- آسمونی
- مجله اینترنتی
- سلامت
- طب سنتی
- همه چیز درباره تنباکو یا توتون گیاهی

همه چیز درباره تنباکو یا توتون گیاهی
تنباکو یا توتون گیاهی با برگهای پهن است که در اصل در آمریکای شمالی و جنوبی رشد میکند و امروزه در سراسر جهان کشت میشود. آسمونی در این بخش در مورد تنباکو یا توتون گیاهی بیشتر صحبت می کند.
تنباکو یا توتون گیاهی چیست؟
نام تنباکو به برگهای خشک و بریده شدهٔ این گیاه هم گفته میشود. مصرف اصلی این گیاه تدخین دود حاصل از سوزاندن برگهای خشک آن است که دارای نیکوتین است. این کار با پیچیدن آن در کاغذ یا پیچیدن برگهای برش نخوردهٔ آن به صورت سیگار یا سیگار برگ یا ریختن آنها در سر قلیان و تدخین (کشیدن) آنها انجام میشود. این گیاه بهطور معمول پانزده تا بیست و پنج سانتیمتر رشد میکنند، برگهای آن بزرگ و پهن بوده و حدود نیم متر ارتفاع دارند که دارای شیرهٔ چسبندهای است. خشک کردن تنباکو به روش آفتابی در منطقهٔ بسطام استان آذربایجان غربی در اواخر قرن پانزدهم میلادی پس از آن که کریستف کلمب قاره آمریکا را کشف کرد، توانست شیوهٔ استعمال تنباکو را از سرخپوستان بیاموزد. از نظر سرخپوستان تنباکو گیاهی مقدس بود و آنها را با عالم ارواح ارتباط میداد. تنباکو به اقتصاد آمریکا کمک شایانی کرد و به اروپا و سپس دیگر نقاط جهان راه یافت.
این محصول، یک کالای با ارزش در اقتصاد کشورهایی چون کوبا، هند، چین و ایالات متحدهٔ آمریکا است. آلکالوید نیکوتین معمولاً به عنوان جزء اصلی تنباکو شناخته میشود، امّا نیکوتین خود به تنهایی اعتیادآور نیست. به نظر میرسد که واکنش بین بتا کربولینها و نیکوتین عامل بیشتر خواصّ اعتیادآور مصرف تنباکو است.
تأثیرات زیان آور تنباکو حاصل از هزاران ترکیب مختلف موجود در دود آن مانند پولیسیکلیک آروماتیک هیدرو کربن (مثل بنزپیرن)، فرمالدهید، کادمیم، نیکل، آرسنیک، نیتروسامینهای مخصوص تنباکو (TSNAs)، فنولها و بسیاری دیگر است.
محبوبیت این کالا پس از رفتن اروپاییها به آمریکا، باعث رونق اقتصادی مناطق جنوبی ایالات متّحده شد، تا آنکه کشت پنبه جای آن را گرفت. بعد از جنگ داخلی آمریکا، به علّت تغییر در تقاضا و نیروی کار، تولید سیگار رونق گرفت. این محصول جدید به سرعت باعث رشد شرکتهای ذینفع در صنایع تنباکو شد. بیش از 70 نوع گیاه تنباکو در خانوادهٔ نیکوتیانا وجود دارد. کلمهٔ نیکوتیانا (و همچنین نیکوتین) به افتخار ژان نیکوت، سفیر فرانسه در پرتغال، که در سال 1559 این مادّه را به عنوان یک دارو به دربار کاترین ده مِدیچی فرستاد، بر این مادّه نامگذاری شد.
مصرف تنباکو توسّط 1٫1 میلیارد نفر تجربه شده است، یعنی تقریباً 1/3 جمعیّت بالغ زمین. سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرده که تنباکو بیشترین علّت مرگ قابل پیشگیری در جهان است، و تخمین زده که اکنون عامل مرگ 5٫4 میلیون نفر در سال است. میزان مصرف تنباکو در کشورهای توسعه یافته، بدون تغییر مانده یا کاهش داشتهاست، امّا در کشورهای در حال توسعه مانند ایران در حال افزایش است بهترین تنباکوی گیاهی کشور را بنام خوانسار می شناسند نام خوانسار ، در گستره کشور مان و برخی از کشورهای عربی را اگر بیان کنید بدون شک ابتداء تنباکو خوانسار و سپس عسل و دیگر سوغات خوانسار به ذهن شنونده خطور می کند .
تنباکوی گیاهی خوانسار بیشتر در مناطقی مانند قودجان ، تیدجان و تعدادی از روستاهای خوانسار مانند ویست کشت و از برگ و ساقه آن بوسیله قلیان استفاده می گردد . این تنباکو از گیرائی بالای برخوردار بوده و استعمال آن توانائی خاصی را می طلبد و بجز این محصول تنباکو برازجان و کاشان نیز طرفداران خود را دارد . نکته اساسی اینجا است که تنباکو کشت شده در خوانسار جوابگوی خوانسار و غرب استان نیز نمی باشد چه برسد به اینکه کل کشور و خاورمیانه را تحت پوشش قرار دهد . این در حالی است که بسیاری از تنباکوهای کشت شده در خوانسار نیز به استان یزد و همجوار جهت تهیه ناس برای افغانیها ارسال می گردد .
بسیاری از شرکت ها و کارخانه ها با استفاده از برند نام خوانسار و اشتهار این نوع محصول اقدام به عرضه گسترده تنباکو دیگر شهرهای کشور بنام خوانسار نموده اند و از این راه سود هنگفتی را عاید خود کرده اند . برای نمونه بنده خود در جزیره هنگام قشم جنوبی ترین نقطه کشور و رودسر در شمالی ترین نقطه کشور عرضه تنباکو خوانسار را شاهد بوده ام . این عرضه بصورت فله ای ، بسته بندی های کوچک و بزرگ و همچنین در بسته بندی های شیک مانند نمونه زیر انجام می پذیرد این در حالی است که برخی از مسئولین شهرستان از نام بردن تنباکو به عنوان سوغات خوانسار نیز اباء دارند چه برسد به حمایت و دفاع از برند و جلوگیری از سوء استفاده از آن.
انواع توتون
از جمله انواع توتون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
توتون رشتهای
توتون ساده
توتون پادشاه
توتون خزر
توتون کردستان
توتون سیگار ویرجینیا
توتون کاپیتان بلک
توتون نوچه
خواص تنباکو در طب سنتی
تنباکو، معطس و مجفف میباشد و دود برگ آن محرک مغز است.
مصرف برگ تنباکو در درمان دندان درد، ربو بلغمی، سرفه رطوبی و تنگی نفس نقش دارد. سعوط سفوف برگ تنباکو موجب اخراج نزلههای مزمن مغزی از طریق عطسه میگردد.
خواص تنباکو برای موی سر
خواص تنباکو برای موی سر هم حائز اهمیت است. با توجه به اینکه تنباکو برای موها قادر است مفید باشد، میتوان آن را در تهیه شامپو، درمان شپش، مقابله با شوره و پیشگیری از ریزش مو نیز به کار برد.
خواص تنباکو برای شپش
تنباکو یک درمان طبیعی برای شپش است. خواص ضد عفونیکننده و سمی تنباکو قادر است سبب از بین رفتن شپشها و تخمهای آنها میشود.
خواص تنباکو برازجانی
از این نوع تنباکو برای درمان التهاب و تسکین درد استفاده میشود. در چین باستان از ضماد تنباکو جهت کاهش دردهای عضلانی به کار میرفته است.
همچنین از آن برای آرامش و کاهش میزان استرس و تشویش ذهنی استفاده میشده است.
طبع و خواص تنباکو بندری
تنباکو بندری از لحاظ طبق مطابق با نظر حکمای طب سنتی، خیلی گرم و خشک میباشد و از لحاظ خواص هم عطش آور و خشک کننده است.
بهترین تنباکوی ایران
در بین تنباکوها، تنباکوی برازجان و خوانسار در لیست بهترین تنباکوها است. تنباکوی خوانسار دارای خواص درمانی از جمله خلط آوری، آرامبخش، ادرار آور، ضد اسپاسم، بزاق آوری، درمان گزیدگی حشرات، درمان بواسیر، درمان بیماریهای پوستی، ضد افسردگی و …دارد.
توتون مدواخ از چیست؟
مدواخ وسیلهای جهت تدخین در میان مناطق و کشورهای عربی حوزه خلیخ فارس و خاورمیانه میباشد و ظاهری شبیه به پیپ معمولی دارد.
توتونی که در آن بهکار میرود دارای ریشه در برگ توتون ایرانی منطقههای برازجان و خوانسار است.
فرق توتون و تنباکو
توتون به گیاه گفته میشود در حالی که تنباکو به محصول نهایی که از برگهای خشک شده توتون حاصل میشود، میگویند.
مرگ و میر ناشی از مصرف تنباکو
این گیاه بیشتر از هر گیاه دیگری مسئول مرگ و میر است.
امروزه، مصرف دخانیات موجب شده است که بیش از سه میلیون مرگ و میر در کل جهان شکل بگیرد و اگر این روند ادامه داشته باشد، سیگار کشیدن ادامه یابد مرگ و میر در کل دنیا هر سال حدود ده میلیون نفر خواهد شد.
توتون بهتر است یا سیگار؟
سیگارها ترکیبات شیمیایی افزوده شدهای دارند که به عنوان مواد زیانآور هستند، پس، در مقایسه بین توتون و سیگار، باید بگوییم که مصرف توتون نسبت به سیگار، کمترین آسیب را میزند.