- آسمونی
- مجله اینترنتی
- سلامت
- روانشناسی
- چرا مردم هنگام فکر کردن به بالا نگاه می کنند؟
چرا مردم هنگام فکر کردن به بالا نگاه می کنند؟
اینکه چرا مردم هنگام فکر کردن به بالا نگاه می کنند ظاهرا امری مهم و حیاتی نیست اما جالب است که برخی روانشناسان، این نکته را مهم دانسته و برای آن پاسخی یافته اند. جالبتر اینکه برای این نظریه خود کاربردی بسیار عملی نیز یافته اند.
این روانشناسان که به زبانشناسان اعصاب مشهورند، معتقدند بسیاری از مشکلات ما درکنش متقابل انسانی، از شنوندگان ناشی می شود که چارچوب داوری و معیار کسانی را که با آنان حرف می زنند درک نمی کنند. زبانشناسان اعصاب متوجه شده اند که بیشتر مردم دلشان می خواهد زندگی را عمدتا از درون یک حس مسلط معمولا بینایی، شنوایی یا لامسه ببینند. در مورد سوگیری های حسی هر فرد سرنخهای بسیاری وجود دارد. آشکارترین این سرنخ ها واژه هایی است که هر فرد برای بیان افکار یا احساسات خود انتخاب می کند. دو نفر با سوگیری های حسی متفاوت برای بیان یک منظور ممکن است فعل ها، صفت ها و قیدهای کاملا متفاوت استفاده کنند. مثلا فردی که سوگیری شنوایی دارد ممکن است بگوید: “حرفهایتان را می شنوم اما از آهنگ صدایتان خوشم نمی آید”. فردی که سوگیری بینایی دارد ممکن است بگوید: “منظورتان را می فهمم اما فکر می کنم موضع گیری شما مثل روز روشن است”. فردی که حس مسلط او لامسه است ممکن است بگوید: ” نسبت به آنچه می گویید احساس خوشی دارم اما انگار کلمه های شما با موضع گیری شما ارتباط چندانی ندارد”.
زبانشناسان اعصاب دریافته اند که در صورت تشخیص و تعیین حس مسلط مراجعان خود (که به آن سیستم بازنمایی بیمار می گویند) خیلی بهتر می توانند آنان را یاری کنند. در اینجا هر سه عبارت فوق یک معنی دارند: “شما را درک می کنم اما کلمه های شما احساساتتان را لو می دهد”. زبانشناسان اعصاب کلمه های منتخب خود را مطابق با سیستم بازنمایی بیمارشان انتخاب می کنند. آنان دریافته اند که جلب اعتماد بیمار و خلق رابطه ای کلامی بین روانشناسان و بیمار موفقیتی شایان توجه است.
هر احساسی که از جنبه تصویری قابل بیان باشد از جنبه شنوایی و لامسه نیز قابل بیان است. بنابراین به جای اینکه بیماران نزد روانشناسان بروند روانشناسان نزد بیماران می روند. این مطلب به حذف زبان به عنوان مانعی در برقراری ارتباط کمک می کند.
بیشتر مردم هنگام جستجوی پاسخ پرسشی که از آنان شده است از یکی از این سه حس مسلط استفاده می کنند. اگر از سه نفر بپرسید شماره تلفن منزل آنها هنگام دوازده سالگی شان چند بوده است چه بسا از سه حس مسلط بینایی، شنوایی یا لامسه خود استفاده کنند. یکی سعی می کند شماره تلفن را در ذهن خود تصور کند دیگری سعی می کند صدای رقم ها را هنگام شماره گرفتن به یاد بیاورد و سومی هم سعی می کند به حس لامسه خود هنگام شماره گرفتن مراجعه کند. دقت کنید که هر سه نفر سعی می کنند تصویر صدا و احساسی مربوط به گذشته را به یاد بیاورند. زبانشناسان اعصاب متوجه شده اند که هم می توانند سیستم بازنمایی عملی مراجعان خود را تشخیص بدهند و هم پیش از آنکه بیمارانشان لب به سخن بگشایند با مشاهده حرکات چشمان آنها بفهمند که آیا در حال ساختن تصاویر نو هستند یا دارند گذشته ها را به یاد می آورند.
حرکات چشم اکنون تنظیم و تدوین شده اند. بر این اساس هفت نوع حرکت پایه ای چشم مشخص شده است که هر یک با به کارگیری یکی از اعضای حسی ویژه مطابقت دارد. دقت کنید که این نشانه های بینایی ویژه افراد راست دست می باشند. چشمان چپ دست ها معمولادر جهت مخالف راست دست ها حرکت می کند. بعلاوه عناوین “چپ- راست” به جهت محل دید بیننده اشاره می کند.
جهت حرکت چشم فرایند تفکر
- بالا- راست در حال به یادآوری تصویرها در ذهن
- بالا-چپ در حال ساختن تصویرهای نو در ذهن
- مستقیم-راست در حال به یاد آوردن صداها یا کلمه ها
- مستقیم- چپ در حال ساختن صداها یا کلمه ها
- پایین- راست درحال بیادآوردن صدای کلمه ها(اغلب به آن گفتگوی درونی می گویند)
- پایین- چپ درحال بکارگیری حس بساوایی(میتواند شامل حس بویایی و چشایی هم باشد)
یک نوع دیگر از حرکت چشم یا در واقع بی حرکتی چشم را هم باید ذکر کرد. ممکن است از کسی چیزی بپرسیم و او بدون آنکه چشمانش را حرکت دهد یا آنها را به نقطه خاصی متمرکز کند به روبرو خیره شود. معنی این رفتار آنست که شخص در حال دستیابی تصویری به اطلاعات است.
البته موارد استثنا و پیچیده زیاد است. اما آنچه گفته شد خلاصه بسیار ساده ای از روش روانشناسی اعصاب است. مثلا از کسی بخواهید ظاهر نخستین دوچرخه اش را شرح دهد باید منتظر حرکت چشم او به سمت بالا- راست باشید. با این همه اگر آن شخص در حال تصور و تجسم دوچرخه اش در محلی که اکنون شما هستید – یعنی درحال ساخت تصویر نویی ازشیئی کهنه باشد- ممکن است چشمانش به سمت بالا و چپ حرکت کند.
زباشناسی اعصاب پدیده ای نو است که هنوز بطور گسترده آزمایش نشده است.
مردم در اکثر اوقات سعی می کنند پرسش ها را به روش یادآوری تصویری پاسخ بدهند.
- نویسنده : بهار تورانی