از زمان تشکیل اولین دانشگاه در ایران چندین دهه می‌گذرد. در این چند دهه تعداد دانشگاه‌های کشور به‌شدت افزایش‌یافته، تعداد اساتید و دانشجویان در دانشگاه‌ها رشد چشمگیری داشته و برخی از دانشگاه‌های کشور توانسته‌اند در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی جایگاه‌های مهم و قابل‌ملاحظه‌ای کسب نمایند. اگر به روند تغییر دانشگاه‌ها در سطح جهان نگاهی بیاندازیم یکی از مشهودترین تغییرات پیدایش ژورنال‌های علمی و انتشار نوآوری‌های پژوهشی در قالب مقاله است. امروزه تعداد ژورنال‌های معتبر مانند ژورنال‌هایی که توسط تامسون رویترز نمایه شده‌اند افزایش‌یافته و از سویی به دلیل در دسترس بودن تکنولوژی، در دسترس بسیاری از محققان قرارگرفته است. این موارد موجب شده است تمام نتایج تحقیقات علمی در قالب مقالات معتبر برای ژورنال‌ها ارسال شود و از سوی دیگر اهمیت این مقالات به‌اندازه‌ای بالا رفته که خود یک فاکتور مهم در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و اعضای هیئت‌علمی به شمار می‌رود. مسئله‌ای که در این میان وجود دارد این است که اکثر این مقالات به زبان انگلیسی منتشر می‌شوند؛ اما ترجمه این مقالات در سطح بالا برای بسیاری از دانشجویان عملا امکان‌پذیر نیست. این مسئله دلایل مختلفی دارد ولی چند عامل مهم را برای این مسئله می‌توان نام برد. اول اینکه در تمام دانشگاه‌های کشور فارسی به‌عنوان زبان رسمی بوده و حتی در واحدهای دانشگاهی که عنوان واحد بین‌المللی دارند نیز، دروس به زبان فارسی تدریس شده و حتی دانشجویان خارجی بایستی زبان فارسی را بیاموزند. دوم اینکه ترجمه کتاب در ایران بسیار مرسوم بوده و تقریبا تمام کتب مرجع که در دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شوند به زبان فارسی ترجمه شده‌اند. سومین عامل ناچیز بودن میزان ساعاتی است که در دانشگاه به یادگیری زبان انگلیسی در هر رشته تخصصی پرداخته می‌شود؛ در حال حاضر در اکثر رشته‌ها یک درس تحت عنوان زبان عمومی و یک یا دو درس تحت عنوان زبان تخصصی تدریس شده که همین مسئله نشان‌دهنده کم بودن مدت‌زمان لازم برای پرداختن به بحث یادگیری اصطلاحات تخصصی در یک‌رشته دانشگاهی است. بااین‌وجود نمی‌توان انتظار داشت که دانشجویانی که در داخل کشور در حال تحصیل هستند بتوانند درزمینه ترجمه متون تخصصی موفق اقدام نمایند. زمانی که هدف ترجمه فارسی به انگلیسی متون تخصصی باشد، دشواری‌های پیش رو برای دانشجویان به‌مراتب بیشتر و عمیق‌تر خواهد بود؛ زیرا ترجمه یک مقاله از فارسی به انگلیسی و نوشتن یک متن تخصصی به زبان انگلیسی نیاز به داشتن دانش بالا در حوزه تخصصی متن و تسلط بر گرامر انگلیسی دارد.

در این نوشتار سعی داریم به بیان برخی از مواردی بپردازیم که با در نظر گرفتن آن‌ها تا حد زیادی می‌توان کیفیت درک مطالب علمی و درنتیجه ترجمه متون تخصصی را افزایش داد. از آنم جا که مقاله به‌عنوان پرکاربردترین، جدیدترین و فراگیرترین منبع برای یادگیری مطالب علمی و تخصصی به شمار می‌رود؛ لذا تمرکز این متن بر روی روش‌ها و تکنیک‌هایی برای ترجمه بهتر مقالات علمی بوده و راهنمایی هایی برای داشتن یک ترجمه تخصصی در ادامه آورده می‌شود. همیشه ترتیب در ترجمه مقاله را رعایت نمایید. منظور از ترتیب این است که یک برنامه مشخص برای ترجمه تمامی قسمت‌های یک مقاله داشته باشید. بر اساس تجربه بهتر است که در ابتدا عنوان مقاله را ترجمه نمایید. ترجمه عنوان مقاله می‌تواند برخلاف تصور برخی از افراد مسئله‌ای به‌مراتب دشوار باشد. اگر بخواهید عنوان یک مقاله را ترجمه نمایید باید از انتخاب معادل‌های هر یک از کلمات و اصطلاحات آن مطمئن باشید زیرا می‌تواند هر یک از کلمات به‌کاررفته در متن دارای یک مفهوم تخصصی باشد که بامعنی عمومی کلمه در تضاد است؛ مثلا tension در بسیاری از علوم مهندسی معنی کشش می‌دهد و زمانی که در این رشته‌ها به ترجمه می‌پردازید به‌سادگی می‌توانید آن را کشش ترجمه نمایید اما در متون تخصصی روانشناسی این کلمه معنی فشارهای روحی و روانی دارد. بدیهی است که اگر معادل‌یابی همین کلمه به‌درستی انجام نشود، مفهوم یک جمله تا حتی یک بند به‌سادگی تغییر نماید! پس از ترجمه عنوان مقاله به این مسئله بپردازید که اساسا نیازی به این مقاله در این حوزه کاری دارید یا خیر. معمولا انتخاب عنوان مناسب باری مقاله از اهمیت خاصی برخوردار است و داوریان نشریات بین‌المللی تأکید زیادی بر روی عنوان مناسب برای یک مقاله دارند و به‌مراتب دیده‌شده که عنوان مقاله در طی داوری اصلاح‌شده است. تمام این موارد نشان‌دهنده این است که شما می‌توانید تا حد زیادی به‌عنوان مقاله اعتماد کرده و یک برداشت کلی از محتوای آن داشته باشد؛ بنابراین اگر عنوان مقاله متناسب با حوزه پژوهشی شما نیست، به‌سادگی می‌توانند از آن عبور کرده و به مقالات مرتبط‌تر بپردازید. به‌هرحال با همین کار کلی در وقت خود صرفه‌جویی کرده‌اید. اگر مقاله متناسب با حوزه کاری شما است، چکیده متن را به‌دقت و باحوصله هرچه‌تمام‌تر ترجمه کنید. همان‌طور که از نام چکیده نیز پیداست، چکیده یک متن ساختاریافته با تمام کلیات متن است و بهترین شناسه برای یک مقاله است. اگر چکیده را درست ترجمه کنید کلیت مفیدی از فضای مقاله به دست خواهد آمد. به‌عنوان یک مسئله مهم به کلمات کلیدی مقاله توجه کنید. کلمات کلیدی چهار تا پنج اصطلاح تخصصی از مقاله هستند که می‌توانند در ترجمه بسیار به شما کمک نمایند. برای معادل‌یابی کلمات کلیدی روش‌های مختلفی وجود دارد که هر فرد با توجه به‌راحتی و در دسترس بودن از آن استفاده می‌کند. شاید ساده‌ترین راه برای معادل‌یابی اصطلاحات تخصصی استفاده از دیکشنری‌های تخصصی باشد که به‌صورت آنلاین وجود دارد؛ اما در صحت این سرویس‌ها جای تردید وجود دارد و می‌تواند اشتباهات فاحشی در ترجمه داشته باشد. بدون شک ضعیف‌ترین و غیرقابل‌اعتمادترین سرویس برای ترجمه تخصصی اصطلاحات در رشته‌های مختلف سرویس ترجمه گوگل یا همان google translate است و نمی‌توان انتظار ترجمه تخصصی از آن‌ها داشت. در مقابل قابل‌اعتمادترین روش برای پیدا کردن معادل‌های تخصصی استفاده از مقالات علمی پژوهشی داخلی است. هرچند بیشتر مجلات داخلی به زبان فارسی منتشر می‌شوند اما قالب بسیاری از مقالات علمی پژوهشی داخلی دارای قسمت انگلیسی بوده و عنوان، چکیده و کلمات کلیدی مقاله بایستی به انگلیسی هم آورده شوند و اگر بتوانید مقاله‌ای را بیابید که از واژگان مشترک با شما استفاده کرده است تا حد زیادی می‌توانید از صحت معادل‌یابی اصطلاحات تخصصی مطمئن شوید. از سوی دیگر بسیاری از کتب ترجمه‌شده در کشور دارای واژه‌نامه بوده و لغات و اصطلاحات تخصصی استفاده‌شده در کتاب را به همراه ترجمه فارسی آن‌ها نوشته‌اند. ازآنجاکه اکثر مترجمین و مؤلفین کتب دانشگاهی، افراد سرشناس در هر رشته هستند و به دایره لغات و اصطلاحات تخصصی هر رشته تسلط دارند لذا استفاده از واژه‌نامه کتب ترجمه‌شده داخلی می‌تواند یک راهنمای مفید بوده و می‌توان به آن اعتماد نمود. پس از ترجمه چکیده و واژگان کلیدی به ترجمه مقاله با همان ترتیب متداول بپردازید. این مسئله موجب می‌شود که شما به‌صورت تدریجی با محتوای مقاله بیشتر آشنا شده و لذا درک آن و سرعت ترجمه شما بالاتر رود. هرچند مدت‌زمان ترجمه یک مقاله محدود بوده و می‌تواند در حدود یک یا دو روز باشد؛ اما زمانی که متن به‌صورت کامل ترجمه‌شده باشد، عملا تسلط نسبی شما به متن حتی در همین مدت کم افزایش یافته است. به همین دلیل می‌توانید به‌عنوان یک معیار از کیفیت ترجمه، عنوان و چکیده مقاله را مجدد بازخوانی نموده و آن را بررسی نمایید. درصورتی‌که تغییرات زیادی در ترجمه حاصل نشد می‌توان این‌گونه برداشت نمود که ترجمه از ابتدا به‌درستی انجام‌شده و با یک بازخوانی می‌توان کیفیت آن را افزایش داد؛ اما اگر ترجمه تغییرات زیادی داشته باشد یعنی احتمال وجود اشتباه در معادل‌یابی کلمات تخصصی بالا بوده و باید متن ترجمه‌شده با متن اولیه به‌صورت دقیق تطبیق داده شود. با تمام این موارد باید در نظر داشته باشید ترجمه مقالات تخصصی کار ساده‌ای نبوده و نیاز به‌دقت و تسلط بر روی مفاهیم، لغات و گرامر زبان انگلیسی و محتوای تخصصی مقاله دارد. ترجمه مقالات می‌تواند در ابتدا زمان زیادی از شما بگیرد اما بدون شک با افزایش تجربه، میزان سرعت افزایش‌یافته و از طرفی کیفیت ترجمه و معادل‌های تخصصی نیز به‌صورت چشمگیری زیاد خواهد شد.

بزرگ‌ترین چالش در ترجمه مقالات علمی معادل‌یابی صحیح لغات و اصطلاحات تخصصی است که همین مسئله موجب شده است تا بسیاری از افراد به دنبال ترجمه تخصصی باشند. منظور از ترجمه تخصصی نوعی از ترجمه است که در آن مترجم نسبت به متن تسلط داشته و می‌تواند با توجه به پیش‌زمینه‌هایی که دارد ترجمه‌ای دقیق و صحیح از اصطلاحات تخصصی هر رشته داشته باشد. البته ترجمه تخصصی فقط محدود به معادل‌یابی کلمات و اصطلاحات تخصصی نیست و به‌مراتب درک فضای مقاله تخصصی مسئله‌ای است که نیاز به‌دقت بیشتری دارد. به‌عنوان‌مثال یک مقاله تخصصی درزمینه مهندسی برق گرایش قدرت به بیان آخرین دستاوردهای این حوزه برای متخصصین می‌پردازد و بدیهی است که فضای کلی متن مملو از اصطلاحات تخصصی بوده و اگر فرد غیرمتخصص آن را مطالعه نماید؛ عملاً چیزی از مقاله را درک نخواهد کرد و برای ترجمه آن باید از یک مترجم تحصیل‌کرده در همین رشته استفاده نمود. به‌بیان‌دیگر ترجمه تخصصی به معنای استفاده از یک مترجم تخصصی در این زمینه اشاره دارد یعنی فردی که فضای متن را درک کرده، با این فضا آشنا باشد و بتواند ترجمه‌ای تخصصی و روان عرضه دارد. با توجه به‌دشواری هایی که در این مسئله وجود دارد، مؤسساتی در کشور به وجود آمده‌اند که عمده فعالیت آن‌ها ترجمه متون تخصصی است. ترجمه تخصصی ایرانیان یکی از مؤسسات ترجمه در کشور است که در زمینه ترجمه متون و مقالات تخصصی در رشته‌های مختلف فعالیت دارد. هدف از تشکیل این موسسه افزایش سطح کیفی ترجمه بوده و با دارا بودن تیم ارزیابی و بررسی دقیق ترجمه‌های انجام‌شده توانسته است رضایت حداکثری را به همراه داشته باشد. درصورتی‌که مایل به برون‌سپاری ترجمه هستید می تواید از خدمات ترجمه تخصصی ایرانیان استفاده کرده و سفارش خود را ثبت نمایید. سفارش ترجمه به‌سادگی و در چند دقیقه امکان‌پذیر است.