکنی به خاطر بیاوری چرا و چطور به اینجا رسیدی. این گلوله برفی از کجا شروع شد و چطور خیلی راحت تبدیل به بهمنی بزرگ شد. چرا هیچکدامتان کاری نکردید که به این نقطه نرسید؟
آن اثر هنری که با درون تو سخن می‌گوید و احساسات و خاطرات تجربه زیسته‌ات را زنده می‌کند تماشایی و به یادماندنی است. نقطه قوت در انتهای شب این است که آینه‌ای است در برابر ما. همه ما که زندگی زناشویی و ازدواج و بچه‌دار شدن و طلاق را تجربه کرده‌ایم تکه‌هایی از خودمان را در آن می‌بینیم. برای اولین بار در تاریخ سریال‌های ایرانی فراز و فرودهای رابطه عاطفی یک زوج هنری از طبقه متوسط رو به بالای جامعه امروز را می‌بینیم. با همان مشکلات اقتصادی و بحران‌های اجتماعی و فرهنگی و خانوادگی آشنا.
هیچ چیز ناگهان اتفاق نمی‌افتد. هر طلاقی از مدتها قبل آغاز شده و ذره ذره ریشه دوانده. تنها پس از جدایی است که به زندگی مشترکتان فکر می کنید و می‌بینید شاید جدایی اولین و آخرین راه ممکن نبود. شاید می‌شد خیلی از اختلافات را با گفتگوی متقابل و درک بیشتر حل کرد. شاید اصلاً نیازی به وکیل و دادگاه نبود.
در انتهای شب بسیاری از تجربه‌های واقعی افراد جدا شده را هنرمندانه به تصویر می‌کشد. حسرت‌ها و حسادتهای پس از جدایی، اینکه گاهی دلتنگ همان لحظات عادی زندگی مشترک می‌شوید، اینکه حتی نگران رابطه جدید همسر سابق هستید و ته دلتان آرزو دارید روی خوش نبیند و بعد از شما آدم بهتری پیدا نکند و سرش به سنگ بخورد! نگاه فیلمساز بسیاری انسانی است. آدمهای قصه خاکستری هستند و هیچکس شر مطلق نیست. خیلی از اتفاقات محصول شرایط است نه صرفاً عملکرد اشتباه زوج‌ها. ما خیلی وقت‌ها قربانی شرایط بیرونی هستیم نه شریک جرم.
در انتهای شب روی سوژه حساس زندگی های مشترک دوران ما می‌گذارد: مسأله اتاق خواب و رضایت ج.ن.س.ی زن و شوهر. از همان قسمت اول به دنبال این هستیم که بفهمیم علت اصلی جدایی ماهی از بهرام چیست. حتماً لازم نیست طبق کلیشه ها مرد معتاد باشد یا دست بزن داشته باشد. این تصویر ایران امروز ماست... زن امروز ایرانی می‌تواند به این علت که «روح» مرد در اتاق خواب حضور نداشته و تنها «جسمش» حاضر بوده عزم جدایی کند.
فقط در «کاغذ بی‌خط» فیلم بزرگ ناصر تقوایی سراغ دارم که به زندگی زناشویی و حساسیت‌های آن به ظرافت پرداخته شده باشد. شما نمونه دیگری سراغ دارید؟
آیدا پناهنده و ارسلان امیری با فیلمنامه‌ای سنجیده و دیالوگ‌نویسی معرکه درامی به یادماندنی خلق کرده‌اند. دست مریزاد.
