یونسکو، سازمان علمی فرهنگی و تربیتی ملل متحد (UNESCO)

سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد که به طور خلاصه یونسکو نامیده می شود یکی از سازمان های تخصصی...

سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد که به طور خلاصه یونسکو نامیده می شود یکی از سازمان های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که در اول نوامبر سال 1945 هنگام پایان جنگ جهانی دوم کنفرانس بزرگی در لندن تشکیل شد. برای آشنایی بیشتر با یونسکو این بخش آسمونی را تا انتها مطالعه نمایید چرا که تاریخچه کامل و همچنین فعالیت ها و وظایف آن را برای شما عزیزان تشریح می کنیم.

هدف سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (UNESCO) کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی وتربیتی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.

195 کشور عضو یونسکو هستند. مقر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد.

مناقشات و اصلاحات

یونسکو در برخی کشورها مانند ایالات متحده، بریتانیا و سنگاپور در راس مناقشات قرار داشته‌است. در دهه‌های 1970 و 1980، حمایت یونسکو از ایجاد «نظم نوین اطلاعات در جهان» و گزارش مک براید مبنی بر دموکرات کردن رسانه‌ها و ایجاد فضای مناسب برای دسترسی آسان به اطلاعات به شدت در این کشورها مورد انتقاد قرار گرفت و این کشورها این روند را تلاشی برای مقابله با آزادی مطبوعات دانستند. برخی کشورهای غربی یونسکو را پایگاه کمونیست و کشورهای جهان سوم برای حمله به جهان غرب می‌دانستند. در سال 1984، ایالات متحده در اعتراض به روند موجود از یونسکو استعفا داد و فعالیت‌هایش را به حالت تعلیق درآورد و بریتانیا و سنگاپور هم در سال‌های 1985 و 1986 به آمریکا ملحق شدند. با تغییر دولت بریتانیا در سال 1997 این کشور مجدداً به یونسکو پیوست و ایالات متحده هم در سال 2003 مجدداً به این سازمان ملحق شد. در طی این سالها، اصلاحات اساسی در این سازمان انجام شد.

برخی از این تغییرات عبارتند از: تعداد شعبات یونسکو به نصف کاهش پیدا کرد و در نتیجه تعداد مدیران کل نیز از 200 نفر به 100 نفر کاهش پیدا کرد. تعداد کارمندان این سازمان هم در سراسر جهان به حدود 2000 نفر رسید. در همین حین، برخی از ساختارهای مدیریتی موازی شامل 35 پست مشاوره ارشد از چارت سازمان حذف شدند. از سال 1999 تا 2003 تعداد دویست و نه سفر کارمندی صورت گرفت و کمبود بودجه ده میلیون دلاری این سازمان برطرف شد. با کاهش تعداد مدیران ارشد به نصف، هرم مدیریتی این سازمان که یکی از بلندترین هرم‌های سازمانی سازمان ملل محسوب می‌شد کوچکتر شد و «تورم» پست‌های سازمانی که در بالای هرم دیده می‌شد به پایین هرم منتقل شد.

استخدام رقابتی، تشویق کارمندان بر اساس عملکرد آنها، آموزش مدیران مورد توجه قرار گرفت. سیستم‌های SAP و SISTER برای برنامه‌ریزی مدیریتی و مالی شفاف مبتنی بر نتایج حاصل مورد استفاده قرار گرفتند. در سال 2001، خدمات بررسی داخلی IOS شکل گرفت تا با توجه به نتایج حاصل از پروژه‌های قبلی راه برای اصلاح پروژه‌های جدید هموار شود. در واقع عملکرد اصلی IOS بیشتر حسابرسی است تا بررسی برنامه‌ها و این خدمات در حقیقت شامل حسابرسی دفاتر مختلف یونسکو و توجه به نحوه مدیریت برنامه‌ها می‌شود و به سودمند بودن یا نبودن پروژه‌های در دست اجرا توجهی ندارد. انسجام برنامه‌ها و ارتباط منطقی بین آنها یکی از چالش‌های یونسکو در دنیای امروزی است. یکی از دلایل اصلی بروز این چالش امکان مدیریت پروژه‌ها توسط دفاتر مختلف یونسکو (دفاتر و بخش‌های اصلی در مقر اصلی یونسکو در پاریس، دفاتر منطقه‌ای و خوشه‌ای یونسکو و موسسات بین‌المللی) که بین آنها ارتباط مؤثر و همکاری لازم وجود ندارد.

فعالیت‌های یونسکو

ایجاد مؤسسه بین‌المللی برنامه‌ریزی آموزشی یونسکو برای بهبود برنامه‌ریزی آموزشی در کشورهای جهان در سال 1342.

طراحی و اجرای پروژه‌های با اهمیت فرهنگی و عملی مانند:

حفاظت از بیوسفر طی برنامه MAB (برنامه انسان و بیوسفر) از سال 1971
مدیریت منابع آب طی برنامه IHP (برنامه بین‌المللی آب شناسی) از سال 1965
پروژه‌های مربوط به تنوع زبان و زبان‌های در حال انقراض
شاهکارهای میراث نامکتوب و نامحسوس بشر
ثبت بین‌المللی حافظه جهانی از سال 1997
مکان‌های میراث جهانی

ترویج «جریان آزاد اندیشه بر اساس کلام و تصویر» توسط:

ارتقاء آزادی بیان، آزادی مطبوعات و دسترسی آسان به اطلاعات
ارتقاء دسترسی آسان و فراگیر به فناوری اطلاعات و ارتباطات
ارتقاء تکثرگرایی و تنوع فرهنگی در رسانه‌ها

برگزاری رویدادهای مهم مانند:

دهه بین‌المللی ارتقاء فرهنگ صلح و فاقد خشونت برای کودکان سراسر جهان (از سال 2001 تا 2010، که در سال 1998 توسط UN اعلام شد)
روز جهانی آزادی مطبوعات، 3 می، (که در آن آزادی بیان و آزادی مطبوعات به عنوان ارکان حقوق بشر و یکی از لوازم جامعه‌ای سالم، دموکراتیک و آزاد معرفی می‌شوند)

کشورهای عضو سازمان یونسکو

سرمایه‌گذاری و تأمین مالی پروژه‌هایی مانند:

UNESCO-CEPES، «مرکز آموزش عالی اروپا» (که درسال 1972 در بخارست رومانی تأسیس شد و ارتقاء همکاری‌های آموزش عالی در اروپا، کانادا، آمریکا و اسرائیل را دنبال می‌کند) این مرکز آموزش عالی Higher Education in Europeنام دارد.
فهرست نرم‌افزارهای رایگان (از سال 1998 یونسکو و بنیاد نرم‌افزار رایگان این پروژه را با عنوان نرم‌افزار رایگان به صورت مشترک اجرا کرده‌اند)
اوآنا، سازمان مؤسسات خبری آسیا- اقیانوس آرام
شورای بین‌المللی علم
نمایندگان حسن نیت یونسکو

جوایز و مدال‌های یونسکو

یونسکو جوایز و مدال‌هایی را در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی ارائه می‌کند که برخی از آنها عبارتند از: * جایزه ژان. اموس. کومو نیوس پدر تعلیم و تربیت، برای نظریه پردازان برجسته آموزش، دو سالانه.

جایزه کالینگا برای فراگیر کردن دانش
جایزه علمی یونسکو
جایزه کارلوس جی فینلای در میکروبیولوژی
جایزه جواد حسین برای دانشمندان جوان
جایزه سلطان قابوس برای حفاظت از محیط زیست
جایزه بین‌المللی رودخانه‌های دست ساز برای حفاظت از منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک
مدال انستیتو پاستور – یونسکو
جایزه یونسکو – ال اورئال برای زنان دانشمند
جایزه صلح فیلکس هوفوت – بویگنی
جایزه آموزش صلح یونسکو
مدال‌های سرگی اینشتین برای هنر سینماتوگرافی
جایزه جیکجی برای افراد یا موسساتی که در حفاظت از میراث‌های مستند و دسترسی به آنها تلاش کرده‌اند.
مدال موتزارت یونسکو برای تقویت صلح جهانی با استفاده از موسیقی و دیگر هنرها.