- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الحشر
معرفی سوره الحشر
حشر
جمع کردن،... در مجمع ذيل آيه 202 از سوره بقره گفته: حشر گرد آوردن قوم است بيك مكان ... اصل باب از جمع شدن است.
مفهوم کلی سوره
معرفى خدا از طريق نام ها و صفات نيكو؛
بيان احكام و مقررات جنگ در اسلام ؛
خطر يهود و منافقان و پيوند آنها بر ضد اسلام ؛
فراموشى خدا و پيامدهاى آن ؛
تسبيح عمومى موجودات ؛
تأثير قرآن در پاكسازى روح و جان آدمى .
اسامی سوره
حشر، بنی نضیر.
علت نامگذاری
«سوره حشر» و «سوره بنی نضیر»؛ اين نام ها از آيۀ دوم اين سوره برگرفته شده كه در آن از «حشر» يعنى گردآمدن مسلمانان براى تبعيد يهوديان «بني‌نضير» سخن گفته شده است.
تعداد آیات
سوره حشر بیست‌وچهار آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره حشر چهارصدوچهل‌وپنج کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره حشر هزارونهصدوسیزده حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
اهداف سوره حشر عبارت اند از:
1. تذكر صفات و اسماى نيكوى خدا؛
2. يادآورى معاد؛
3. بيان احكام و مقررات جنگ؛
4. بيان پيوندهاى پنهان منافقان و يهوديان.
محتوا و موضوعات
محتواى سوره حشر را مى توان در شش بخش خلاصه كرد:
در بخش اول كه تنها يك آيه است و مقدمه اى براى مباحث مختلف اين سوره محسوب مى شود سخن از تسبيح و تنزيه عمومى موجودات در برابر خداوند عظيم و حكيم است.
در بخش دوم كه از آيه دوم تا آيه دهم (مجموعا نه آيه) است ماجراى درگيرى مسلمان را با يهود پيمان شكن مدينه بازگو مى كند.
در بخش سوم كه از آيه یازدهم تا هفدهم را تشكيل مى دهد داستان منافقان مدينه آمده است كه با يهود در اين برنامه همكارى نزديك داشتند.
بخش چهارم كه چند آيه بيشتر نيست مشتمل بر يك سلسله اندرزها و نصايح كلى نسبت به عموم مسلمانان است و در حقيقت به منزله نتيجه گيرى از ماجراهاى فوق مى باشد.
بخش پنجم كه فقط يك آيه است (آيه بیست‌ویکم) توصيف بليغى است از قرآن مجيد و بيان تاثير آن در پاكسازى روح و جان.
و بالآخره در بخش ششم كه آخرين بخش اين سوره است و از آيه بیست‌ودوم شروع و به بیست‌وچهارم ختم مى شود قسمت مهمى از اوصاف جمال و جلال خدا و اسماء حسناى او را بر مى شمرد كه به انسان در طريق معرفة اللَّه كمك شايان مى كند.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب گويد: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: «كسى كه سوره حشر را بخواند باقى نماند بهشتى و نه دوزخى و نه عرشى و نه كرسى و نه حجابى و نه هفت آسمان و نه زمين هاى هفتگانه و نه حشره اى و نه بادى و نه پرونده و نه درختى و نه جنبنده اى و نه خورشيد و ماهى و نه فرشتگان مگر آنكه صلوات بر او فرستاده و و برای او استغفار كنند و اگر آن روز و شبش بميرد شهيد مرده است».
از ابوسعيدمكارى از امام صادق عليه‌السلام روايت شده كه فرمود: «كسى كه وقت شب شود و سوره الرحمن و حشر را قرائت كند خداوند فرشته اى را به خانه او پاسدار و موكّل فرمايد تا با شمشير كشيده اش او را پاسبانى كند تا صبح شود».
محل نزول
سوره حشر در مدينه بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده است.
زمان نزول
تاريخ نزول سوره حشر در سال چهارم هجرى (ما بين جنگ بدر و صلح حديبيه) است و بعد از سوره بينه نازل شده است.
فضای نزول
[سوره حشردر فضای غزوه بنی‌النضیر و بعد از آن جنگ نازل شده است] و به داستان يهوديان بنى‌النضير اشاره دارد كه به خاطر نقض پيمانى كه با مسلمين بسته بودند محكوم به جلاى وطن شدند. و نيز به اين قسمت از داستان اشاره دارد كه سبب نقض عهدشان اين بود كه منافقان به ايشان وعده دادند كه اگر نقض عهد كنيد ما شما را يارى مى كنيم، ولى همين كه ايشان نقض عهد كردند، منافقين به وعده اى كه داده بودند وفا ننمودند. و در ضمن اين اشارات مطالبى ديگر نيز در اين سوره آمده، و از آن جمله مساله حكم غنيمت بنى‌النضير است.
ترتیب در مصحف
سوره حشر پنجاه‌ونهمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.
ترتیب بر اساس نزول
سوره حشر صدو یکمين سوره قرآن در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره بيّنه نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
وقتی خداوند سبحان سوره مجادله را به ذكر حزب شيطان و حزب خدا پایان داد سوره حشر را به شكست دادن حزب شيطان افتتاح نمود و آنچه كه به ايشان از زيان و ذلّت اخراجشان رسید، و اینکه خدا اهل ایمان از حزب خودش را یاری می کند.
ویژگی
سوره حشر از سور ممتحنات می باشد.
نام سوره حشر از آيۀ دوم آن گرفته شده كه سخن از حشر يعنى اجتماع يهود براى كوچ كردن از مدينه، و يا حشر مسلمين براى بيرون راندن آنها به ميان آمده است، و از اينجا روشن مى شود كه اين حشر ارتباطى با حشر در قيامت ندارد.
همچنین اين سوره يكى از سوره هاى مسبحات است، كه با تسبيح خداوند شروع شده، و اتفاقا پايان آن نيز با تسبيح الهى است.
