- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الجمعه
معرفی سوره الجمعه
جمعه
به خاطر اجتماع مردم در آن روز برای نماز آنرا جمعه می‌نامند.
مفهوم کلی سوره
تعليم و تربيت هدف اساسى بعثت پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله؛
نماز جمعه، عبادتى سياسى و اجتماعى و آگاهى بخش ؛
عملكرد نامطلوب يهود.
اسامی سوره
جمعه
علت نام‌گذاری
«سوره جمعه»؛ اسم جمعه از آيه نهم اين سوره گرفته شده و اهميت و عظمت نماز جمعه را بيان مى كند.
تعداد آیات
سوره جمعه یازده آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره جمعه صدوهشتاد کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره جمعه هفتصدوبیست حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
هدف هاى اساسى سوره جمعه عبارت اند از:
1. بيان اهداف بعثت پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله؛
2. بيان دستور نماز جمعه و ايجاد سازمان سياسى، اجتماعى، عبادى و آگاهى بخشى براى مسلمانان.
محتوا و موضوعات
سوره جمعه در حقيقت بر دو محور اصلى اساسى دور مى زند: نخست توجه به توحيد و صفات خدا و هدف از بعثت پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله و مساله معاد، و ديگرى برنامه سازنده نماز جمعه و بعضى از خصوصيات اين عبادت بزرگ.
ولى با نظر ديگر محتواى اين سوره را در چند بخش مى توان خلاصه كرد.
تسبيح عمومى موجودات؛
هدف بعثت پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله از نظر تعليم و تربيت؛
هشدار به مؤمنان كه از اصول آئين حق منحرف نشوند آن گونه كه يهود منحرف شدند؛
اشاره اى به قانون عمومى مرگ كه دريچه اى است به سوى عالم بقاء؛
دستور مؤكد براى انجام فريضه نماز جمعه و تعطيل كسب و كار براى شركت در آن.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله روايت نموده كه فرمودند: «كسى كه سوره جمعه را قرائت كند به عدد افرادى كه به نماز جمعه آمده و به عدد آن كسانى كه شركت نكرده اند به او داده خواهد شد».
منصوربن‌حازم از حضرت صادق عليه‌السلام روايت كرده كه فرمودند: «بر هر مؤمنى از شيعيان ما لازم است كه در شب جمعه سوره جمعه و سوره «سبح اسم ربك» را قرائت کند، و در نماز ظهر جمعه سوره جمعه و سوره منافقين را بخواند، پس وقتى كه اين كار را كرد مثل آن است كه عمل رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله را انجام داده و ثواب و جزاء او بر خدا، بهشت است».
محل نزول
سوره جمعه در مدينه بر پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شده است.
زمان نزول
تاريخ نزول سوره جمعه در ما بين صلح حديبيه و جنگ تبوك است و بعد از سوره تحريم (و به قولى صف) نازل شده است.
فضای نزول
فضای نزول سوره جمعه تشویق و ترغیب به نماز جمعه است. ترک صفوف نماز جمعه به خاطر رسیدن کاروانی تجاری می‌توانست برای مسلمانان گران تمام بشود و عذابی دردناک بر آنان نازل کند اما خداوند متعال فقط به هشدار و نصیحت در این مرحله قناعت می کند و با نزول سوره جمعه مسلمانان را متوجه تسبیح کائنات نسبت به خداوند و نعمت وجود پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌نماید.
همچنین از مسلمانان می‌خواهد که همانند یهود نباشند که با وجود ارسال انبیاء و انزال کتب، عمل صالحی از خود نشان ندادند و همواره عالمانی بی‌عمل بودند.
ترتیب در مصحف
سوره جمعه شصت‌ودومين سوره در چينش كنونى قرآن كريم است.
ترتیب بر اساس نزول
سوره جمعه صدونهممين سوره در ترتيب نزول می‌باشد و بعد از سوره تحريم نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
چون خداوند سبحان سوره صف را به ترغيب در عبادت و دعوت به سوى عبادت پايان داد، و ياد نمود كه مؤمنين را به سبب نصرت و غلبه بر دشمنان تأييد خواهد نمود، سوره جمعه را به بيان قدرتش بر پيروزى مسلمين بر تمام اشياء افتتاح نمود.
ویژگی
سوره جمعه از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
سوره جمعه از سور مسبحات است و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است.
در سوره جمعه فرمان نماز جمعه براى مسلمانان صادر شده است.
مخصوصا تاكيد زيادى روى اين مطلب شده كه سوره" جمعه" و" منافقين" را در نماز جمعه بخوانند و در بعضى از اين روايات آمده كه حتى الامكان آن را ترك نكنند و با اين كه عدول از سوره توحيد و" قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ " به سوره هاى ديگر در قرائت نماز جائز نيست اين مساله در خصوص نماز جمعه استثنا شده است و عدول از آنها به سوره" جمعه" و" منافقين" جايز بلكه مستحبّ شمرده است.
و اينها همه نشانه اهميت فوق العاده اين سوره قرآن مجيد است
