زندگینامه نظامی گنجوی به زبان ساده
| نام و نام خانوادگی | نظامی گنجه ای (گنجوی) |
| تاریخ تولد |
سال 535 هجری قمری |
| مدفن | گنجه |
| تاریخ فوت |
سال 591 هجری قمری |
| لقب‌ها | حکیم نظامی |
| زمینه فعالیت | شعر فارسی |
| سبک | سبک شعر فارسی عراقی |
| دوره | سلجوقیان |
| محل زندگی | گنجه |
| پیشه | شاعر و داستان‌نویس |
درباره نظامی گنجوی
نظامی گنجوی (Nizami Ganjavi) که بیشتر با نام نظامی شناخته می‌شود، شاعر قرن ششم ایرانی است. او که متولد گنجه، شهری در شمال غربی آذربایجان، بود تمام عمر خود را در این شهر زیست و در آنجا نیز به خاک سپرده شد. نظامی گنجوی که روحیه‌ای عزلت‌نشین داشت، از دیدارها و مراسم‌های پادشاهان دوری می‌کرد و بر خلاف سایر شاعران آن زمان، علاقه‌ای به مدیحه‌سرایی از خود نشان نمی‌داد. با این حال، همچنان محبوب حاکمان عصر از جمله قزل ارسلان بود.
نظامی گنجوی از آن دسته شاعرانی است که اطلاعات دقیقی درباره‌ی تاریخ تولد، وفات و سایر رویدادهای مهم زندگی او در دسترس نیست. طبق گفته‌ی خود شاعر، پدر او اصالتی ایرانی داشت: «دهقان فصیح پارسی زاد / از حال عرب چنین کند یاد». با این حال بعضی از محققان ادبیات ایران، به‌دلیل علاقه و اشتیاق نظامی گنجوی نسبت به عراق، حدس می‌زنند اصالت او به عراق عجم برگردد.
زندگینامه نظامی
جمال‌الدین ابومحمد در سال‌های ۵۳۵ هجری قمری و در گنجه متولد شد. او نتوانست مدت زمان زیادی مهر پدر و مادری را تجربه کند؛ حکیم نظامی از بخت بد روزگار، پدر و مادر خود را در دوران کودکی از دست داد و طعم یتیمی را چشید. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که نظامی در سنین جوانی، هیچگاه از شهر گنجه خارج نشد. او در جوانی موفق شد علوم مختلف را بیاموزد و به زبان‌های آذری، عربی، فارسی و پهلوی، مسلط شود.
نظامی در شعرهای خود، همواره اطلاعات شخصی زیادی را در قالب نظم بیان کرده که همین مسئله سبب شده تا بتوان اطلاعات زیادی را درباره زندگی شخصی او، متوجه شد. به‌عنوان مثال، برخی از شعرهای او به‌خوبی نشان می‌دهند نظامی از شاعرانی که شرافت خود را با پول، معاوضه می‌کردند، بیزار بود یا نام اجداد او هم از میان شعرهای او مشخص شده است.
نظامی در شعرهایش، بسیار کم به رویدادهای زمان خود اشاره کرده و همواره تلاش می‌کرد تا هرآنچه در ذهن و ایده‌هایش می‌گذرد را در قالب شعر و داستان بر زبان آورد و نگارش کند. این مسئله سبب شد تا بتوان اطلاعات شخصی زیادی را از او به دست آورد.
نظامی گنجوی در زمینه زندگی شخصی خود، حقیقتا رنج زیادی را تحمل کرده است. به گواه تاریخ و بر اساس اشعار او، مشخص شده است که نظامی در طول حیات خود، سه بار ازدواج کرده و هر سه زن در زمان حیات نظامی از دنیا رفته‌اند.
محمد، نام تنها فرزند نظامی بوده که از زن نخست او است؛ زن اول نظامی، یک کنیز بود و نظامی در اشعارش، علاقه بسیار زیاد خود را به او نشان داده است. شانس با محمد هم یار نبود و مادر خود را در سن هفت سالگی از دست داد و همانند پدر خود، نتوانست طعم شیرین و احساس مادری را به‌خوبی تجربه کند. زمان مرگ همسر نخست نظامی را باید پس از سرودن و به اتمام رساندن خسرو و شیرین عنوان کرد.
پس از مرگ همسر نخست نظامی، او دو بار دیگر ازدواج کرد که از بخت بد روزگار، هر دو همسر دیگر او هم پس از مدت کوتاهی از دنیا رفتند. بر اساس اطلاعاتی که می‌توان از آثار نظامی متوجه شد، او علاقه زیادی به همسران و علی‌الخصوص، همسر اول خود داشت؛ خسرو و شیرین سرشار از احساسات لطیف و مضامین دقیق پیرامون عشق بوده که این مطلب را تصدیق می‌کند.
نظامی شخصیت بسیار خاصی داشت و شاید این موضوع سبب افزایش و ماندگاری شهرت او و آثارش در طول تاریخ شده است. نظامی، بیشتر عمر خود را در شهر گنجه زندگی کرد و به‌ندرت سفر می‌کرد. جالب است بدانید که او تعدادی از آثار خود را به شاهان دوران خود تقدیم کرده است، اما این کار از روی ادب بوده و به همین علت هم نتوانست محبوبیت او را خدشه‌دار کند.
در تاریخ آمده که یکی از معدود سفرهای نظامی به دعوت سلطان قزل ارسلان بوده که آن هم فقط ۳۰ فرسنگ از نظامی فاصله داشت. بدون تردید، زندگی پر از فراز و نشیب، اما سرشار از احساس نظامی، باعث شد تا یادگاری‌های زیادی از او برای علاقه‌مندان به شعر و ادب فارسی، باقی بماند.
برجستگیها و ویژگیهای شعر نظامی
- تشبیهات و توضیحات او، زیبا و هنرمندانه و بسیار خیال انگیزند.
- در تصویر جزئیات طبیعت و حالات، بسیار تواناست.
- انتخاب الفاظ و کلمات مناسب که نتیجه آشکار آن، موسیقی شعر اوست.
- ایجاد ترکیبات خاص و ابداع و اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند.
- تازگی معانی و ابداع ترکیبات تازه که در شعر نظامی به وفور یافت می شود، کلام وی را گاهی دچار ابهام می کند، علاوه بر اینها کثرت «لغات عربی» و «اصطلاحات علوم» و «اصول و مبانی فلسفه و معارف اسلامی» سخن این شاعر را دشوار و پیچیده کرده است.
آثار نظامی
مخزن الاسرار
از آن جایی که نظامی گنجوی در شعرهای خود، مسائل شخصی مختلفی را ذکر می‌کرد، به‌راحتی می‌توان گفت مخزن الاسرار، نخستین مثنوی او بوده است. نظامی همواره در شعرها به تاریخ‌های بسیار دقیقی از سن فرزند یا سایر موارد اشاره می‌کرد و به همین علت، مشخص شده است خلق این مثنوی در میان سال‌های ۵۶۱ تا ۵۶۹ قمری رخ داده است.
مخزن الاسرار طیف وسیعی از موضوعات مهم زندگی همانند خودشناسی، خداشناسی و ویژگیهای اخلاقی نیکو را شامل می‌شود. این مثنوی توسط نظامی به ملک فخرالدین بهرام‌شاه بن داوود که والی آذربایجان بود، هدیه شد.
خسرو و شیرین
یکی از آثار عاشقانه و فوق‌العاده جذاب نظامی گنجوی، قطعا خسرو و شیرین است که هر مخاطبی را به خود جلب می‌کند. در حقیقت این اثر پیرامون حکایت عشق و علاقه خسرو پرویز شاه (پادشاه بزرگ ساسانی) و شیرین (شاهزاده ارمنی) است که به‌خوبی روایت شده است.
این داستان توسط فردوسی حکیم هم در شاهنامه ذکر شده و از آن با عنوان شیرین و فرهاد، یاد می‌کنند. از آن جایی که مادر نظامی، کرد بود و شیرین و فرهاد هم یکی از داستان‌های زیبا و دلنشین منطقه کرمانشاه به حساب می‌آید، می‌توان این‌طور برداشت کرد که نظامی از این داستان باخبر بوده و مجددا آن را به‌صورت شعر، بازگو کرده است. در تاریخ آمده که نظامی، این اثر خود را بنا به درخواست سلطان ارسلان (یکی از پادشاهان سلجوقی) سروده است. شاید کمی دور از انتظار باشد که بگوییم نظامی برای سرودن ۶,۱۵۰ بیت این منظومه عاشقانه، بیشتر از شانزده سال زمان صرف کرده است.
لیلی و مجنون
لیلی و مجنون را باید به‌عنوان سومین مثنوی نظامی معرفی کنیم که ماجرای عشق دو عاشق نابالغ را روایت می‌کند. با اینکه مثنوی لیلی و مجنون، باز هم به خواست یکی دیگر از پادشاهان زمان نظامی، یعنی شروان به نظم کشیده شد؛ اما توانست در مدت زمان ۴ ماه، این اثر را با ۴,۷۰۰ بیت به اتمام برساند؛ این کار را باید به‌عنوان یکی از شاهکارهای نظامی معرفی کنیم.
اطلاعات موجود و نظرهای کارشناسان مختلف نشان می‌دهد که نظامی در این مثنوی، داستان عاشقی یک شخصیت عرب را بیان می‌کند و در آن سعی کرده است تفاوت‌های فرهنگی اعراب و ایرانیان را هم نشان دهد. بد نیست بدانید که مثنوی لیلی و مجنون به زبان‌های مهم غربی هم ترجمه شده که این مسئله به‌خوبی ارزش بالای اثر او را نشان می‌دهد.
هفت پیکر
هفت پیکر به‌عنوان چهارمین منظومه نظامی، شهرت زیادی دارد و با نام‌های بهرام‌نامه و هفت گنبد هم شناخته می‌شود. از نظر اعتبار و ارزش، می‌توان هفت پیکر را در کنار خسرو و شیرین قرار داد.
اگر بخواهیم یکی از آثار نظامی را نام ببریم که در آن بخش‌های مختلف تاریخی، احساسی و سایر موارد زمان نظامی را شامل می‌شود، قطعا هفت پیکر را نام خواهیم برد. این منظومه از سه بخش تشکیل شده که می‌توان‌بخش نخست آن را مربوط به رویدادهای زمان بهرام پنجم ساسانی عنوان کرد. منظومه هفت پیکر، ترکیبی از جنبه‌های حماسی و غنایی بوده که البته با تخیل رمانتیک نظامی، همراه شده است. بدون تردید، این اثر را باید یکی دیگر از آثار ماندگار در میان آثارهای نظامی به حساب آورد.
اسکندرنامه
یکی دیگر از آثار مشهور نظامی، اسکندرنامه است. البته اسکندرنامه از دو بخش اقبال‌نامه و شرف‌نامه تشکیل شده است. نظامی برای اسکندرنامه از منابع گوناگونی که پیرامون اسکندر وجود داشت، استفاده کرد و با ترکیب داستان‌های مختلف، توانست اثری بسیار جذاب را با ۱۰,۵۰۰ بیت، ایجاد کند.
دیوان قصاید و غزلیات نظامی
این دیوان در سه بخش احوال، آثار و دیوان نظامی، آن هم با تلاش سعید نفیسی جمع‌آوری شده است. البته بخش دیوان به‌تنهایی شامل چهار بخش دیگر همانند قصاید، غزلیات، قطعات و ابیات پراکنده می‌شود.
آرامگاه نظامی کجاست؟
نظامی در فاصله میان سال‌های ۶۰۲ تا ۶۰۸ هجری قمری و در سن هفتاد سالگی، چشم از جهان فرو بست و آرامگاه او هم در کشور آذربایجان و شهر گنجه قرار دارد. البته این آرامگاه به‌دلیل تحولات زیادی که در طول تاریخ و در شهر گنجه رخ داد، تغییر زیادی پیدا کرد و در نهایت، آرامگاه بازسازی شده نظامی مطابق با تصویر در شهر گنجه کشور آذربایجان می باشد.
خوب بود
دورود بر شما ، بسیار مفید و زیبا بودند. موفق باشین?
خیلی طولانی بود ولی بدردبخور.
طراحش گیرم بیاد.....
عالیییی
خوبه همه راست میگن زیاد وطولانی
لایک مرسی
بدک نبود فقط خیلی طولانیه
عالییییییییه
عااالي بود مرسي
عالی بود
عالی بود مزش ب همون طولانی بودنشه لایک
ممنون
خیلی خوبه ووووو طولانی
السا راست میگه زیاده
مرسى ولى خيلى خيلى طولانيه لطفا اصلاح كنيد ممنونم
عل
عالی
عالیییی
خوبه ولی خیلی طولانیه
ایشون راست میگه خیلی طولانه
عالی
خوبه
خوبه بد نیست
ممنونم ازسایت عالی تون
مجبوری
من مهدیسم عالی بود
کارش عالی بود.