- آسمونی
- مجله اینترنتی
- علمی و دانستنی
- آیا میدانستید؟!
- جنگ نرم چه هدفی دارد و انواع آن
جنگ نرم چه هدفی دارد و انواع آن
مفهوم جنگ نرم که در برابرجنگ سخت به کار میرود، دارای تعریف واحدی نیست که مورد پذیرش همگان باشد، و تلقی و برداشت افراد، جریانها و دولتهای گوناگون از جنگ نرم تا حدی متفاوت است. آسمونی در این بخش اطلاعات کامل و جامعی در مورد جنگ نرم و اهداف و انواع آن برای شما عزیزان عنوان می کند.
جنگ نرم مترادف اصطلاحات بسیاری در علوم سیاسی و نظامی است. در علوم نظامی از واژه هایی مانند جنگ روانی یا عملیات روانی و در علوم سیاسی از واژه هایی چون براندازی نرم، تهدید نرم، انقلاب مخملین و اخیرا به واژه انقلاب رنگین برای تبیین این اصطلاح استفاده میشود.
گاهی به جای جنگ از واژه های تهدید یا قدرت نیز استفاده می شود، ولی در نهایت هر دوبه یک مفهوم ختم می شوند. نظریه جنگ نرم طی دهه های اخیر وارد ادبیات سیاسی شده است و “ژوزف نای” از اندیشمندان معاصر معتقد است، مبنای قدرت سخت یا جنگ سخت بر “اجبار” و مبنای قدرت نرم بر “اقناع” است، او برخلاف بعضی از صاحب نظران، اقتصاد و دیپلماسی را در زیرمجموعه قدرت سخت قرار داده و تنها از رسانه بعنوان قدرت نرم نام می برد.
در تمامی اصطلاحات بالا هدف مشترک تحمیل اراده گروهی بر گروه دیگر بدون استفاده از راه های نظامی است. اما از آنجا که در مورد گستردگی و حوزه فعالیت هر کدام اتفاق نظر وجود ندارد؛ اشاره کوتاهی به هر کدام از واژه های مذکور و سابقه تاریخی آنها خواهیم داشت.
انواع جنگ نرم
از آغاز حکومت اسلامی مخصوصاً بعد از رحلت امام خمینی (ره) جنگ های نرم ضد ایران شروع شد .ابتدا جنگ نرم فرهنگی بود که حمله دشمن به سمت عقاید ملت در مورد مسائل عاشورا و مهدویت بود . دشمنان بعد از چند سال تلاش به این نتیجه رسیدند که ایرانیان دارای قدرت خود ترمیمی در این عقاید هستند که خود ترمیمی آن ها در محرم و صفر انجام می شود و همه مردم در این زمان از خواب غفلت بیدار می شوند.
دومین مرحله جنگ نرم سیاسی بود که با آغاز کار دولت اصلاح طلب شروع شد ، البته تلاش های آن ها در این زمینه نیز با راهنمایی های رهبر معظم انقلاب و هوشیاری مردم ناکام ماند . نقطه اوج این مرحله از جنگ ،در فتنه 88 بود که در آن به خیال خام خود نقشه براندازی حکومت اسلامی را داشتند .
مرحله سوم ، جنگ نرم اقتصادی است . دشمن در زمان کنونی در حال اجرای فشار اقتصادی بر روی همه اقشار جامعه به ویژه طبقه مستضعفین است ،تا به خیال خود مردم را نسبت به حکومت و سیاست های نظام بد بین کرده و به اهداف خود برسد که البته با لطف و عنایت خداوند و راهنمایی نائب امام زمان (عج) و هوشیاری مردم به اهداف خود نخواهد رسید.
اهداف جنگ نرم
جنگ نرم نیز همانند جنگ سخت اهداف مختلفی دارد و قاعدتاً هدف نهایی هر دو تغییر کامل نظام سیاسی یک کشور است که البته با اهدافی محدودتر هم اجرا میشود. در حقیقت جنگ نرم و جنگ سخت یک هدف را دنبال میکنند و این وجه مشترک آنها است. بنابراین، هدف نهایی در جنگ نرم همان هدف جنگ سخت، یعنی مهار و فروپاشی یک نظام سیاسی است؛ با این تفاوت که ابزار و روشهای این براندازی متمایز است.
جنگ نرم، روشی برای تحمیل اراده و تامین منافع است که با غلبه بر طرف مقابل، بدون استفاده از قدرت نظامی و روشهای خشونت آمیز اعمال میشود. ابزار اصلی این جنگ، قدرت نرم به ویژه، قدرت اقناعگری و همراه سازی است که اغلب با استفاده از ابزارهای ارتباطی و رسانهها، و دانش روانشناختی تلاش میشود، در هویتهای فکری و فرهنگی تردید ایجاد شود. حوزه عمل این جنگ، افکار، اعتقادها، باورها، ارزشها، علائق و گرایشهای جامعه هدف است که مهاجم برای اشغال آن برنامه ریزی میکند. در نهایت با تصرف ذهن و قلوب مردمان کشورهدف، تغییر در ساختارها محقق میشود. به عبارتی جنگ نرم، جنگ تخریب الگو است. مهاجم در این جنگ با ایجاد تردید در مبانی و ارزشهای اساسی نظام سیاسی، الگوی آن نظام را در عرصههای گوناگون اجتماعی ناکارآمد میسازد.
الیاسی (1388) با استفاده از بررسی نظرهای کرمی (1387)، ساندرس (1382) و میچل (2008) مهمترین هدفهای جنگ نرم آمریکا و دنیای غرب، در سایر کشورها را تغییر ایدئولوژی حاکم، کاهش مشارکت سیاسی مردم، القای ناکارامدی حکومت، تغییر هویت دینی و ملی شهروندان با تخریب پیشینه تاریخی آنان، دستکاری افکار عمومی در جهت خواستههای خود و علیه نظام حاکم، کاهش انسجام اجتماعی، کاهش انسجام در حاکمیت، تغییر ارزشهای جامعه، ایجاد استحاله فرهنگی، تغییر الگوی سیاسی حاکم و تشدید و تقویت واگرایی قومی برشمرده است.
شناسایی هدفهای مرجع در بحث امنیت نرم دارای اهمیت است. ایدئولوژی دولت، مشارکت سیاسی، کارآمدی حکومت، هویت، انسجام اجتماعی و افکار عمومی برخی از مهمترین هدفهای مرجع در چارچوب امنیت نرم به شمار میآید. هشت هدف و محور اصلی به عنوان مهمترین هدفها و خطوط اصلی جنگ نرم، در نقشه و نمودار راهبردی جنگ نرم، از منظر مقام معظم رهبری مطرح شده است. این موارد عبارت از ایجاد تردید در دلها و ذهنهای مردم، انهدام سنگرهای معنوی، تبدیل نقاط قوت ما به نقاط ضعف، تبدیل فرصتهای ما به تهدید، تخریب پایههای نظام، بدبین کردن مردم به هم و ایجاد اختلاف در جامعه، خدشه در نشانههای امید، القای یاس به جامعه و انحراف ذهن مردم از دشمنی دشمن، میباشد.
سیاستگذاران جنگ نرم، با استفاده از ساز وکارهای گوناگون اهدافی متشابه را دنبال مینمایند که برخی از مهمترین آنها به این شرح است:
- تغییر ایدئولوژی حاکم.
- کاهش مشارکت سیاسی مردم با القای ناکارآمدی حکومت.
- تغییر هویت دینی و ملی شهروندان با تخریب پیشینه تاریخی آنان.
- دستکاری افکارعمومی در جهت خواستههای خود و علیه نظام حاکم.
- کاهش انسجام اجتماعی.
- تغییر انسجام سیاسی حاکم.
- تغییر ارزشهای جامعه و ایجاد استحاله فرهنگی.
- ایجاد فرهنگ جدید.
- تغییر الگوی سیاسی حاکم.
- تشدید و تقویت واگرایی قومی.