شانتاژ خبری چیست و شانتاژگر یعنی چه؟
شانتاژ یا باج‌گیری یعنی چه؟
شانتاژ (به فرانسوی: Chantage) به معنای آواز خواندن و مسخره بازی درآوردن است. این واژه در لغت به معنای حقّ السکوت یا اخاذی است. ولی در اصطلاح شانتاژ به تحمیلات ناروایی که فردی از راه گفتار یا کردار یا تهدید به رسوا نمودن، به فردی دیگر وارد می‌سازد تا از او چیزی طلب کند، گفته میشود.
همچنین شانتاژ به عملی اطلاق میشود که فردی از شرایط مساعدی که دارد، سوء استفاده کند و آن را وسیلۀ تهدید، قرار دهد تا آن فرد یا افراد برخلاف نظر خود رفتار کنند. در شانتاژ انحراف از معیارهای اخلاقی مستتر است و فرد شانتاژ کننده، اغلب به درجه و انواعی از اختلالات اخلاقی و روانی گرفتار است که این نیز مساله‌ای عارضی است و معلول شرایط نامطلوب زیستی، تربیتی، بهداشتی و اجتماعی (اقتصادی، سیاسی، فرهنگی) می‌باشد.
می‌توان به شانتاژ با رویکردهای مختلف نگاه کرد؛ مثل رویکرد سیاسی، که نوعی باج‌گیری است که از شخص یا جمعیتی مانند فرد و حزب و دسته یا حتّی از دولت گرفته میشود. اشخاص باج گیرنده که از افشای رازی در مورد فردی، سکوت می‌کنند و مالی اعمّ از منقول یا غیر منقول و اغلبً پول دریافت می‌کنند، حقوق جزاء این مورد را حق السّکوت شخص می‌داند. در مورد دولت ها و جمعیت ها این مساله جنبۀ سیاسی دارد و با سرنوشت گروهی کوچک یا بزرگ مرتبط میشود. اینگونه حقّ السکوت ها را رسانه‌های خبری به ویژه روزنامه نویس ها دریافت می‌کنند.
حقّ السّکوت و شانتاژ هم به صورت شفاهی و هم به نوع کتبی اعمال میشود.
در رویکرد سیاسی، شانتاژ به مفهوم تهدید و اشاعۀ اکاذیب فضیحت بار نسبت به شخصیت‌های سیاسی برای کسب اطلاعات مورد نظر به کار می‌رود. در رویکرد رسانه‌ای نیز شانتاژ تبلیغاتی مطرح میشود. در این رویکرد بدین معناست که با تبلیغات کذب و جعل، طرف مقابل مجبور به تسلیم یا باج دهی شود که در نتیجه طرف مقابل یا مقابله به مثل می نماید یا هزینه ای را می‌پردازد تا این روند ادامه پیدا نکند و در واقع تسلیم میشود.
معانی مختلف شانتاژ چیست؟
- هوچیگری
- جوسازی رسانه ای
- تلاش برای شکست رقیب از راه سفسطه
- تهدید به افشاگری
- تهییج و تحریک شنوندگان و جلوگیری از مطرح شدن یا اثر گذاشتن سخنان رقیب
شانتاژ سیاسی چیست؟ (Political Extortion : اخاذی سیاسی)
واژه شانتاژ به طور کلی به معنای با تهدید و ارعاب از کسی چیزی گرفتن، یا او را برخلاف میل و اراده اش به کاری واداشتن، یا از کاری بازداشتن، آمده است. و اما در جهان سیاست شانتاژ به 3 شکل شناخته میشود که گاهی یک یا دو یا زمانی هر سه شکل آن در آن واحد روی مساله ای یا موضوعی که معمولاً انسان می باشد پیاده می شود.
این سه شکل عبارتند از اوّل شکنجه روحی یعنی کسی را از لحاظ روانی و روحی تحت فشار قرار دادن و او را بر خلاف رضایتش به کاری واداشتن یا از کاری بازداشتن. دوّم شکنجه فیزیکی یعنی موضوع یا سوژه را (انسان را) از نظر جسمی مورد شکنجه قرار دادن. سوّم حالت بخصوصی است که بدان شانتاژ از راه گروگانگیری گفته می شود؛ که گروگان میتواند هم کودک آدمی باشد و هم مسافر هواپیما یا امثالهم.
در چنین حالتی علاوه بر اینکه گروگان ها مستقیماً، چه ازلحاظ روحی و چه از لحاظ جسمی تحت شکنجه قرار میگیرند، ملت ها یا ناسیون های وابسته به آن ها نیز خود را سخت اهانت شده می یابند. چون اوّلاً قادر به دفاع از آزادی اتباع خود نیستند، ثانیاً کم و بیش باید به خواسته های گروگانگیرها تسلیم شوند. تاریخ روابط سیاسی جهان (مکتوب یا غیر مکتوب) پر از انواع شانتاژهای سیاسی است که تاکنون از راه های مختلف در جوامع گوناگون اِعمال شده است و معمول ترینشان توقیف و حبس فرستادگان یا مقیمان اتباع کشوری، در کشور رقیب بوده است که سرانجام سیاستمداران راه حلی به صورت صدور امان نامه برای این مشکل پیدا کرده اند. برای جلوگیری از گروگانگیری به شکل موجود در قرن حاضر، بخصوص پس از جنگ جهانی دوّم که سخت باب شده است، هنوز راه حلی پیدا نکرده اند.
عالیبود